Trong tiết trời Xuân ấm áp, những nương chè của bà con trong tỉnh bắt đầu đâm chồi, búp mọc tua tủa, vươn lên xanh ngát.
Tự hào với danh xưng “Đệ nhất danh trà”, nhưng chè Thái Nguyên từng có những giai đoạn khó khăn, khi nước mắt người trồng chè đầy đắng cay nhìn những đồi chè bị san phẳng, những bãi chè thẳng tắp dần biến mất trong làn sóng thay thế bằng những cây trồng khác.
Nhiều người trồng chè phải chấp nhận những ngày tháng chật vật với sản lượng không đủ nuôi sống gia đình. Nhưng, với tình yêu và quyết tâm, người dân Thái Nguyên đã từng bước vực dậy ngành chè.
Ngày nay, chè Thái Nguyên đã bước sang một trang mới sáng lạn với hơn 91.000 hộ sản xuất chè, hơn 250 làng nghề và gần 1.000 doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) cùng chung tay làm chè. Giá trị chè đã vươn lên đạt gần 13 nghìn tỷ đồng, đánh dấu những thành tựu vượt bậc.
Trong tiết trời Xuân ấm áp, những nương chè của bà con trong tỉnh bắt đầu đâm chồi, búp mọc tua tủa, vươn lên xanh ngát. Mặc dù sản lượng không cao so với chính vụ nhưng chè xuân lại là lứa chè ngon nhất và được giá nhất trong năm bởi sau một thời gian được đốn cành, tỉa tán, cây chắt chiu dưỡng chất cho những búp lộc đầu tiên.
Ngày hội hái chè mùa Xuân.
Gần 1 tháng nay, tiết trời ở Thái Nguyên có mưa nhỏ, mưa phùn, độ ẩm không khí khá cao, nhiệt độ không quá thấp. Đây là điều kiện lý tưởng để chè xuân phát triển tốt, cho năng suất cao. Trong mấy tuần trước, Thái Nguyên đã đón những trận mưa "vàng" sau khoảng 2 tháng khô hạn. Không chỉ tạo thuận lợi cho cấy lúa vụ xuân, các trận mưa nhỏ ấy còn tưới tắm cho những nương chè đang khô khát. Bởi thế, những ngày này, đi đến các vùng chè của tỉnh, đâu đâu chúng ta cũng bắt gặp những nương chè đang lên xanh mát mắt.
Theo khảo sát của chúng tôi, không chỉ riêng ở Minh Lập mà tại các vùng chè Tân Cương (TP. Thái Nguyên); Tức Tranh, Vô Tranh (Phú Lương); La Bằng, Tiên Hội, Hoàng Nông (Đại Từ) cùng nhiều vùng chè khác trong tỉnh, giá bán chè xuân cũng tăng đáng kể. Bà con nông dân rất phấn khởi sau những tháng ngày vất vả thu được thành quả cao hơn sự mong đợi.
Bên cạnh đó, theo lý giải của bà con, vụ đông vừa qua hầu như không có mưa, chỉ những gia đình chủ động được nguồn nước tưới mới có chè để thu hoạch nên lượng chè khá khan hiếm, năng suất thấp hơn mọi năm. Trong khi đó, nhu cầu của thị trường đối với chè Thái Nguyên là khá cao. Vì vậy, khi mưa thuận, gió hòa, chè vụ xuân trổ búp, các tư thương đến tận vùng chè thu mua để cung câp cho các mối hàng, đơn đặt hàng lớn ở trong, ngoài tỉnh nên giá bán chè tăng cao…
Anh Hoàng Văn Tuấn giới thiệu về vườn chè của HTX Trà an toàn Phú Đô.
Đốn chè từ tháng 11 Âm lịch, đến tháng Giêng, Hợp tác xã (HTX) trà an toàn Phú Đô, ở xã Phú Đô, huyện Phú Lương (Thái Nguyên) bắt đầu được thu hoạch lứa chè đầu tiên trong năm.
Anh Hoàng Văn Tuấn - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX trà an toàn Phú Đô, chia sẻ: Chè xuân hay còn gọi là chè cấm mặt, là lứa chè có nhiều dưỡng chất nhất bởi sau 2 tháng “ngủ đông” cây mới nhú mầm, nảy lộc. Ngoài ra, trong vụ Xuân, thời tiết không có nắng gắt nên chè thơm ngon, ít vị chát hơn. Mặc dù sản lượng chỉ đạt 1/3 so với chính vụ nhưng chè xuân lại được giá và dễ tiêu thụ.
Ngoài ra, ông Tuấn, chia sẻ thêm, dù có nhiều khách hàng đặt nhưng hiện tại sản lượng chè xuân của HTX năm nay sản lượng chè xuân giảm 70-80%, do chè búp thưa, thời gian sinh trưởng kéo dài là thời tiết năm nay thất thường kiến sinh trưởng cây chè phát triển kém. Nhưng năm nay vụ chè xuân giá cả tăng cao so với trung bình hằng năm...
Chè là cây trồng mũi nhọn của Thái Nguyên. Hiện nay, toàn tỉnh có 22.200ha chè. Năm 2024, mặc dù thời tiết không thuận lợi nhưng nhờ đưa khoa học, công nghệ vào phục vụ sản suất nên sản lượng chè vẫn đạt 272,8 nghìn tấn, giá trị sản phẩm trà đạt trên 13.800 tỷ đồng. Do đó, vụ chè xuân - những lứa chè đầu tiên, quyết định đến năng suất, giá trị thu được của cả năm - được mùa, được giá là một tín hiệu tích cực trong năm 2025.
Ông Nguyễn Tá - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Thái Nguyên, cho biết: Bên cạnh thu hái đúng tiến độ, kịp thời vụ, bà con cần tập trung chăm sóc tốt cho cây chè. Với lứa chè xuân, khi thu hái cần bảo đảm đúng kỹ thuật, chừa 1 lá cái (lá chưa mở hẳn ở sát búp) và 2 lá thật, tạo tán bằng. Sau thu hoạch, bà con cần bón phân bổ sung, phân đạm theo đúng liều lượng, tưới nước đủ, giữ ẩm cho chè. Đồng thời quan tâm phòng trừ sâu bệnh hại cho chè kịp thời, nhất là bệnh phồng trong những ngày thời tiết ẩm ướt, độ ẩm không khí quá cao…
PHI LONG