Thế hệ cha anh ngày xưa luôn ấp ủ giấc mơ xây nhà to, rộng rãi, có sân phơi, có vườn trồng cây. Căn nhà phải đủ chỗ cho ba đời sống chung, phải có phòng thờ tổ tiên trang nghiêm, và quan trọng nhất là phải sở hữu hoàn toàn từ móng đến mái. Đó là biểu tượng của sự thành đạt, là minh chứng cho những năm tháng lao động vất vả, và cũng là tài sản để lại cho con cháu mai sau.
Khi người Việt dần thay đổi định nghĩa về 'an cư'.
Nhưng với thế hệ trẻ ngày nay, định nghĩa về "an cư" đã có những chuyển biến đáng kể. Họ không còn quá bận tâm về diện tích hay quyền sở hữu tuyệt đối. Thay vào đó, họ tìm kiếm một không gian sống phù hợp với lối sống, gần nơi làm việc, có đầy đủ tiện ích xung quanh. Một căn hộ chung cư 60m2 trong khu đô thị hiện đại có thể mang lại cảm giác "an cư" hơn một ngôi nhà rộng 200m2 ở ngoại thành xa xôi, nơi mỗi sáng phải dậy từ 5 giờ để tránh kẹt xe.
Một sự thay đổi đáng chú ý khác là thái độ đối với quyền sở hữu. Nếu như trước đây, người ta sẵn sàng vay mượn, cố gắng cả đời để mua một căn nhà làm của riêng mình, thì giờ đây nhiều người trẻ chấp nhận thuê nhà trong một thời gian dài. Họ cho rằng việc rót tiền vào một tài sản cố định khổng lồ sẽ làm họ mất đi sự linh hoạt trong cuộc sống.
Có người chọn thuê căn hộ cao cấp để tận hưởng các tiện ích như hồ bơi, phòng gym, sân tennis mà không cần bận tâm về bảo trì, sửa chữa. Có người chọn ở ghép, ở trong các không gian sống chung (co-living) để vừa tiết kiệm chi phí vừa có cơ hội kết nối với cộng đồng những người trẻ có cùng đam mê. Đối với họ, "an cư" không còn gắn liền với một địa chỉ cố định suốt đời, mà là khả năng linh hoạt di chuyển theo cơ hội công việc, theo giai đoạn cuộc sống.
Từ đó, tiêu chí chọn nhà cũng thay đổi. Người ta quan tâm đến ánh sáng tự nhiên nhiều hơn, cần một góc làm việc riêng biệt, muốn có ban công để trồng cây hoặc đơn giản là ngồi ngắm mây trời. Một căn hộ có thiết kế thông minh, tận dụng tối đa không gian, có thể đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau sẽ được đánh giá cao hơn một căn nhà rộng nhưng thiết kế lãng phí diện tích.
"An cư" ngày nay không chỉ dừng lại ở chính căn nhà mà còn bao gồm cả môi trường sống xung quanh. Một khu phố có công viên xanh, có siêu thị gần, có trường học chất lượng, có bệnh viện tốt, có hệ thống giao thông thuận tiện sẽ tạo nên cảm giác an toàn và tiện nghi hơn nhiều so với một ngôi nhà riêng lẻ dù lớn đến đâu.
Thế hệ trẻ ngày nay sẵn sàng chấp nhận một không gian sống nhỏ hơn để đổi lấy việc có thể đi bộ đến quán cà phê yêu thích, đến phòng tập gym, hoặc đến công viên dạo chơi cuối tuần. Họ coi đó là cách sống bền vững hơn, tiết kiệm thời gian hơn, và quan trọng là giúp họ có chất lượng cuộc sống tốt hơn thay vì chỉ sở hữu một tài sản lớn.
Một khía cạnh thú vị khác của sự thay đổi này là cách người Việt nhìn nhận về không gian chung. Trước đây, người ta muốn có mọi thứ riêng cho mình, từ bếp đến phòng khách, từ sân phơi đến garage. Nhưng giờ đây, khái niệm chia sẻ không gian đang dần được chấp nhận, đặc biệt trong các khu chung cư cao cấp.
Người dân sẵn sàng sống trong căn hộ nhỏ hơn để được hưởng các tiện ích chung như vườn trên cao, khu BBQ, phòng đọc sách, khu vui chơi cho trẻ em. Họ nhận ra rằng việc duy trì một khu vườn riêng tốn nhiều công sức hơn là việc thỉnh thoảng xuống vườn chung để thư giãn. Hơn nữa, các không gian chung còn tạo cơ hội giao lưu, kết nối với hàng xóm, xây dựng cộng đồng sống lành mạnh.
Có lẽ sự thay đổi lớn nhất trong định nghĩa "an cư" của người Việt hiện đại là sự chuyển dịch từ tư duy "một lần mua, sở hữu trọn đời" sang tư duy linh hoạt theo từng giai đoạn cuộc sống. Người ta chấp nhận rằng nhu cầu về không gian sống sẽ thay đổi theo thời gian. Khi còn độc thân, họ có thể thuê một studio nhỏ gần trung tâm. Khi lập gia đình, họ chuyển sang căn hộ hai phòng ngủ. Khi có con, họ có thể tìm nhà gần trường học tốt. Và khi về già, họ có thể chọn một nơi yên tĩnh, gần các dịch vụ y tế.
Sự linh hoạt này cho phép họ tối ưu hóa nguồn lực tài chính, thay vì phải gánh nặng một khoản vay lớn suốt ba mươi năm cho một căn nhà có thể không còn phù hợp sau mười năm. Họ có thể dành số tiền đó để đầu tư vào giáo dục, sức khỏe, hoặc trải nghiệm cuộc sống.
Sự thay đổi trong định nghĩa "an cư" của người Việt không có nghĩa là thế hệ trẻ từ bỏ giấc mơ có nhà. Họ vẫn mong muốn có một không gian thuộc về mình, nhưng "thuộc về" giờ đây không nhất thiết phải là quyền sở hữu pháp lý mà là cảm giác thoải mái, phù hợp với lối sống và giai đoạn cuộc sống hiện tại.
"An cư" ngày nay là về chất lượng cuộc sống hơn là về diện tích hay giá trị tài sản. Nó là về sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống, về khả năng tận hưởng từng khoảnh khắc thay vì chỉ chạy đua tích lũy. Và quan trọng nhất, nó là về quyền tự do lựa chọn cách sống phù hợp với bản thân, thay vì bị gò bó bởi những định kiến và kỳ vọng xã hội từ thế hệ trước.
Có thể trong tương lai, khái niệm "an cư" sẽ còn tiếp tục biến đổi theo những cách mà chúng ta chưa thể tưởng tượng. Nhưng có một điều chắc chắn, đó là mỗi thế hệ đều có quyền định nghĩa "an cư" theo cách của riêng mình, miễn là nó mang lại hạnh phúc và sự trọn vẹn trong cuộc sống.
Hoàng Nguyễn