Nằm ẩn mình giữa những đồi chè xanh mướt của huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, Khe Cốc hiện lên như một bức tranh thủy mặc hữu tình. Không chỉ nổi tiếng với những đồi chè cổ thụ trải dài ngút ngàn, Khe Cốc còn níu chân du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ của núi rừng, sự thanh bình của cuộc sống và nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc. Hành trình khám phá Khe Cốc là hành trình trở về với thiên nhiên, hòa mình vào cuộc sống yên ả, thưởng thức hương vị chè thơm ngon và trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của người dân bản địa.
Hương chè Khe Cốc - Tinh hoa của đất trời
Từ lâu, chè Khe Cốc đã được mệnh danh là một trong "Tứ đại danh trà" của Thái Nguyên, sánh ngang với Tân Cương, La Bằng, Trại Cài. Điều gì đã tạo nên danh tiếng cho chè Khe Cốc?
Thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho Khe Cốc điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu lý tưởng để cây chè sinh trưởng và phát triển. Nằm bên dòng suối Khe Cốc trong vắt, đất đai nơi đây màu mỡ, giàu dinh dưỡng, được tưới mát bởi nguồn nước ngầm từ núi Chín Tầng. Khí hậu quanh năm mát mẻ, trong lành, tương tự như Sapa hay Tam Đảo, tạo điều kiện thuận lợi cho cây chè sinh trưởng, cho ra những búp chè thơm ngon, đậm đà.
Người dân Khe Cốc vẫn gìn giữ giống chè trung du bản địa cổ truyền, chăm sóc cây chè bằng tình yêu và sự tận tâm. Họ hiểu rằng, chính những cây chè này đã nuôi sống bao thế hệ, là niềm tự hào của quê hương.
Chuyển mình lên "đời" OCOP
Nhận thức được giá trị của cây chè, người dân Khe Cốc đã không ngừng nỗ lực nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng đến sản xuất chè an toàn, bền vững. Năm 2018, Hợp tác xã Chè An toàn Khe Cốc được thành lập, tập hợp những người trồng chè tâm huyết, cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Đặc biệt, từ năm 2020, Hợp tác xã đã tiên phong chuyển đổi sang sản xuất chè hữu cơ theo tiêu chuẩn Việt Nam. Người dân được tập huấn kỹ thuật, sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, tạo vùng đệm cách ly, áp dụng hệ thống tưới tiêu hiện đại... Những nỗ lực này đã được đền đáp xứng đáng khi chè Khe Cốc được chứng nhận OCOP hạng 3 sao và 4 sao cho 3 sản phẩm: Đinh Tâm Trà, Trà Tôm nõn, Trà móc câu.
"Từ khi sản xuất chè hữu cơ, sản lượng có giảm đôi chút nhưng bù lại chất lượng tăng, giá bán cũng tăng gấp đôi", ông Nguyễn Văn Tỵ, Giám đốc Hợp tác xã chia sẻ. Chè hữu cơ Khe Cốc có vị thơm đặc trưng, nước xanh, hậu vị ngọt ngào, được người tiêu dùng trong nước và quốc tế ưa chuộng.
Câu chuyện đổi đời từ những búp chè
Chè hữu cơ không chỉ mang lại danh tiếng cho Khe Cốc mà còn góp phần nâng cao thu nhập, thay đổi cuộc sống của người dân. Ông Lê Văn Khánh, một thành viên của Hợp tác xã cho biết, gia đình ông có 9.000m2 đất trồng chè hữu cơ. Mỗi năm, gia đình ông thu hoạch 6 lứa chè, doanh thu đạt 120 triệu đồng/lứa, lợi nhuận khoảng 50-60 triệu đồng.
"Nhờ thu nhập từ chè hữu cơ, cuộc sống của gia đình tôi đã thay đổi rõ rệt. Chúng tôi có điều kiện xây nhà mới, mua sắm tiện nghi, cho con cái ăn học đến nơi đến chốn", ông Khánh phấn khởi nói.
Không chỉ gia đình ông Khánh, nhiều hộ dân ở Khe Cốc cũng đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu nhờ cây chè. Những ngôi nhà khang trang mọc lên san sát, đường làng ngõ xóm được bê tông hóa, xe máy, ô tô trở nên phổ biến... Khe Cốc đang từng ngày thay da đổi thịt, trở thành một vùng quê trù phú, đáng sống.
Giao thoa giữa truyền thống và hiện đại
Đến Khe Cốc, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng những đồi chè xanh mướt, thưởng thức hương vị chè thơm ngon mà còn được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc Kinh, Dao, Sán Chay.
Hợp tác xã Chè An toàn Khe Cốc đã mạnh dạn đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, xây dựng homestay, phòng thưởng trà, tạo cảnh quan để du khách tham quan, chụp ảnh, tìm hiểu quy trình sản xuất chè và trải nghiệm cuộc sống cùng người dân bản địa.
Du khách có thể tham gia thu hái chè, chế biến chè, đạp xe quanh vùng chè, tham gia các trò chơi dân gian, giao lưu văn nghệ, đốt lửa trại, nhảy sạp, múa Tắc Xình, hát Pả Dung... Những trải nghiệm này sẽ mang đến cho du khách những kỷ niệm khó quên về một vùng quê yên bình, giàu bản sắc văn hóa.
Để chè Khe Cốc tiếp tục phát triển, mang lại thu nhập ổn định cho người dân, bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm, cần chú trọng bảo tồn giống chè trung du bản địa, bảo vệ môi trường sinh thái, phát triển du lịch cộng đồng bền vững.
Ông Nguyễn Văn Tỵ cho biết, Hợp tác xã đang đề nghị với các cơ quan chức năng hỗ trợ về kỹ thuật, bảo hộ thương hiệu, xúc tiến thương mại để đưa sản phẩm chè Khe Cốc đến với nhiều thị trường trong nước và quốc tế.
Hy vọng rằng, với sự chung tay góp sức của cộng đồng và chính quyền địa phương, chè Khe Cốc sẽ ngày càng khẳng định được thương hiệu, góp phần xây dựng nông thôn mới giàu đẹp, văn minh. Khe Cốc sẽ trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút du khách trong và ngoài nước, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc.
Bảo An