Xã Phình Hồ, tỉnh Lào Cai được thiên nhiên ưu ái ban tặng những gốc chè Shan Tuyết cổ thụ hàng trăm năm tuổi, bám chặt vào đá núi, sừng sững như minh chứng sống của núi rừng. Với đồng bào Mông nơi đây, cây chè không chỉ là báu vật trời ban mà còn là nguồn mưu sinh, là điểm tựa để thoát nghèo và vươn lên trong cuộc sống. Đáng quý hơn, chính những người phụ nữ nơi đây, từng quen với nhọc nhằn và gian khó, đang nhìn thấy từ cây chè cơ hội khẳng định vai trò, vị thế của mình trong gia đình và trong cộng đồng.
Những gốc chè Shan Tuyết cổ thụ ở Phình Hồ vừa là báu vật đại ngàn, vừa mở lối giúp phụ nữ Mông thoát nghèo.
Cây chè Shan Tuyết – Nguồn lực phát triển kinh tế địa phương
Xã Phình Hồ hiện có hơn 322ha diện tích chè, trong đó 115ha là chè Shan Tuyết cổ thụ. Mỗi năm, xã thu hoạch khoảng 500 tấn chè búp tươi, trong đó 385 tấn đạt chất lượng cao. Những con số này cho thấy cây chè Shan Tuyết đang ngày càng trở thành cây trồng chủ lực, tạo nguồn thu nhập ổn định cho nhiều hộ gia đình.
Ông Hoàng Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Phình Hồ cho biết: “Xã đang tập trung xây dựng vùng nguyên liệu chè Shan Tuyết gắn với bảo tồn giống chè quý, đồng thời hỗ trợ bà con nâng cao kỹ thuật chăm sóc, thu hái và chế biến theo quy trình chuẩn. Đây là hướng đi giúp chè Shan Tuyết phát triển bền vững và nâng cao giá trị thương hiệu”.
Điểm đặc biệt của chè Shan Tuyết Phình Hồ là cây được trồng và phát triển hoàn toàn tự nhiên, không sử dụng hóa chất, nhờ đó giữ được chất lượng thuần khiết, hương vị riêng có và đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ khắt khe của nhiều thị trường.
Phụ nữ vùng cao – Lực lượng nòng cốt trên nương chè
Đằng sau những nương chè xanh mướt là hình ảnh hàng trăm bàn tay phụ nữ tần tảo. Họ là lực lượng chính trực tiếp hái chè, chăm sóc và sơ chế sản phẩm. Trung bình mỗi ngày, chị Sùng Thị Công, thôn Tà Chử, có thể hái khoảng 25kg chè tươi, bán với giá 25.000 – 30.000 đồng/kg, mang lại thu nhập gần 500.000 đồng. Với chị, đó là nguồn sống chính của cả gia đình.
Nhờ có cây chè, nhiều phụ nữ ở xã Phình Hồ đã có việc làm ổn định, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào nương ngô, nương lúa. Quan trọng hơn, họ có thêm thu nhập, có tiếng nói trong gia đình, và được tham gia vào những quyết định lớn nhỏ trong cuộc sống. Hình ảnh người phụ nữ Mông chỉ biết gùi củi, gùi ngô trên lưng nay đã dần thay đổi: họ trở thành những lao động chính, những “người thợ trà” góp phần làm giàu cho quê hương.
Hợp tác xã – Cánh cửa mở ra tương lai mới
Nếu như trước đây, việc tiêu thụ chè phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái với giá cả bấp bênh, thì nay sự ra đời của Hợp tác xã Trà Shan Tuyết Phình Hồ đã mở ra lối đi mới. Hợp tác xã cam kết thu mua toàn bộ sản lượng chè búp tươi của bà con với giá ổn định từ 25.000 – 35.000 đồng/kg, đồng thời chế biến thành nhiều sản phẩm trà chất lượng cao như bạch trà, hồng trà, phổ nhĩ.
Đặc biệt, hợp tác xã ưu tiên tạo cơ hội cho phụ nữ tham gia vào toàn bộ chuỗi giá trị: từ trồng, thu hái, sơ chế đến đóng gói, quảng bá sản phẩm. Nhiều chị em được đào tạo kỹ thuật chế biến chuẩn, phương pháp bảo quản an toàn và cả kỹ năng bán hàng trên các sàn thương mại điện tử. Nhờ đó, không ít phụ nữ trước kia chỉ quen với nương ngô nay đã tự tin đứng trước khách hàng, giới thiệu sản phẩm trà Shan Tuyết của quê hương.
Chị Hồ Thị Dủ, xã viên hợp tác xã chia sẻ: “Mỗi năm gia đình tôi có thu nhập 25–30 triệu đồng từ cây chè. Khoản tiền này không chỉ đủ trang trải sinh hoạt mà còn giúp tôi cho con cái đi học đầy đủ”. Với chị, cây chè Shan Tuyết không chỉ là kế sinh nhai mà còn là chìa khóa để các thế hệ sau thoát khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo.
Thay đổi vị thế và khẳng định giá trị của phụ nữ
Việc gắn bó với cây chè Shan Tuyết không chỉ mang lại nguồn thu nhập, mà còn góp phần thay đổi vai trò của phụ nữ trong gia đình và cộng đồng. Họ không còn đứng sau, mà đã trở thành những người đồng hành, những người kiến tạo cuộc sống mới.
Cây chè còn mang ý nghĩa tinh thần sâu xa: mỗi búp chè là kết tinh của lao động, của tình yêu núi rừng và của bản sắc văn hóa. Khi phụ nữ Phình Hồ làm ra sản phẩm trà sạch, họ cũng đồng thời gửi gắm thông điệp về sự bền bỉ, thuần hậu và nghị lực vươn lên của chính mình.
Hương vị Shan Tuyết – Vươn xa cùng nỗ lực cộng đồng
Nhờ sự chung sức của người dân và hợp tác xã, mỗi năm Phình Hồ tiêu thụ hơn 11,5 tấn chè khô. Nhiều sản phẩm đã đạt chứng nhận Organic EU và OCOP 5 sao, trở thành niềm tự hào của địa phương. Đằng sau thành công ấy là sự đóng góp thầm lặng nhưng bền bỉ của những người phụ nữ vùng cao, những người ngày ngày gắn bó với đồi chè cổ thụ.
Chè Shan Tuyết cổ thụ có thể sống hàng trăm năm, nhưng để giá trị của nó lan tỏa, cần đến đôi bàn tay và khối óc con người, đặc biệt là phụ nữ. Chính họ đã biến cây chè thành nguồn sinh kế, thành niềm hy vọng và là chìa khóa để thoát nghèo bền vững.
Từ những gùi chè nặng trên lưng đến những tách trà Shan Tuyết thơm ngát, hành trình ấy in đậm dấu chân phụ nữ vùng cao. Họ không chỉ góp phần làm giàu cho quê hương, mà còn khẳng định vị thế, viết tiếp câu chuyện về sức mạnh và bản lĩnh của người phụ nữ Việt Nam giữa đại ngàn Tây Bắc.