Du khách thưởng thức trà chiều và chinh phục săn mây trên đỉnh Chiêu Lầu Thi.
Chiêu Lầu Thi cách thành phố Hà Giang 130km, là điểm trekking săn mây hấp dẫn quanh năm vì mỗi mùa mang một vẻ đẹp khác nhau. Chiêu Lầu Thi hay Kiêu Liều Ti thuộc địa phận thôn Tân Minh và thôn Chiến Thắng, xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang. Theo tiếng Hán, Chiêu Lầu nghĩa là chín bậc, Thi là tảng đá to và cao, vì vậy tên ngọn núi này có nghĩa là "chín tầng thang". Đây là đỉnh núi cao thứ hai của Hà Giang (2.402 m) nằm trong dãy Tây Côn Lĩnh.
Từ Hà Nội du khách thường chọn đi ô tô đêm đến Hoàng Su Phì, rồi thuê xe máy chạy tiếp gần 40 km để tới chân núi leo lên Chiêu Lầu Thi. Nếu chỉ đi 2 ngày cuối tuần và có phương tiện cá nhân như ô tô, du khách đi từ Hà Nội lên Hồ Thầu sẽ tốn hơn nửa ngày vì qua hơn 300 km. Trong đó khoảng 15 km cuối cùng đường ngoằn ngoèo, cua liên tục và đang thi công nên nguy hiểm nếu tay lái không chắc.
Cung đường lên Chiêu Lầu Thi hiện đổ bê tông gần xong và có thể đi xe ôtô dưới 9 chỗ lên tận chân núi, rút ngắn thời gian di chuyển cho du khách. Đường xa và khó đi, nhưng cảnh vật hai bên đường luôn làm du khách ngạc nhiên vì rừng cây bao phủ và núi non trập trùng. Mỗi mùa, Chiêu Lầu Thi mang vẻ đẹp khác nhau. Tuy nhiên, thời gian săn mây đẹp nhất ở đây là từ tháng 9 đến tháng 2, cùng lúc với mùa lúa chín hoặc khi hoa xuân đua nở.
Trên đường leo bậc thang tới Chiêu Lầu Thi. Tuy cung đường đi bộ từ chân núi lên đỉnh chỉ 800 m nhưng thời gian đi có thể kéo dài 30 - 40 phút một chiều. Sẽ đi xuyên rừng, dưới những vòm cây và qua nhiều dốc cao khúc khuỷu. Vừa đi vừa có thể ngắm cảnh bên đường là những thảm thực vật thay đổi theo độ cao. Càng lên cao rừng càng rậm rạp, xuất hiện những loài hoa lá chỉ có trên núi cao và các thân cây quấn đầy rêu mốc. Nhưng nơi xa heo hút ấy cũng là "thánh địa" của trà búp tím Hà Giang, được phát hiện từ nửa cuối những năm 2000. Từng cây trà búp tím cổ thụ to trung bình khoảng thân người, cao trên 10 m, trải khắp vạt núi, tạo nên khung cảnh ngoạn mục với rêu xanh, đá tảng, trên đó là rừng rậm, tán cây che kín trời, hình thành miền âm u, heo hút, ẩm mốc…
Báu vật trà búp tím cổ thụ ở Chiêu Lầu Thi.
Theo một số tài liệu ghi chép của Thần trà Lục Vũ (733 - 804), học giả uyên bác đời nhà Đường được biết đến với những đóng góp nổi bật nghiên cứu về trà đạo, và là tác giả Trà Kinh, khi tả về nguồn gốc của trà, có nói trà là cây đến từ phương nam, trà tốt mọc trên đá, ở sườn núi dốc, rừng âm u, sương mù che phủ. Lục Vũ đặc biệt nhấn mạnh chất lượng trà búp tím dẫn đầu, rồi mới đến các loại khác.
Trà búp tím tồn tại ở một vùng thiên nhiên toàn mỹ, nguyên liệu ấy cũng hấp dẫn người làm trà Từ Quốc An từ xứ Đài lên tận núi cao để nghiên cứu cách chế biến búp trà tím. Ông là người đầu tiên tạo ra những hồng trà rừng, trà xanh rừng, đông phương mỹ nhân rừng, bạch trà rừng, trà lên men ép bánh… từ nguyên liệu lá trà búp tím. Các phẩm trà gây bất ngờ với giới sành trà bởi độ ngọt sâu, làn hương hoa quyến rũ, cùng hậu vị dày, độ chát lại êm dịu. Ngành trà thế giới chưa từng có những thức trà tương tự.
Ông Từ Quốc An bày tỏ: "Những cây trà này xứng đáng là quốc bảo của Việt Nam, cần có những nghiên cứu, bảo vệ, bảo tồn để phát triển và có thể lấy đó làm thương hiệu quốc gia. Tôi từng đi qua hơn 60 nước trồng trà, chưa ở đâu có vùng nguyên liệu trà trong môi trường tuyệt hảo hơn cả khái niệm hữu cơ như trà búp tím Việt Nam".
Những búp trà tím thu hái từ vùng trà nguyên sinh Chiêu Lầu Thi.
Trà xanh, Đông phương mỹ nhân, Hồng trà từ một nguyên liệu trà búp tím.
Trong dự án nghiên cứu về trà Shan cổ thụ Việt Nam có tên "cây chè Shan rừng Việt Nam" của GS-TS Nguyễn Quốc Vọng, thực hiện năm 2019, tác giả chia sẻ: "Tìm hiểu vùng sinh trưởng trà búp tím ở Việt Nam, chỉ mới phát hiện được 2 tỉnh miền núi Hà Giang và Lai Châu có giống trà này".
Theo GS-TS Nguyễn Quốc Vọng về tiềm năng trà rừng, ông đồng tình với nhận định Việt Nam có lợi thế lớn về nguyên liệu trà cổ thụ, nhưng xưa nay chúng ta chỉ sản xuất thành nguyên liệu, bán đi với giá rẻ, cần có những nhà sản xuất đủ tiềm lực, tay nghề thực sự vững để nâng cao chất lượng sản xuất, giá thành, mới thay đổi tích cực để cải thiện chuỗi giá trị sản xuất. Đây là trà đặc sản, nguyên liệu đặc biệt, cách thức quản lý, kiểm soát cũng cần chặt chẽ, nếu không sẽ bị tình trạng giả mạo, hoặc khai thác quá mức dẫn đến cạn nguồn nguyên liệu quý này.
THANH PHONG