Tuy nhiên, những bằng chứng khoa học mới và ngày càng thuyết phục hơn đang dần lật ngược lại quan niệm cũ này, cho thấy rằng việc thưởng thức một vài tách trà mỗi ngày, đặc biệt là trà xanh, không những không gây hại mà còn có thể mang lại những lợi ích ngược lại, góp phần giúp xương chắc khỏe hơn và làm giảm nguy cơ loãng xương.
Giải mã "lời đồn" cũ: Tại sao trà từng bị cho là có hại đối với sức khỏe của hệ xương?
Niềm tin rằng trà có hại cho xương không phải là không có cơ sở ban đầu. Nó xuất phát từ những quan sát khoa học sơ khởi về tác động của caffeine. Caffeine được biết đến là một chất có tác dụng lợi tiểu ở mức độ nhẹ, có nghĩa là nó có thể làm tăng lượng nước tiểu mà cơ thể bài tiết ra. Cùng với nước, một lượng nhỏ canxi cũng có thể bị đào thải ra ngoài. Từ đó, một mối lo ngại đã được hình thành: liệu việc mất đi một lượng canxi nhỏ mỗi ngày qua thói quen uống trà, khi được tích lũy trong nhiều năm, có thể trở thành một yếu tố góp phần làm suy yếu mật độ xương và dẫn đến bệnh loãng xương hay không? Tuy nhiên, cách nhìn nhận này được xem là khá đơn giản và chưa tính đến bức tranh toàn cảnh về những tác động phức hợp mà các hợp chất khác có trong trà mang lại cho cơ thể.
Trà xanh và sức khỏe xương: Phát hiện mới ở phụ nữ sau mãn kinh
Một trong những bằng chứng quan trọng đầu tiên cho thấy sự thay đổi trong quan điểm khoa học đến từ một công trình nghiên cứu quy mô lớn được thực hiện trên 3.530 phụ nữ đã qua tuổi mãn kinh. Đây là nhóm đối tượng có nguy cơ bị loãng xương rất cao do sự suy giảm tự nhiên của hormone estrogen, một loại hormone có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ mật độ xương. Kết quả của nghiên cứu này đã cho thấy một phát hiện vô cùng ý nghĩa: những người phụ nữ có thói quen uống từ một đến ba tách trà xanh mỗi ngày có tỷ lệ mắc bệnh loãng xương thấp hơn một cách đáng kể so với những người ít uống hoặc không uống trà.
Lý do cho mối liên hệ tích cực này được các nhà khoa học cho là đến từ các hợp chất thực vật dồi dào có trong trà. Những hợp chất này, đặc biệt là các polyphenol, có tác dụng chống viêm mạnh mẽ, đồng thời còn có khả năng bắt chước một phần hoạt tính của hormone estrogen, qua đó giúp cho xương có thể duy trì được mật độ khoáng chất tốt hơn sau giai đoạn mãn kinh. Chuyên gia dinh dưỡng Lauren Manaker, một Thạc sĩ về Dinh dưỡng và Sức khỏe Cộng đồng tại Mỹ, đã nhận định: "Trà không chỉ đơn thuần là một thức uống giàu chất chống oxy hóa, mà nó còn góp phần vào việc bảo vệ các mô xương, một lợi ích đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ ở độ tuổi trung niên".
Phân tích di truyền củng cố thêm vai trò bảo vệ của trà
Mặc dù các nghiên cứu quan sát mang lại những gợi ý quan trọng, chúng vẫn có một hạn chế là khó có thể khẳng định được mối quan hệ nhân quả một cách chắc chắn. Có thể những người uống trà cũng là những người có nhiều thói quen sống lành mạnh khác, và chính những thói quen đó mới là yếu tố thực sự giúp bảo vệ xương của họ. Để có thể làm rõ hơn về mối liên hệ trực tiếp giữa việc uống trà và sức khỏe của xương, các nhà khoa học Trung Quốc đã thực hiện một phương pháp phân tích tiên tiến hơn có tên là "phân tích ngẫu nhiên Mendel". Phương pháp này sử dụng các biến thể về mặt di truyền để có thể loại bỏ các yếu tố gây nhiễu từ lối sống.
Kết quả từ công trình phân tích di truyền này đã cho thấy một kết quả vô cùng thuyết phục. Những người có khuynh hướng di truyền uống nhiều trà hơn cũng chính là những người có mật độ khoáng chất trong xương cao hơn, và mối liên hệ này thể hiện rõ rệt nhất ở nhóm tuổi từ 45 đến 60. Phát hiện này đã giúp bác bỏ một cách mạnh mẽ quan niệm cũ cho rằng trà gây mất canxi. Ngược lại, nó cho thấy rằng, thói quen uống trà một cách điều độ có thể thực sự giúp cho xương trở nên khỏe mạnh hơn, làm giảm nguy cơ bị gãy xương và hỗ trợ cho sự cân bằng trong quá trình chuyển hóa của xương. Bà Alyssa Smolen, một chuyên gia dinh dưỡng tại bang New Jersey (Mỹ), cũng đã nhận định: "Đối với hầu hết mọi người, việc uống trà là một thói quen lành mạnh. Công trình nghiên cứu này chỉ củng cố thêm cho lợi ích đó, đặc biệt là đối với những người lớn tuổi".
Dù những bằng chứng khoa học mới là rất tích cực, các chuyên gia vẫn khuyến nghị rằng chúng ta nên duy trì một lượng trà vừa phải, khoảng từ một đến ba tách mỗi ngày. Việc tiêu thụ quá nhiều trà, đặc biệt là trà pha quá đặc, vẫn có thể mang lại những tác dụng không mong muốn. Quan trọng hơn cả, trà không phải là một "thần dược" có thể giải quyết được mọi vấn đề. Việc duy trì thói quen uống trà nên được xem như một phần của một chiến lược chăm sóc sức khỏe xương khớp một cách toàn diện. Chiến lược này cần phải được kết hợp với một chế độ ăn uống giàu canxi và vitamin D, cùng với việc duy trì thói quen luyện tập thể lực, đặc biệt là các bài tập có sức nặng, để có thể tối ưu hóa sức khỏe của hệ xương.
Những bằng chứng khoa học hiện đại đang dần viết lại câu chuyện về mối quan hệ giữa trà và sức khỏe của hệ xương. Từ chỗ bị xem như một yếu tố nguy cơ, trà giờ đây lại đang được chứng minh là một người bạn đồng hành hữu ích. Sự thay đổi trong quan điểm này là một tin vui đối với hàng triệu người yêu trà trên khắp thế giới. Thói quen thưởng thức một vài tách trà mỗi ngày, một niềm vui giản dị và tao nhã, giờ đây không chỉ mang lại sự thư thái cho tinh thần mà còn có thể là một trong những cách đơn giản nhất để chúng ta có thể chủ động góp phần vào việc xây dựng một hệ xương chắc khỏe, dẻo dai, làm chậm lại quá trình lão hóa và hướng tới một cuộc sống năng động, trọn vẹn hơn.
Bảo An