Trong thông điệp gửi đến toàn dân, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhiều lần khẳng định dân tộc ta đang tiến tới kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Đảng ta đang tập trung chỉ đạo và tổ chức triển khai quyết liệt là cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy. Nói một cách khác là sắp xếp lại tổ chức của hệ thống Đảng, nhà nước, chính quyền. Thu gọn, tinh giản nghĩa là giảm bớt số lượng đầu mối trung gian, cũng là giảm nhân lực dựa trên tiêu chí cụ thể. Cũng có thể hiểu là, đội ngũ nhân sự, trong đó có cả lãnh đạo chủ chốt các cấp phải được chọn lọc theo hướng nâng cao chất lượng toàn diện và từng bước trẻ hóa. Công việc này đang cấp bách triển khai, phải hoàn thành trước, trong quá trình tổ chức đại hội đảng các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Nhìn vào lớp trẻ hôm nay, rất mừng là ở họ, lý tưởng cách mạng, bản lĩnh chính trị luôn được giữ vững. Tinh thần ham học hỏi, bứt phá vươn lên trong lao động, học tập và chiến đấu ở phần lớn các bạn trẻ được thể hiện bằng hành động cụ thể, đóng góp không nhỏ cho công cuộc đổi mới, đưa đất nước ngày một phát triển. Tham gia các hoạt động thiện nguyện, công tác xã hội; xây dựng nhà tình nghĩa; hoạt động trao tặng quà tri ân người có công cách mạng…đã trở thành công việc thường xuyên của lớp trẻ. Lực lượng sinh viên, học sinh say mê công nghệ mới, hội nhập nhanh với công cuộc chuyển đổi số, sáng tạo, khẳng định vai trò đi đầu dẫn dắt bằng tư duy đột phá. Không ít bạn trẻ, mạnh dạn thành lập các dự án bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu, trồng rừng, chuyển đổi xanh.
Không còn cá biệt, trong hoàn cảnh khó khăn, cuộc sống gặp nghịch cảnh, nhiều thanh niên đã thể hiện ý chí, nghị lực phi thường, chịu đựng vượt qua thách thức để xoay chuyển tình thế, chuyển nguy thành cơ, yếu thành mạnh, ít thành nhiều, nhất là khi có sự ủng hộ, sẻ chia, động viên, giúp đỡ của xã hội. Những tấm gương ấy được truyền thông dõi theo phát hiện, khai thác và chuyển tải đến mọi người đã mang lại hiệu ứng xã hội vô cùng tích cực, khích lệ nhiều bạn trẻ noi theo. Mới đây, dịch giả, nhà văn Nguyễn Bích Lan, sinh năm 1976 ở Thái Bình, năm 14 tuổi cô mắc bệnh loạn dưỡng cơ tiến triển và phải nghỉ học vĩnh viễn. Sau 5 năm tự học tiếng Anh trong hoàn cảnh khó khăn, cô mở lớp dạy tiếng Anh cho trẻ trong huyện rồi dịch sách văn học. 36 năm, thời gian vàng- tuổi trẻ, phải chung sống với bệnh nan y nhưng chị đã là dịch giả của 67 cuốn sách, phần lớn được bạn đọc yêu thích. Cuốn tự truyện Không gục ngã, Thích sống đã đến tay nhiều bạn đọc trẻ tuổi trở nên vô cùng quý giá. Chị là một trong 8 phụ nữ đương đại được tôn vinh tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Trong đợt tuyển quân đầu Xuân Ất Tỵ 2025, không ít gia đình có hai người con cùng viết đơn tình nguyện xin phục vụ quân đội. Có khi là hai anh em sinh đôi. Lại có bạn sinh viên năm cuối tạm biệt giảng đường lên đường nhập ngũ để khi xuất ngũ sẽ làm tiếp đồ án tốt nghiệp. Hàng ngàn lá đơn tình nguyện được gửi đến cơ quan tiếp nhận tuyển quân…Thực tế ấy diễn ra trong hoàn cảnh đất nước thời bình làm chúng ta ấm lòng, tự hào vì thế hệ trẻ. Họ tràn đầy nhiệt huyết, dám ước mơ, dấn thân, chấp nhận hy sinh để phụng sự Tổ quốc.
Làm sao kể hết những hành động, việc làm tốt đẹp của thế hệ trẻ. Nếu được sống trong tổ chức, được sự quan tâm giáo dục, rèn luyện và đầu tư chiến lược, nhất định họ sẽ là lực lượng trụ cột, chủ nhân của đất nước trong kỷ nguyên mới. Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng. Gian khổ biết dành phần ai? câu hỏi ấy luôn đặt ra cho các bạn trẻ. Mỗi người chỉ được chọn một, và thực tế, đã có câu trả lời từ các bạn trẻ. Giải thưởng Lý Tự Trọng đã vinh danh 100 cán bộ Đoàn toàn quốc; tôn vinh 10 gương mặt trẻ tiêu biểu toàn quốc trong dịp kỷ niệm 94 năm thành lập Đoàn; tuyên dương 20 điển hình trẻ bộ đội biên phòng năm 2024 ở thành phố Hồ Chí Minh.
