Cu Vai được lấy theo tiếng Thái có nghĩa là “dải mây vắt ngang trời”, như nói lên địa hình nằm giữa trời mây của bản. Bao xung quanh là đồi núi trùng trùng điệp điệp, có núi cao, trời xanh, dù là vào sáng sớm hay giữa trưa nắng đều có những dải mây trôi lững lờ bồng bềnh quanh bản làng, cảm giác chỉ cần đưa bàn tay ra là có thể chạm vào những đám mây trắng.
Bản Cu Vai là nơi tập chủ yếu của người đồng bào dân tộc H’Mông, cách trung tâm xã gần 20km đường đồi núi và nằm cách Hà Nội khoảng 250km. Nhìn từ trên cao Cu Vai như một "sân bay" dã chiến, con đường chia đôi bản là đường băng, những ngôi nhà xen kẽ hai bên như những hoa tiêu định hướng.
Bản Cu Vai Yên Bái bình yên và nhỏ xinh nằm lọt thỏm trong trời mây và núi non bao phủ đẹp như chốn bồng lai chính vì vậy nếp sinh hoạt và văn hóa của người dân nơi đây rất thanh bình tách biệt hoàn toàn với nhịp sống ồn ào bên ngoài. Từng mái nhà gỗ nhỏ xinh có phần hơi lụp xụp mang đậm phong cách của người Mông bản địa san sát nối tiếp nhau, trước mỗi ngôi nhà đều trồng những gốc đào rừng với thân sù sì khỏe khoắn như chính con người nơi đây. Đến với Cu Vai ta còn gặp gỡ được những con người rất thân thiện, hiếu khách, vui đùa cùng những đứa trẻ ngây thơ hồn nhiên một cách vô cùng thoải mái. Đi dọc con đường chính đầy hoa trải dài, lắng nghe âm thanh của núi rừng và tiếng nói cười ríu ríu của lũ trẻ vùng cao tâm hồn bỗng bình yên đến lạ như đi trong thế giới cổ tích nhưng lại chân thật đến lạ kì.
“Săn mây” là điều tất nhiên khi mọi người tìm đến khám phá Cu Vai, không chỉ có vậy mà thiên nhiên, phong cảnh Cu Vai mùa nào cũng đẹp, nơi nào cũng đáng để con người ta phải trầm trồ cảm thán. Vào mùa xuân, hoa đào, hoa mận nở rực rỡ khắp bản; còn mùa thu là mùa của những "sóng lúa” chín vàng trên các thửa ruộng bậc thang; mùa đông nếu may mắn còn có thể bắt gặp tuyết.
Nếu muốn ở lại Cu Vai qua đêm chỉ có thể xin ở nhờ tại nhà dân hoặc có thể dựng lều cắm trại, nhưng thời tiết trên núi cao khá thất thường nên chuẩn bị thật kĩ lưỡng các đồ dùng cần thiết như áo khoác, áo mưa, đồ ăn, nước, đèn pin…
Bản Cu Vai bình yên, hoang sơ sở hữu phong cảnh thiên nhiên vừa hùng vĩ vừa nên thơ tựa như chốn bồng lai tiên cảnh cùng những con người bản địa giản dị, chân chất chính là thứ thu hút rất nhiều khách du lịch đến đây trải nghiệm và khám phá.
Hương Quỳnh