Những ngày qua, ra đường hay ngồi nhà xem tin tức thời sự, ngập tràn những thông tin về bão lũ; diễn biến hậu quả, thiệt hại, khó khăn, tất bật khắc phục; người dân cả nước hối thúc nhau góp sức, góp của chia sẻ nọt bùi với người dân vùng lũ bão đang phải gồng mình chống chọi với thiên tai... Ai mà không cảm phục người nông dân. Sống chung cùng lũ lụt, bão, đối diện áp lực thiên tai là chuyện rất đỗi bình thường của họ. Hỏng nhà, mất của, dịch chuyển nơi sinh sống, tìm nơi an cư lạc nghiệp... là chuyện lớn của biết bao gia đình. Nơi sinh ra - “chôn nhau cắt rốn” không mấy ai nỡ rời xa, mà rồi có khi họ phải dứt áo ra đi chỉ vì để kiếm kế sinh nhai, ổn định cuộc sống dài lâu.
Ảnh minh họa
Không ít người sinh ra nơi “khúc ruột miền Trung” - mảnh đất giàu truyền thống hiếu học, bản lĩnh, can trường... vì khó khăn mà họ ráng học tập, chấp nhận thách thức, tạm rời xa mẹ cha ở vùng quê đất cằn sỏi đá, mưa bão triền miên để hòa mình vào “biển lớn”. Không ít người thành đạt, thành tài, có người quay trở về quê khởi nghiệp; người gặp thêm may mắn lại có địa vị xã hội vững vàng trả ơn quê hương theo cách riêng của mình; lại có người sau khi thành công nơi thành phố đã gợi mở, cưu mang đồng hương lập nghiệp. Điều ấy lý giải vì sao nơi thành phố lớn, thậm chí ở nước ngoài đều có hội đồng hương của một số tỉnh thành. Thật tuyệt vời khi người trong hội sãn sàng dìu dắt nhau khởi nghiệp, gây dựng cuộc sống tốt đẹp nơi “đất khách, quê người”.
Là quốc gia hàng trăm triệu dân, nhưng hơn 2/3 là nông dân, ở vùng nông thôn, làm nông nghiệp, mọi ngành nghề. Chương trình “Xây dựng nông thôn mới” đã thổi luồng gió tư duy mới khắp mọi vùng quê, làm cho cuộc sống người nông dân đổi thay rất nhiều. Nghị quyết “tam nông”, phong trào xóa đói giảm nghèo đã hiện thực hóa ước mong hết đói, thoát nghèo, biết làm giàu cho nhiều gia đình. Nông nghiệp, người nông dân ngày càng có vị thế vững chắc trong đời sống đất nước. Không khó để nhận ra, các vùng quê, lực lượng lao động trẻ chiếm tỷ lệ rất nhỏ; đa phần họ đã chuyển dịch sang các hoạt động, như học tập để có bằng cấp, chứng chỉ; ly nông để kiếm tiền bằng nhiều loại công việc thuận lợi hơn. Có người ra thành phố hòng mưu sinh nhưng thất bại mới chấp nhận trở lại quê mình. Cứ mỗi khi bão lũ về mới nhận ra, phần nhiều là các chú bộ đội, công an, và có một phần không lớn thanh niên còn ở lại địa phương tham gia phòng, chống, khắc phục hậu quả lũ bão, thiên tai. Sự chuyển dịch lao động ấy cũng là quy luật cuộc sống. Cho dù thiên tai không chỉ gây khó khăn cho cuộc sống của người nông dân mà cả thành phố, đô thị nhưng nông dân, nông thôn luôn là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi nhất. Muốn sự chuyển dịch lao động này hợp lý phải làm sao để lao động trẻ ở lại quê mình?