Bước vào kỷ nguyên mới, cùng với những thời cơ, thuận lợi, đất nước ta đang phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Sáu năm qua, số thanh niên đã giảm khoảng 3 triệu vì già hóa dân số. Năm 2024 lực lượng thanh niên là 20 triệu. Đất nước đang trước nguy cơ thiếu hụt lao động trẻ, áp lực chi phí lao động cao và khó khăn trong đổi mới công nghệ, tinh gọn tổ chức bộ máy. Hội nghị lần thứ 4 Uỷ ban Quốc gia về thanh niên kiến nghị 9 vấn đề với Chính phủ, trong đó có thay đổi phương pháp giáo dục đào tạo để lực lượng trẻ thích ứng với thời đại công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và già hóa dân số.
Thực trạng thanh niên hiện nay nổi lên một bộ phận bạn trẻ mất phương hướng, không chịu rèn luyện, thích cuộc sống hư danh, chỉ muốn hưởng thụ. Họ đã lún sâu vào lối sống bê tha, hoang tưởng “ việc nhẹ lương cao”; kiếm tiền bằng mọi cách, kể cả cướp giật, trộm cắp. Năm 2024, một số trường tại thành phố Hồ Chí Minh thông báo sinh viên thôi học, cảnh báo hàng ngàn sinh viên vì học tập yếu kém. Trường Đại học sư phạm thành phố Hồ chí Minh có khoảng 2000 sinh viên các khóa bị thử thách học tập, cảnh báo hoặc đuổi học. Không ngạc nhiên trong thời đại công nghệ số, thay vì ném mình vào phòng nghiên cứu, giảng đường hay tham gia hoạt động vì cộng đồng, có những bạn trẻ đã chọn vướng mình trong lối sống đua đòi, hưởng thụ, thậm chí thác loạn rồi xem đó như mình khẳng định bản lĩnh; lại có bạn trẻ dùng tri thức kiếm tiền thông qua lừa đảo trên không gian mạng, lừa người lao động, kể cả người thân, lôi kéo bạn trẻ vào tệ nạn xã hội, làm băng hoại đạo đức xã hội.
Thời đại nào cũng tồn tại hai mặt tốt xấu trong lớp trẻ. Dự báo được tính phức tạp của xã hội hiện đại, hội nhập sâu rộng và toàn diện với thế giới bên ngoài để có những biện pháp phòng tránh hiệu quả cần phải đầu tư nghiên cứu điều tra thấu đáo lực lượng trẻ. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, các bạn trẻ phải được quan tâm sắp xếp lại theo nguyên tắc phân cấp, giao trách nhiệm để luôn có người, tổ chức quản lý, quản trị dõi theo. Họ cần được sống trong tổ chức, có địa chỉ cụ thể tùy theo trình độ, nghề nghiệp, hoàn cảnh của từng cá nhân. Thiếu giám sát, buông lỏng quản lý của gia đình, nhà trường và xã hội (theo quy định pháp luật) sẽ là kẽ hở, cơ hội để họ sa ngã, mắc sai lầm lớn, nhỏ trong cuộc sống. Việc làm ổn định là nhu cầu của thanh niên.
Hiện nay, tìm công việc phù hợp với thanh niên gặp không ít khó khăn. Và một bộ phận bạn trẻ mơ về một cuộc sống an cư lạc nghiệp như các thế hệ trước ngày càng trở nên mịt mù. Áp lực này khiến cho một bộ phận giới trẻ trở thành đối tượng cho hoạt động lừa đảo, cuốn hút bởi công việc được tô vẽ bởi lợi nhuận cao và rủi ro thay bằng hình ảnh các doanh nhân thành đạt, hay ở một thái cực khác là việc đơn giản, buông xuôi, không cần nỗ lực, cố gắng hoặc dễ bỏ cuộc khi gặp khó khăn. Không được học hành, giáo dục, thất nghiệp, thiếu việc làm là những nguyên nhân trực tiếp, gián tiếp tác động tiêu cực đến thế hệ trẻ. Bộ phận ấy hiện có số lượng bao nhiêu trong số lượng lượng trẻ, phân bổ thế nào.. cần được Viện nghiên cứu Thanh niên khảo sát, có thông tin để xã hội cùng chung tay tìm giải pháp khắc phục. Giáo dục, đào tạo, quản lý thế hệ trẻ là trách nhiệm không của riêng ai, không chỉ dồn hết cho tổ chức đoàn mà là của cả hệ thống chính trị, các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội khác. Tham vấn, đóng góp suy nghĩ, kiến giải những vấn đề mà thực tế đặt ra về thanh niên, thế hệ trẻ là công việc cần làm ngay cùng với việc tinh gọn tổ chức, bộ máy. Coi trọng hiền tài, đào tạo cơ bản mới có được lớp trẻ giàu tri thức, tài năng, dám dấn thân vì lý tưởng cống hiến cho cách mạng, cho nước, cho dân.
Phát biểu trong dịp kỷ niệm ngày thành lập Đoàn TNCSHCM năm nay, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, UVBCT, Bí thư TW Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đã căn dặn: “Đoàn phải là lực lượng chủ lực triển khai các mô hình số, hỗ trợ nhân dân và Đoàn thanh niên tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, thương mại điện tử, có kiến thức và kỹ năng về chuyển đổi số, kỹ thuật số cũng như trợ đồng hành cùng với thanh niên trên con đường lập thân, lập nghiệp” . Mục tiêu “ Đầu tư chiến lược cho tương lai” luôn là khát vọng mà các thế hệ đã có nhiều cống hiến gửi đến thế hệ mai sau. Tin rằng, việc trao cơ hội cho thế hệ trẻ là một trong những công việc đầu tư chiến lược để họ thực sự là chủ nhân của đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
VĂN HÙNG