Khám phá công dụng của lá tía tô trong phòng ngừa và điều trị bệnh.

Cây tía tô hay còn gọi là tử tô, có tên khoa học là Perilla frutescens thuộc họ hoa môi (Lamiaceae). Loại cây này được sử dụng phổ biến trong ẩm thực và y học truyền thống ở nhiều quốc gia châu Á, đặc biệt là Việt Nam, Nhật Bản và Hàn Quốc. Không chỉ được ưa chuộng như một gia vị, lá tía tô còn được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Nước lá tía tô – dạng chiết xuất từ lá, hiện đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng khoa học vì những công dụng tiềm năng đối với sức khỏe.

Tác dụng chống oxy hóa và ngăn ngừa ung thư

Một nghiên cứu đươc công bố trên tạp chí Journal of Natural Products do Giáo sư Hiroyuki Shimizu và nhóm nghiên cứu từ Đại học Kyoto (Nhật Bản) thực hiện đã phát hiện rằng: lá tía tô chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid, axit rosmarinic và luteolin.

Những hợp chất này có tác dụng ngăn ngừa các tổn thương tế bào do gốc tự do gây ra (gốc tự do là nguyên nhân chính gây ra đột biến tế bào và bệnh ung thư).

Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Cancer Science cho thấy, chiết xuất từ lá tía tô có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư phổi, gan và ruột. Trong thí nghiệm này, các tế bào ung thư bị giảm tốc độ phân chia khi tiếp xúc với chiết xuất từ lá tía tô.

Giáo sư Nguyễn Thị Lan Hương từ Viện Dược liệu Việt Nam nhấn mạnh: "Các hoạt chất từ lá tía tô không chỉ ức chế quá trình phân chia của tế bào ung thư mà còn kích hoạt quá trình chết tự nhiên của tế bào (apoptosis), giúp ngăn chặn sự lây lan của ung thư."

Lá tía tô còn có khả năng tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư. Nghiên cứu từ Đại học Quốc gia Singapore cho thấy lá tía tô chứa các hợp chất giúp kích thích sản sinh tế bào bạch cầu, làm tăng cường khả năng tiêu diệt các tế bào bất thường trong cơ thể.

Tác dụng chống viêm và điều trị bệnh gout.

Một trong những nguyên nhân chính của bệnh gout là mức độ acid uric trong máu tăng cao. Lá tía tô được cho là có khả năng ức chế sự sản xuất enzyme xanthine oxidase – enzyme chịu trách nhiệm chuyển hóa purin thành acid uric. Nghiên cứu tại Đại học Kyoto, Nhật Bản được công bố trên tạp chí Phytotherapy Research đã khẳng định rằng chiết xuất từ lá tía tô có khả năng làm giảm lượng acid uric trong máu, từ đó ngăn ngừa sự hình thành của tinh thể urat tại các khớp.

Ngoài ra, các hợp chất trong lá tía tô còn hỗ trợ giảm viêm nhiễm, điều này có ý nghĩa quan trọng đối với những bệnh mãn tính như viêm khớp, viêm loét dạ dày.

Hỗ trợ hệ hô hấp và chống dị ứng

Nước lá tía tô từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền để giảm các triệu chứng dị ứng, viêm xoang và hen suyễn. Điều này được chứng minh qua nghiên cứu của Tiến sĩ Yoko Kosugi tại Đại học Y Tokyo.

Tại đây các nhà khoa học phát hiện ra rằng chiết xuất từ lá tía tô có khả năng ức chế sự phát triển của các tế bào viêm, giảm phản ứng dị ứng và hỗ trợ hô hấp.

Đồng thời, chiết xuất ethanol trong lá tía tô cũng có khả năng làm giảm viêm đường thở và tăng tiết liên quan đến bệnh hen suyễn.

Tiến sĩ Kosugi cũng giải thích thêm: "Lá tía tô chứa nhiều hoạt chất có khả năng ức chế các phản ứng miễn dịch quá mức, do đó có thể làm giảm triệu chứng của các bệnh dị ứng, đặc biệt là dị ứng phấn hoa và viêm mũi dị ứng."

Hỗ trợ tiêu hóa và giảm cân

Một nghiên cứu tiêu biểu từ Tạp chí Gastroenterology (một nguồn thông tin hàng đầu về tiêu hóa) đã chỉ ra rằng từ 15-20% dân số trải qua các triệu chứng như đau dạ dày, đầy hơi, chậm tiêu ít nhất một lần trong đời và các triệu chứng này thường ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

Theo đó, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam đã khẳng định rằng: nước lá tía tô có khả năng hỗ trợ tiêu hóa bằng cách thúc đẩy tiết enzyme tiêu hóa và giảm triệu chứng khó tiêu, đầy hơi.

