Trong chiến tranh, tre đã từng là tâm vông, giáo mác - vũ khí cùng người nông dân xuất trận đuổi đánh quân thù. Những cây tre kết lại thành chiến lũy, thành trì kiên cố trong cả phòng thủ và tấn công; những chiếc gậy làm từ tre, trúc, cùng bộ đội hành quân vạn dặm “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước, mà lòng phơi phới dậy tương lai”. Bao nhiêu thuyền, tàu, bè, làm bằng tre (được đan xít vào nhau rồi phết sơn trộn mùn cưa hay xi mămg bên ngoài để nước khỏi thấm vào) chở dân, bộ đội, vũ khí, lương thực, nhu yếu phẩm.. ra chiến trường. Rừng tre đã từng “che bộ đội, vây quân thù”. Cây tre mãi là của sản vật thiên nhiên ban tặng cho người Việt thực hành “lưỡng dụng” trong đời sống dân sự và hoạt động quân sự trong nhiều hoàn cảnh khác nhau. Giá trị của cây tre không thể nói sao cho hết, và nó mãi trường tồn cùng con người, dân tộc Việt.
Quốc gia đi lên từ nông nghiệp, thuần nông, cây tre vốn là bạn tri kỷ, nguồn sống của người nông dân. Tre cho họ những mái nhà vững chãi, mát mẻ, ấm áp; làm thành những cánh võng dịu êm giấc ngủ sau giờ lao động; rổ, rá, thúng, mủng, dần, sàng, đũa ăn cơm, đũa sới cơm...đều làm từ cây tre. Cây tre được trồng dọc dài theo các triền đê bên các con sông, suối, kênh, rạch, biển, trở nên thành trì chắn sóng, ngăn nước lũ, triều cường bảo vệ ruộng, vườn, vùng canh tác, giữ mãi mùa màng tốt tươi, cuộc sống yên bình cho nhà nông.
Hàng nghìn sản phẩm mây, tre đan làm ra từ cây tre đã nuôi sống nông dân, có khi còn giúp họ làm giàu. Nhỏ là những hộp, gói tăm tre phục vụ cho đời sống hàng triệu người Việt, xuất đi các nước mang ngoại tệ về. To hơn là những chiếc gường, chiếu, tủ, trạn bát, cầu bắc qua sông, kênh, ngòi...toàn làm bằng tre. Hơn cả là cái tòa nhà làm toàn bằng tre với các cây cùng họ với tre-trúc, vầu, mai, nứa. Nhà Rông của đồng bào Tây Nguyên, nhà đa chức năng, đãi tiệc, giao lưu văn hóa ở những khu du lịch, nghỉ dưỡng nổi tiếng trong nước; đã từng nhận được giải kiến trúc độc đáo, được xây dựng bằng các vật liệu từ thiên nhiên thân thiện với môi trường. Cùng họ với cây tre có cây trúc đã từng làm nên cây sáo, các nhạc cụ mang tâm hồn, bản sắc của nền âm nhạc dân tộc ra thế giới...
Cây tre mãi là hình ảnh đẹp đẽ, sinh động, ấn tượng sâu sắc với bạn bè năm Châu; là thương hiệu mang âm sắc thiên nhiên, gần gũi với môi trường được lưu giữ bền lâu trong kho tàng lịch sử dân tộc Việt Nam; là lòng tự hào, niềm kiêu hãnh của người dân, nhất là người nông dân mỗi khi nhắc nhớ về nó.
Cây tre đã đi vào trang sử dân tộc, với bộ đội Cụ Hồ, với nghệ thuật quân sự độc đáo Việt Nam; in mãi trong tâm thức nhân dân qua văn học, thơ, ca, hò, vè, âm nhạc, hội họa, điện ảnh... Nói đến cây tre lại văng vẳng đâu đây bài hát Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương do nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc, với những ca từ rất đẹp, chứa chan tình yêu, lòng thành kính, biết ơn Bác Hồ “ Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác. Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát. Ôi hàng tre, xanh xanh Việt Nam. Giông tố mưa sa vẫn thẳng hàng. Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng. Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ. Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ....Mai về miền nam nhớ Bác khôn nguôi. Muốn làm con chim ca hát quanh lăng. Muốn làm bông hoa thơm ngát đâu đây. Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này”