Mỗi khi mưa lũ xảy ra, thời tiết trở mặt, giá các loại nhu yếu phẩm phục vụ cuộc sống hàng ngày dễ biến động theo chiều khan hiếm, lên giá. Làm ra các sản phẩm ấy chủ yếu là nhà nông, nông dân. Lũ, bão đã làm họ mất trắng hàng trăm con gà, ngan, vịt, lợn, đàn gia súc; rau củ, quả ngập nước ủng, thối; cây trái cho trái đổ gẫy... Người tiêu dùng thì ngóng chờ, người nông dân đỏ mắt vì mất tiền đầu tư, lỗ nặng... Câu chuyện ấy, hình ảnh ấy luôn ám ảnh mọi người. Nhờ có nhà nước hỗ trợ chỉ đạo việc tích trữ lương thực, hàng hóa nhu yếu phẩm mới hạn chế được chuyện “tát nước theo mưa” để tăng giá của tư thương.
Giờ đây, khoảng cách mức sống giữa thành thị và nông thôn đã mỗi ngày lại thu hẹp dần; đã xuất hiện vùng quê thôn, làng bản, xã trở thành nơi đáng sống như trong bộ phim Trung Quốc vô cùng ăn khách “Đi về nơi có gió” song xây dựng “tam nông” phát triển bền vững vẫn còn là thách thức không nhỏ khi triển khai chiến lược của Đảng, nhà nước ta. Nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế một quốc gia đi lên, mạnh lên, giàu lên từ nông nghiệp, việc hiện đại hóa nông thôn bắt đầu từ nông dân số, số hóa nông nghiệp, nông thôn; từng bước thay thế sức người, sức trâu, bò... bằng máy móc, công nghệ là xu thế bắt buộc, bước đi tất yếu.
Triển lãm thành tựu 80 năm xây dựng và phát triển đất nước tại Trung tâm triển lãm quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), sản phẩm của “tam nông” khá đa dạng, phong phú, thể hiện nghị lực, ý chí bứt phá, không ngừng sáng tạo, vươn mình của những người vốn “chân lấm, tay bùn”. Nhưng hiệu quả kinh tế của những sản phẩm ấy còn khiêm tốn vì thiếu vốn, thị trường tiêu thụ chưa ổn định, thiếu bền vững; chất lượng sản phẩm được xem đã định hình thương hiệu- mỗi địa phương một sản phẩm đạt chuẩn OCOP cũng gặp khó khăn lớn khi phải cạnh tranh quyết liệt trên thị trường trong và ngoài nước. Không ít câu hỏi đặt ra trong quá trình xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam cần lời giải đáp. Sau cuộc cách mạng “sắp xếp lại giang sơn”, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, phải kèm theo việc quy hoạch lại các tỉnh, thành mới; nhất là quản lý chặt chẽ quỹ đất nông nghiệp, đất dành cho đô thị hợp lý; khắc phục sớm bất cập trong quản lý đất đai, bảo vệ nguồn tài nguyên hữu hạn của đất nước; làm sao để nông thôn mới hiện đại mà vẫn giữ được “chất” nhà nông - bản sắc truyền thống...Thật sự rất nhiều việc phải làm để trụ đỡ của nền kinh tế đất nước bền chắc theo năm tháng. Mưa lũ thiên tai cuốn theo nhiều thứ quý giá của con người, song lại giúp chúng ta nhận ra những bất cập cố hữu và mới phát sinh, nhất là công tác quy hoạch đất ở, kỷ cương trong xây dựng các công trình đô thị, hạ tầng giao thông; công trình đê, đập, hồ chứa nước, chống lũ cùng năng lực phòng, chống thiên tai; hoạt động trồng và bảo vệ rừng, bảo tồn di sản thiên nhiên...
Phát triển bền vững là mục tiêu phát triển của mọi quốc gia, trong đó có lĩnh vực “tam nông”. Nội dung và giải pháp căn cơ đã được dự thảo các văn kiện trình đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV đề cập. Để nghị quyết đi vào cuộc sống, hiện thực hóa được ước mong của mọi người dân, trong đó có nông dân, rất cần sự lắng nghe, thấu hiểu của mọi cấp, mọi ngành đoàn kết chung tay thực hiện.