Trà trắng
Đứng đầu trong danh sách các loại trà có hàm lượng chất chống oxy hóa dồi dào nhất chính là trà trắng. So với trà xanh, trà trắng được chế biến một cách tối thiểu nhất, chủ yếu chỉ bao gồm các công đoạn làm héo và sấy khô, không trải qua các quá trình vò hay oxy hóa. Chính nhờ vào sự "tinh khiết" trong quy trình chế biến này, trà trắng giữ lại được một hàm lượng các hợp chất catechin và polyphenol cao hơn cả trà xanh.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, các chất chống oxy hóa dồi dào này có thể giúp cải thiện quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể bằng cách làm giảm mức lipoprotein mật độ thấp trong máu, chẳng hạn như cholesterol và triglyceride. Giống như trà xanh, trà trắng cũng chứa một lượng EGCG đáng kể, có thể giúp làm giảm các tổn thương do quá trình oxy hóa gây ra và ngăn ngừa các bệnh về gan. Việc sử dụng trà trắng thường xuyên cũng được cho là có thể mang lại những lợi ích cho sức khỏe của hệ xương và sụn.
Trà hoa dâm bụt và trà tím
Bên cạnh nhóm các hợp chất catechin có trong trà xanh và trà trắng, một nhóm các chất chống oxy hóa mạnh mẽ khác cũng đang thu hút sự chú ý của khoa học, đó là các anthocyanin. Đây là những sắc tố tự nhiên tạo nên màu đỏ, tím, xanh cho nhiều loại rau củ và trái cây, và chúng cũng sở hữu những đặc tính chống viêm và bảo vệ sức khỏe rất ấn tượng.
Trà hoa dâm bụt hay còn được gọi là trà Roselle, nổi bật với hương vị chua thanh tao và một màu đỏ rực rỡ. Loại trà này rất giàu các hợp chất flavonoid và anthocyanin, những chất chống oxy hóa có khả năng giúp làm giảm các phản ứng viêm trong cơ thể, cải thiện nồng độ cholesterol và làm giảm huyết áp. Ở một số nơi trên thế giới, nó thậm chí còn được sử dụng như một bài thuốc dân gian để giúp giảm đau khi đi tiểu và điều trị sỏi thận. Ngoài việc giúp bảo vệ các mạch máu, gan, thận, tuyến tụy và các cơ quan sinh sản, hoa dâm bụt còn cho thấy khả năng kháng khuẩn và có những đặc tính hạ đường huyết ở mức độ nhẹ.
Một loại trà độc đáo khác cũng chứa nhiều anthocyanin là trà tím. Trà tím có nguồn gốc từ cùng một loại cây với trà xanh và trà đen, nhưng nó được trồng ở những vùng núi cao tại Kenya. Màu sắc đặc trưng của trà tím đến từ chính các hợp chất anthocyanin, tương tự như trong trà hoa dâm bụt, nhưng lại được kết hợp với một lượng lớn các hợp chất catechin, bao gồm cả EGCG. Sự kết hợp độc đáo này mang lại cho trà tím một đặc tính chống oxy hóa rất riêng. Các nghiên cứu ban đầu đã cho thấy rằng, khả năng chống oxy hóa của nó có thể hỗ trợ việc duy trì mức cholesterol lành mạnh, điều hòa đường huyết và tăng cường sức khỏe của hệ đường ruột. Một nghiên cứu trên động vật còn cho thấy rằng, trà tím có thể giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, làm giảm nguy cơ kháng insulin và tình trạng béo phì do một chế độ ăn uống nhiều chất béo gây ra.
Hồng trà
Với những người nhạy cảm với caffeine hoặc đang tìm kiếm một loại thức uống thư giãn cho buổi tối, trà rooibos, hay còn được gọi là hồng trà Nam Phi, là một lựa chọn tuyệt vời. Với hương vị ngọt ngào một cách tự nhiên và hoàn toàn không chứa caffeine, rooibos từ lâu đã là một lựa chọn phổ biến để giúp giải tỏa căng thẳng và hỗ trợ một giấc ngủ ngon hơn. Được trồng chủ yếu ở Nam Phi, loại cây này chứa hai loại chất chống oxy hóa rất độc đáo là aspalathin và nothofagin. Trong khi aspalathin được cho là có liên quan đến việc cải thiện quá trình chuyển hóa glucose và chất béo, thì nothofagin đã cho thấy những tác dụng lợi tiểu và bảo vệ thận trong các nghiên cứu ban đầu. Tuy nhiên, một điều quan trọng cần lưu ý là trà rooibos có thể gây ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, do đó, những người có nguy cơ bị thiếu hụt sắt nên cân nhắc trước khi sử dụng.
Matcha
Cuối cùng, không thể không nhắc đến matcha, một dạng đặc biệt của trà xanh. Matcha chính là những lá trà xanh được nghiền thành một loại bột siêu mịn. Khi chúng ta uống matcha, chúng ta đang tiêu thụ toàn bộ lá trà, chứ không chỉ đơn thuần là uống phần nước ngâm của lá trà. Do đó, nồng độ của các chất chống oxy hóa, đặc biệt là hợp chất EGCG, trong một tách matcha cao gấp nhiều lần so với một tách trà xanh được pha theo cách thông thường. Matcha cũng có một mối liên hệ chặt chẽ với việc cải thiện sức khỏe của não bộ, giúp làm giảm cảm giác lo âu và căng thẳng, và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa thần kinh. Các nghiên cứu cũng đã chỉ ra những lợi ích của matcha đối với sức khỏe của hệ tim mạch và các đặc tính chống ung thư tiềm tàng. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại bột matcha trên thị trường đều có chất lượng như nhau. Để có thể nhận được những lợi ích tốt nhất, bột matcha phải được làm từ những lá trà nguyên chất, chứ không phải là các loại bột đã được pha thêm hương liệu và đường.
Mặc dù trà xanh và hợp chất EGCG của nó là một lựa chọn tuyệt vời, nhưng thế giới của các chất chống oxy hóa tự nhiên còn phong phú và đa dạng hơn rất nhiều. Việc xây dựng một "danh mục đầu tư" chống oxy hóa đa dạng cho sức khỏe, bằng cách kết hợp nhiều loại trà và thức uống từ thực vật khác nhau, có thể sẽ là một chiến lược thông minh và hiệu quả hơn.
Bạn có thể bắt đầu một ngày mới với một tách matcha để tăng cường sự tỉnh táo, thưởng thức một ly trà trắng vào giữa buổi sáng để tối ưu hóa lượng polyphenol, dùng một tách trà hoa dâm bụt vào buổi chiều để hỗ trợ huyết áp, và kết thúc một ngày bằng một ly trà rooibos ấm áp để thư giãn. Bằng cách khám phá và tận hưởng sự đa dạng này, bạn không chỉ làm cho thói quen uống trà của mình trở nên thú vị hơn mà còn đang cung cấp cho cơ thể một "đội quân" các chất chống oxy hóa mạnh mẽ và đa dạng hơn, giúp bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.
Bảo An