Matcha, loại bột trà xanh truyền thống của Nhật Bản, đã trải qua hành trình dài từ những nghi lễ trà đạo cổ xưa đến việc trở thành một hiện tượng mạng xã hội tại Anh. Sự chuyển mình này không chỉ phản ánh sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng mà còn cho thấy tầm ảnh hưởng của văn hóa và mạng xã hội đối với xu hướng ẩm thực toàn cầu.
Một số phiên bản đặc biệt như matcha vị anh đào hay việt quất đang làm mưa làm gió trong giới trẻ ở Anh.
Matcha có nguồn gốc từ Trung Quốc vào thế kỷ thứ VIII nhưng thực sự phát triển mạnh mẽ và trở thành biểu tượng văn hóa tại Nhật Bản từ thế kỷ XII. Các nhà sư Phật giáo Thiền tông đã giới thiệu matcha vào các nghi lễ tôn giáo, và từ đó, nó trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản. Khu vực Uji, gần Kyoto, được biết đến như cái nôi của matcha, với điều kiện tự nhiên lý tưởng cho việc trồng trà chất lượng cao.
Trong suốt nhiều thế kỷ, matcha không chỉ đơn thuần là một loại đồ uống mà còn là trung tâm của trà đạo Nhật Bản, thể hiện sự tinh tế, tôn trọng và thiền định. Nghi thức trà đạo với matcha không chỉ là việc thưởng thức trà mà còn là một nghệ thuật, một triết lý sống, nơi mỗi động tác, dụng cụ đều mang ý nghĩa sâu sắc.
Với sự toàn cầu hóa và giao thoa văn hóa, matcha bắt đầu vượt ra khỏi biên giới Nhật Bản và thu hút sự chú ý của thế giới. Tại Anh, ban đầu matcha được xem là một sản phẩm độc đáo và khá khó tìm. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, matcha đã trở nên phổ biến và xuất hiện trong nhiều loại đồ uống và món ăn khác nhau, từ latte, trà sữa đến bánh ngọt và món tráng miệng.
Sự phổ biến của matcha tại Anh không chỉ đến từ hương vị độc đáo mà còn từ nhận thức về lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Matcha chứa hàm lượng chất chống oxy hóa cao, đặc biệt là catechin, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do gây ra. Ngoài ra, matcha còn được cho là giúp cải thiện trí nhớ, giảm nguy cơ đau tim và hỗ trợ giảm cân.
Mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa và thúc đẩy sự phổ biến của matcha tại Anh. Trên các nền tảng như TikTok, Instagram, hình ảnh những ly matcha latte với màu xanh bắt mắt, cách pha chế sáng tạo và lợi ích sức khỏe đã thu hút hàng triệu lượt xem và chia sẻ. Các hashtag liên quan đến matcha trở nên phổ biến, tạo nên một cộng đồng những người yêu thích và khám phá matcha.
Những người nổi tiếng như Gwyneth Paltrow, Kylie Jenner và Rihanna đã góp phần đưa matcha vào xu hướng, khi họ thường xuyên chia sẻ hình ảnh thưởng thức loại đồ uống này. Brad Pitt cũng là một người hâm mộ matcha lâu năm, từng giới thiệu về thức uống này trong một cuộc phỏng vấn với GQ năm 2017.
Một ví dụ điển hình về sự phát triển của matcha trên mạng xã hội là câu chuyện của Nja Opie, một giám đốc tiếp thị tại London. Cô từng sống ở Nhật Bản và yêu thích matcha nhưng trước đây rất khó để tìm thấy nó ở Anh. Giờ đây, cô có thể uống matcha ba lần một tuần mà không gặp bất kỳ khó khăn nào. Opie còn ghi lại hành trình tìm kiếm matcha ngon nhất London trên TikTok, nơi cộng đồng những người yêu thích matcha ngày càng đông đảo với hơn 720.000 video sử dụng hashtag #matcha.
Từ một sản phẩm khó tìm, matcha hiện diện ở khắp nơi tại Anh – từ các quán cà phê nhỏ đến chuỗi cửa hàng lớn như Blank Street hay Jenki Cafe. Bột matcha giờ đây không chỉ xuất hiện trong latte mà còn trong đồ uống tăng lực, trà sữa, bánh kếp, mousse và nhiều món ăn sáng tạo khác. Một số phiên bản đặc biệt như matcha vị anh đào hay việt quất đang làm mưa làm gió trong giới trẻ.
Sự phổ biến của matcha còn được thúc đẩy bởi nhu cầu thay thế cà phê bằng một lựa chọn lành mạnh hơn. Trong khi một tách cà phê thông thường chứa 80-100mg caffeine, matcha cung cấp khoảng 70mg caffeine nhưng đi kèm với L-theanine, giúp tạo cảm giác tỉnh táo mà không gây bồn chồn. Đây là lý do nhiều người lựa chọn matcha thay thế cà phê trong chế độ ăn uống hàng ngày.
Thị trường matcha toàn cầu cũng đang tăng trưởng mạnh mẽ. Giá trị thị trường dự kiến sẽ tăng từ 2,3 tỷ đô la vào năm 2023 lên 2,9 tỷ đô la vào năm 2028. Điều này phản ánh xu hướng tiêu dùng mới, khi ngày càng nhiều người tìm kiếm các sản phẩm vừa ngon miệng, vừa tốt cho sức khỏe.
Việc matcha trở thành một sản phẩm thương mại hóa rộng rãi cũng kéo theo những tranh luận về sự chiếm đoạt văn hóa. Một số ý kiến lo ngại rằng thức uống này đang bị phương Tây biến đổi quá xa so với truyền thống Nhật Bản. Tuy nhiên, theo Sam Thorne, CEO của Japan House tại London, ngay tại Nhật Bản, matcha latte và các biến thể khác cũng đang trở nên phổ biến. Điều này cho thấy sự phát triển của matcha không chỉ là xu hướng phương Tây mà còn là sự thích nghi của văn hóa Nhật Bản với thế giới hiện đại.
Hành trình của matcha từ một phần của nghi thức trà đạo Nhật Bản đến hiện tượng mạng xã hội tại Anh là minh chứng cho sự giao thoa văn hóa và tầm ảnh hưởng của truyền thông hiện đại. Sự kết hợp giữa giá trị truyền thống và xu hướng hiện đại đã giúp matcha vượt qua biên giới, trở thành một phần của văn hóa ẩm thực toàn cầu. Với sự phát triển không ngừng của thị trường và sự ủng hộ từ cộng đồng mạng, matcha hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trong những xu hướng đồ uống đáng chú ý trong những năm tới.