Trong nhiều năm, các yếu tố về di truyền và nội tiết tố (hormone) vẫn được xem là những nguyên nhân chính gây ra tình trạng này. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy rằng chế độ ăn uống và các yếu tố dinh dưỡng cũng đóng một vai trò vô cùng quan trọng, có thể quyết định sự cân bằng mong manh giữa việc tóc mọc khỏe mạnh hay rụng đi hàng loạt.
Dinh dưỡng là nền tảng cho một mái tóc chắc khỏe
Để có thể làm sáng tỏ hơn về mối quan hệ phức tạp giữa chế độ ăn uống và sức khỏe của mái tóc, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế vừa qua đã công bố một công trình phân tích tổng hợp trên tạp chí uy tín Dinh dưỡng và Sức khỏe (Nutrition & Health). Công trình này đã tổng hợp và phân tích dữ liệu từ 17 công trình nghiên cứu khác nhau, với tổng số người tham gia lên đến hơn 61.000 người. Bằng cách xem xét tác động của nhiều loại thực phẩm và các chất dinh dưỡng khác nhau, các nhà khoa học đã vẽ nên một "bức tranh lớn", giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những yếu tố nào trong chế độ ăn uống hàng ngày có thể hỗ trợ hoặc ngược lại, gây hại cho sự phát triển của mái tóc.
Kết quả của công trình phân tích tổng hợp này đã chỉ ra rằng, nồng độ vitamin D trong máu thấp có một mối liên hệ rõ ràng với mức độ rụng tóc nghiêm trọng hơn ở cả nam và nữ. Tình trạng này bao gồm cả chứng rụng tóc từng mảng (alopecia areata), một bệnh lý tự miễn gây rụng tóc thành từng mảng tròn, và cả chứng hói đầu kiểu nam (androgenetic alopecia), một dạng rụng tóc phổ biến do yếu tố di truyền và hormone. Tuy vậy, các nhà khoa học cũng lưu ý rằng không phải tất cả các nghiên cứu đều cho ra một kết quả đồng nhất, điều này cho thấy cần phải có thêm các thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn hơn để có thể khẳng định một cách chắc chắn về mối liên hệ này.
Bên cạnh vitamin D, sắt cũng nổi bật lên như một dưỡng chất vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ cho sức khỏe của mái tóc. Trong một nghiên cứu được thực hiện tại Trung Quốc, những người phụ nữ được bổ sung đủ lượng sắt cần thiết đã cho thấy một sự cải thiện rõ rệt về tốc độ mọc tóc. Tình trạng thiếu hụt sắt từ lâu cũng đã được y học biết đến như một trong những nguyên nhân tiềm ẩn gây ra tình trạng rụng tóc lan tỏa ở nữ giới.
Tuy nhiên, không phải dưỡng chất nào cũng theo nguyên tắc "càng nhiều càng tốt". Một nghiên cứu đối chứng được thực hiện tại Nhật Bản đã phát hiện ra rằng, việc có một lượng retinol (một dạng của vitamin A) quá cao trong cơ thể lại có thể khiến cho tình trạng rụng tóc từng mảng trở nên nặng hơn. Điều này gợi ý rằng, việc duy trì các dưỡng chất ở một liều lượng cân bằng, không thừa cũng không thiếu, mới chính là yếu tố quyết định. Protein, thành phần cấu tạo chính của sợi tóc, cũng có một ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc của mái tóc. Một thử nghiệm đã được thực hiện từ những năm 1970 đã chỉ ra rằng, một chế độ ăn uống quá ít protein có thể khiến cho tóc trở nên mỏng, yếu và thậm chí là bị mất màu chỉ sau một khoảng thời gian ngắn hai tuần. Điều này cũng lý giải tại sao tình trạng thiếu hụt protein kéo dài thường khiến cho mái tóc trở nên thưa thớt và dễ bị gãy rụng hơn.
