Sức mạnh chống oxy hóa và vai trò của trà trong việc giảm viêm
Tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, khi kéo dài ở mức độ thấp, có thể âm thầm gây tổn thương cho các tế bào và các mô, tạo điều kiện cho sự phát triển của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Các hợp chất chống oxy hóa có trong trà đóng vai trò như những "người lính" bảo vệ, giúp trung hòa các gốc tự do gây hại, vốn là một trong những nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm và tổn thương tế bào. Bằng cách giảm bớt gánh nặng oxy hóa cho cơ thể, các loại trà có đặc tính chống viêm có thể góp phần quan trọng vào việc duy trì một môi trường nội bào khỏe mạnh, từ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính.
Trà xanh và trà đen: "Cặp đôi quyền lực" từ cây Camellia sinensis với những lợi ích vượt trội
Trà xanh, với hàm lượng caffeine thấp hơn so với cà phê, là một lựa chọn tuyệt vời để có thể thưởng thức suốt cả ngày dài. Thức uống màu xanh đặc trưng này, có nguồn gốc từ cây Camellia sinensis, cung cấp cho cơ thể một lượng lớn các hợp chất catechin quan trọng. Đây là các hợp chất thực vật mạnh mẽ, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Một trong những loại catechin được biết đến nhiều nhất, epigallocatechin-3-gallate (EGCG), đã được rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học chứng minh về tác dụng tiềm năng trong việc góp phần ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch và một số loại ung thư.
Trong khi đó, trà đen, dù cũng có nguồn gốc từ cùng một loài cây, lại mang trong mình những đặc tính khác biệt do quá trình lên men (oxy hóa) hoàn toàn trong quá trình chế biến. Quá trình này đã biến đổi các hợp chất catechin có trong lá trà xanh thành các loại flavonoid khác nhau, được gọi là theaflavin và thearubigin. Nhờ vào sự hiện diện của các flavonoid này, những chất chống oxy hóa mạnh mẽ có khả năng chống lại các gốc tự do, bảo vệ tế bào và làm giảm viêm, trà đen cũng mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc uống trà đen một cách thường xuyên có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng như các bệnh về tim mạch, đột quỵ và một số bệnh ung thư. Các flavonoid có trong trà đen còn được cho là có khả năng làm giảm viêm, từ đó giúp cải thiện quá trình chuyển hóa glucose và chức năng của insulin trong cơ thể, những yếu tố vốn liên quan mật thiết đến một sức khỏe tốt hơn. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2022 trên tạp chí Annals of Internal Medicine thậm chí còn phát hiện ra rằng, những người có thói quen uống từ hai tách trà đen trở lên mỗi ngày có nguy cơ tử vong thấp hơn từ 9% đến 12% trong một khoảng thời gian nghiên cứu kéo dài 11 năm.
Gừng và nghệ với khả năng chống viêm mạnh mẽ đã được chứng minh
Bên cạnh các loại trà truyền thống, thế giới thảo dược còn mang đến những lựa chọn chống viêm mạnh mẽ khác, đặc biệt là từ các loại rễ củ. Trà gừng, với hương vị cay nồng đặc trưng, không chỉ là một bài thuốc dân gian hữu hiệu để làm dịu cơn buồn nôn hay chứng khó tiêu. Một bài đánh giá được công bố vào năm 2022 trên tạp chí Frontiers in Nutrition đã cho thấy rằng các hợp chất phenolic có trong củ gừng, bao gồm gingerol và shogaol, cũng là những chất chống oxy hóa mạnh mẽ, có khả năng bảo vệ cơ thể chống lại các bệnh lý thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson bằng cách làm giảm tình trạng căng thẳng oxy hóa trong não bộ. Việc uống một tách trà gừng sau một buổi tập luyện vất vả cũng có thể giúp làm giảm các phản ứng viêm sau khi tập thể dục.