Các chất xơ và tinh dầu trong lá tía tô cũng giúp kiểm soát sự thèm ăn, điều này có thể hữu ích cho những người đang theo đuổi chế độ giảm cân.

Bác sĩ Lê Thị Hằng - Chuyên gia Dinh dưỡng tại viện nhận định: "Nước lá tía tô có thể là một phương pháp tự nhiên hỗ trợ tiêu hóa và giảm cân hiệu quả, khi kết hợp với chế độ ăn lành mạnh và vận động hợp lý."

Tăng cường sức khỏe da

Trong y học cổ truyền, lá tía tô thường được sử dụng để chăm sóc da, giúp làm mờ nám, tàn nhang và ngăn ngừa mụn. Theo nghiên cứu của Giáo sư Lý Quỳnh Mai tại Đại học Y Dược TP.HCM cho hay: nước lá tía tô chứa nhiều vitamin A và C cùng các chất chống viêm có khả năng làm dịu da, hỗ trợ điều trị các tình trạng viêm da và ngăn ngừa lão hóa.

Giáo sư Mai cũng cho biết thêm: nước lá tía tô là một nguồn dưỡng chất thiên nhiên giúp bảo vệ da khỏi các tác động từ môi trường, đặc biệt là tia UV. Nó cũng có khả năng làm lành các tổn thương trên da một cách tự nhiên và an toàn.

Để tận dụng những lợi ích của nước lá tía tô, bạn có thể áp dụng các phương pháp sau đây:

Uống nước lá tía tô

Cách phổ biến nhất là pha nước lá tía tô để uống hàng ngày. Để chuẩn bị, bạn chỉ cần rửa sạch một nắm lá tía tô tươi, đun sôi với 1,5 lít nước trong khoảng 5-7 phút, sau đó để nguội và uống dần trong ngày.

Lưu ý rằng việc sử dụng nước lá tía tô đều đặn có thể giúp hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch và làm đẹp da. Tuy nhiên, chỉ nên uống với liều lượng vừa phải, không nên lạm dụng quá nhiều.

Xông hơi bằng nước lá tía tô

Phương pháp xông hơi bằng lá tía tô đã được sử dụng trong dân gian để làm thông mũi, họng và làm sạch da. Đun sôi một nồi nước lá tía tô và sử dụng để xông hơi mặt trong 10-15 phút sẽ giúp làm sạch lỗ chân lông, ngăn ngừa mụn và giúp da căng mịn.

Dùng nước lá tía tô để rửa mặt

Nước lá tía tô có thể dùng để rửa mặt, giúp làm sạch da và ngăn ngừa viêm nhiễm. Sau khi đun sôi lá tía tô, để nước nguội và dùng để rửa mặt vào buổi sáng và tối. Phương pháp này phù hợp cho những người có làn da nhạy cảm hoặc bị mụn trứng cá.

Tắm với nước lá tía tô

Ngoài việc uống và sử dụng trên da mặt, bạn có thể tắm với nước lá tía tô để thư giãn cơ thể và cải thiện sức khỏe tổng thể. Nước tía tô giúp làm sạch da, làm mềm da và hỗ trợ tuần hoàn máu.

Giống như mọi loại thực phẩm khác, khi sử dụng quá nhiều trong thời gian dài hoặc sử dụng không đúng cách, bạn có thể vô tình tạo ra những tác hại khôn lường, chưa kể một số người không nên dùng lá tía tô. Do đó dưới góc nhìn của y học cổ truyền, thì không nên dùng tía tô trong thời gian kéo dài.

Theo khuyến cáo, mỗi người chỉ nên dùng khoảng 2 ly nước lá tía tô trong một ngày, chia nhỏ từng lần uống. Vẫn sử dụng nước lọc để cung cấp đầy đủ nước cho cơ thể.

Phụ nữ mang thai và cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, vì một số thành phần trong lá tía tô có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi hoặc em bé.

Người có bệnh lý nền như huyết áp thấp hoặc các vấn đề về tim mạch nên cẩn trọng khi dùng lá tía tô, vì lá có khả năng làm giãn mạch máu.

Nước lá tía tô không chỉ là một thức uống thơm ngon mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe dựa trên nhiều nghiên cứu khoa học uy tín. Từ khả năng chống viêm, hỗ trợ tiêu hóa đến việc chăm sóc da, thức uống này là một lựa chọn tự nhiên, an toàn cho nhiều người. Tuy nhiên, việc sử dụng cần được thực hiện đúng cách, có liều lượng và tham khảo ý kiến chuyên gia nếu cần thiết.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Bình - Chuyên gia Dinh dưỡng tại Viện Y học cổ truyền Trung ương đã từng khuyến cáo: "Lá tía tô khi sử dụng đúng cách sẽ trở thành một phương pháp hỗ trợ sức khỏe hiệu quả. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải sử dụng một cách khoa học và không nên coi nó như một thần dược."