Nguy cơ tiềm ẩn từ đồ uống có đường và rượu bia đối với sức khỏe của nang tóc
Một trong những phát hiện đáng chú ý và mang tính cảnh báo nhất từ các nghiên cứu gần đây đến từ mối liên hệ giữa việc tiêu thụ đồ uống có đường và nguy cơ rụng tóc. Một nghiên cứu được thực hiện trên hơn 1.000 nam thanh niên tại Trung Quốc đã cho thấy một kết quả rõ rệt: những người có thói quen uống nhiều đồ uống có đường, với mức tiêu thụ hơn 3,5 lít mỗi tuần, có nguy cơ bị rụng tóc cao hơn một cách đáng kể so với những người uống ít hơn. Các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng, việc nạp vào cơ thể một lượng đường quá cao có thể gây ra các phản ứng viêm và tình trạng căng thẳng oxy hóa trong cơ thể, và những quá trình này có thể gián tiếp gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của các nang tóc, khiến chúng suy yếu và dễ rụng hơn.
Không chỉ có đồ ngọt, rượu bia cũng bị chỉ ra là một yếu tố nguy cơ. Một số nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa việc uống rượu thường xuyên với tình trạng rụng tóc nhiều hơn và hiện tượng tóc bạc sớm.
Những lợi ích tiềm năng từ trà xanh, đậu nành và các loại rau họ cải
Ngoài các vi chất cơ bản đã được biết đến, một số loại thực phẩm tự nhiên khác cũng cho thấy những triển vọng tích cực trong việc hỗ trợ sức khỏe của mái tóc. Chiết xuất từ trà xanh đã từng được thử nghiệm và mang lại hiệu quả làm giảm rụng tóc trong một số trường hợp nhất định. Các sản phẩm được làm từ đậu nành, khi được tiêu thụ một cách thường xuyên, cũng cho thấy có xu hướng hỗ trợ làm giảm tình trạng rụng tóc ở nữ giới, mặc dù kết quả này vẫn chưa thực sự rõ rệt về mặt thống kê. Tương tự, các loại rau họ cải như bông cải xanh, cải xoăn, hay cải bắp cũng được ghi nhận là có một mối liên hệ tích cực với việc duy trì một mật độ tóc dày hơn.
Bên cạnh đó, một số chất bổ sung khác từ chiết xuất lá hồng, màng vỏ trứng cho đến các phức hợp protein có nguồn gốc từ biển cũng đã được thử nghiệm và cho thấy có khả năng giúp cho mái tóc trở nên khỏe và bóng mượt hơn. Tuy nhiên, nhiều công trình nghiên cứu về các chất này vẫn còn hạn chế về quy mô và độ tin cậy, do đó vẫn chưa thể được xem là những khuyến nghị chính thức.
Từ những bằng chứng khoa học hiện có, các chuyên gia đã đưa ra những khuyến nghị mang tính tổng hợp để có thể duy trì một mái tóc khỏe mạnh. Trước hết, cần phải duy trì một mức vitamin D và sắt đầy đủ trong cơ thể, thông qua một chế độ ăn uống đa dạng hoặc sử dụng các sản phẩm bổ sung khi cần thiết và có sự tư vấn của bác sĩ. Thứ hai, cần phải đảm bảo một khẩu phần ăn giàu protein để có thể nuôi dưỡng các sợi tóc được chắc khỏe từ gốc đến ngọn. Thứ ba, và cũng là một lời cảnh báo quan trọng, là nên hạn chế một cách tối đa việc tiêu thụ các loại đồ uống có đường và rượu bia. Cuối cùng, nên tăng cường việc ăn các loại rau xanh, đặc biệt là các loại rau thuộc nhóm họ cải, và có thể cân nhắc thêm các sản phẩm được làm từ đậu nành vào thực đơn hàng ngày.
Dù cho đến nay vẫn chưa có một "công thức vàng" nào có thể đảm bảo cho một mái tóc hoàn hảo, nhưng việc duy trì những thói quen ăn uống lành mạnh này không chỉ giúp cho mái tóc của bạn trở nên chắc khỏe hơn mà còn mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe tổng thể. Rõ ràng, mái tóc không chỉ phản ánh các yếu tố về di truyền hay nội tiết tố, mà nó còn chịu một sự ảnh hưởng rất lớn từ chính chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta. Bằng việc lựa chọn các loại thực phẩm một cách thông minh, giàu các dưỡng chất thiết yếu, ít đường và hạn chế rượu bia, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ mái tóc của mình khỏi nguy cơ bị rụng sớm và duy trì được một vẻ ngoài tự tin, rạng rỡ một cách lâu dài.
Bảo An