Trong khi đó, trà nghệ, với màu vàng rực rỡ đặc trưng, đang ngày càng trở nên nổi tiếng như một "siêu thực phẩm" và điều này hoàn toàn có cơ sở khoa học, đặc biệt là khi nói đến khả năng làm giảm đau trong các bệnh lý như viêm khớp. Hoạt chất chính và quý giá nhất trong củ nghệ chính là curcumin. Trong một bài đánh giá được công bố vào năm 2020 trên tạp chí Frontiers in Pharmacology, các nhà nghiên cứu đã trích dẫn và khẳng định những tác dụng chống viêm vô cùng mạnh mẽ của hợp chất curcumin. Mặc dù có một vấn đề nhỏ là curcumin không dễ được cơ thể hấp thụ và thường cần một liều lượng tương đối cao, khoảng 1.000 mg, để có thể thấy được những lợi ích rõ rệt. Tuy nhiên, việc bổ sung nghệ vào trong chế độ ăn uống dưới mọi hình thức, bao gồm cả việc uống trà nghệ, vẫn có thể là một phần thông minh trong một kế hoạch ăn uống chống viêm tổng thể để chống lại các cơn đau.
Bạc hà và hoa cúc mang đến sự thư thái và bảo vệ cơ thể một cách nhẹ nhàng
Không chỉ có các loại trà từ lá hay rễ củ, những loại trà được làm từ hoa và lá của các loài thảo mộc khác cũng mang lại những lợi ích chống viêm đáng kể. Trà bạc hà, với hương thơm the mát sảng khoái, không chỉ giúp mang lại sự tỉnh táo mà còn có thể giúp làm giảm các chứng viêm có liên quan đến ung thư, theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nutrients vào năm 2024. Lá bạc hà có chứa các hợp chất chống viêm, chủ yếu là eriocitrin, cũng như acid rosmarinic và hesperidin. Mặc dù cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn nữa, các hợp chất này được biết là có khả năng ngăn ngừa các phản ứng viêm nhiễm và đã cho thấy một số hứa hẹn về khả năng chống ung thư trong các nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm. Dù trà bạc hà không thể trở thành một phương pháp điều trị ung thư, nhưng việc đưa nó vào trong một chế độ ăn uống lành mạnh tổng thể là một điều hoàn toàn không có hại.
Cuối cùng, không thể không nhắc đến trà hoa cúc, một loại trà nổi tiếng là thức uống giúp thư giãn trước khi đi ngủ. Loại trà không chứa caffeine này có tác dụng làm dịu cơ thể theo nhiều cách khác nhau. Các hoạt chất có trong trà hoa cúc như chamazulene, alpha-bisabolol và apigenin đều góp phần tạo nên những đặc tính chống viêm quý giá của nó. Hoa cúc thậm chí còn hoạt động giống như một chất ức chế COX-2 tự nhiên, một cơ chế tương tự như các loại thuốc chống viêm thường được kê đơn để điều trị các cơn đau. Một tách trà hoa cúc ấm nóng vào buổi tối có thể là một liều thuốc thư giãn tối thượng cho cả cơ thể và tâm trí. Trà hoa cúc cũng được biết đến với công dụng giúp làm dịu các vấn đề về đường tiêu hóa như tiêu chảy, loét dạ dày, buồn nôn và đầy hơi.
Có thể thấy, thế giới trà mang đến cho chúng ta vô vàn những lựa chọn đa dạng và phong phú để có thể hỗ trợ cơ thể trong cuộc chiến chống lại tình trạng viêm nhiễm. Từ sự mạnh mẽ của trà đen, sự tinh tế của trà xanh, đến sự ấm áp của trà gừng và nghệ hay sự dịu nhẹ của trà bạc hà và hoa cúc, mỗi loại trà đều mang trong mình những đặc tính quý giá riêng. Việc kết hợp các loại trà này vào trong một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng, cùng với một lối sống năng động và khoa học, sẽ là một chiến lược thông minh và hiệu quả để có thể bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa các bệnh mạn tính và hướng tới một cuộc sống khỏe mạnh, trọn vẹn hơn.
Bảo Anh