Cholesterol trong máu tăng cao, đặc biệt là LDL-cholesterol (thường được gọi là cholesterol "xấu"), là nguyên nhân chính dẫn đến sự hình thành các mảng xơ vữa trong lòng động mạch, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành, đột quỵ và các bệnh lý mạch máu ngoại biên. Song song đó, tình trạng đường huyết cao kéo dài, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho các cơ quan quan trọng như mắt, thận, hệ thần kinh và cả hệ tim mạch. May mắn thay, bên cạnh các phương pháp điều trị y tế, việc lựa chọn những loại đồ uống phù hợp, giàu các hợp chất có lợi như chất chống oxy hóa và axit béo lành mạnh, cũng có thể đóng góp tích cực vào nỗ lực kiểm soát hai chỉ số sức khỏe quan trọng này.
Cholesterol và đường huyết cao: Gánh nặng sức khỏe thầm lặng và những nguy cơ tiềm ẩn
Cholesterol và đường (glucose) là những thành phần tự nhiên và cần thiết cho nhiều hoạt động sống của cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ của chúng trong máu vượt quá giới hạn an toàn và duy trì ở mức cao trong thời gian dài, chúng sẽ trở thành những yếu tố nguy cơ gây hại. Cholesterol cao, đặc biệt là sự gia tăng của LDL-cholesterol, dẫn đến việc các phân tử mỡ này lắng đọng trên thành động mạch, qua thời gian tạo thành các mảng xơ vữa. Những mảng xơ vữa này làm cho lòng mạch bị thu hẹp, cứng lại, cản trở sự lưu thông của máu.
Nếu mảng xơ vữa bị vỡ ra, nó có thể kích hoạt quá trình hình thành cục máu đông, gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch máu, dẫn đến những biến cố tim mạch cấp tính như nhồi máu cơ tim hoặc tai biến mạch máu não (đột quỵ). Tương tự, đường huyết cao kéo dài gây ra những tổn thương vi mạch và thần kinh lan tỏa. Các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng mắt, thận và các dây thần kinh ngoại biên bị suy yếu, dẫn đến các biến chứng như bệnh võng mạc tiểu đường, suy thận, và các rối loạn cảm giác hoặc vận động. Do đó, việc chủ động tìm kiếm các giải pháp để duy trì cholesterol và đường huyết ở mức tối ưu là vô cùng quan trọng.
Trà xanh
Trà xanh từ lâu đã được biết đến với nhiều lợi ích cho sức khỏe. Khoa học hiện đại ngày càng cung cấp nhiều bằng chứng củng cố vai trò của trà xanh trong việc hỗ trợ kiểm soát các yếu tố nguy cơ tim mạch và chuyển hóa. Về khả năng tác động lên cholesterol, trà xanh được cho là có đặc tính tăng cường trao đổi chất và chứa nhiều hợp chất thực vật giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Một bài đánh giá khoa học quy mô lớn được công bố vào năm 2020, tổng hợp kết quả từ 31 nghiên cứu khác nhau và được Báo Thanh Niên dẫn nguồn từ trang Healthline, đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ trà xanh có liên quan đến việc hạ thấp mức cholesterol LDL và tổng lượng cholesterol một cách có ý nghĩa. Các nghiên cứu sâu hơn đã chứng minh rằng hoạt chất Epigallocatechin gallate (EGCG), một loại catechin chính và có hoạt tính mạnh mẽ nhất trong trà xanh, đóng vai trò then chốt trong tác dụng này. EGCG sở hữu khả năng chống oxy hóa vượt trội, giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể, đặc biệt là viêm nhiễm ở thành mạch máu, từ đó hạn chế sự hình thành và phát triển của các mảng xơ vữa.
Bên cạnh EGCG, các polyphenol khác có trong trà xanh cũng góp phần cải thiện chức năng nội mô. Lớp nội mô là lớp tế bào lót bên trong thành mạch máu, có vai trò quan trọng trong việc duy trì sự đàn hồi, co giãn của mạch máu và điều hòa huyết áp, một khía cạnh thiết yếu để duy trì sức khỏe tim mạch. Không chỉ dừng lại ở đó, EGCG trong trà xanh còn cho thấy tiềm năng đáng kể trong việc hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ trà xanh có thể giúp cải thiện độ nhạy của insulin, tức là khả năng của các tế bào trong cơ thể phản ứng hiệu quả với insulin để hấp thu glucose từ máu. Khi độ nhạy insulin được cải thiện, cơ thể sẽ sử dụng đường hiệu quả hơn, giúp hạ thấp mức đường huyết lúc đói và kiểm soát tốt hơn lượng đường trong máu sau bữa ăn. Một phân tích tổng hợp toàn diện được thực hiện vào năm 2019, bao gồm kết quả từ 27 nghiên cứu, đã phát hiện ra rằng việc tiêu thụ trà xanh, cả trong ngắn hạn và dài hạn, đều có liên quan đến việc giảm mức đường huyết lúc đói.
Matcha latte sữa hạnh nhân
Matcha, một dạng bột trà xanh đặc biệt có nguồn gốc từ Nhật Bản, nổi tiếng với hàm lượng chất chống oxy hóa thậm chí còn cao hơn cả trà xanh thông thường do quy trình trồng trọt và chế biến độc đáo. Khi kết hợp matcha với sữa hạnh nhân, một loại sữa hạt ít calo và giàu vitamin E, chúng ta có được một thức uống không chỉ thơm ngon mà còn mang lại những lợi ích cộng hưởng. Sự kết hợp này được cho là có khả năng hỗ trợ giảm thiểu sự hấp thụ cholesterol từ thực phẩm vào máu, đồng thời tăng cường quá trình chuyển hóa lipid (chất béo) trong cơ thể, góp phần duy trì một hồ sơ mỡ máu khỏe mạnh hơn. Các chất chống oxy hóa dồi dào trong matcha cũng đóng vai trò bảo vệ tế bào và thành mạch khỏi những tổn thương do gốc tự do gây ra.
Nước ép củ cải đường
Nước ép củ cải đường với màu đỏ tím đặc trưng, là một nguồn cung cấp nitrat tự nhiên vô cùng phong phú. Theo thông tin từ Báo Lao động dẫn nguồn trang Health Site, hàm lượng nitrat cao này khi đi vào cơ thể sẽ được chuyển hóa thành nitric oxide (NO). Nitric oxide là một phân tử quan trọng có tác dụng làm giãn nở các mạch máu, giúp cải thiện đáng kể lưu thông máu trong toàn bộ cơ thể. Khi mạch máu được thư giãn và mở rộng hơn, áp lực lên thành mạch sẽ giảm xuống, từ đó hỗ trợ kiểm soát huyết áp và giảm gánh nặng cho tim. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ nước ép củ cải đường một cách thường xuyên có thể mang lại hiệu quả trong việc làm giảm mức cholesterol LDL và thúc đẩy sức khỏe tim mạch tổng thể.
Sinh tố bơ
Quả bơ từ lâu đã được công nhận là một "siêu thực phẩm" nhờ vào hàm lượng dinh dưỡng phong phú, đặc biệt là các chất béo không bão hòa đơn có lợi cho tim mạch. Việc chế biến bơ thành dạng sinh tố là một cách tuyệt vời để thưởng thức hương vị thơm ngon và hấp thụ những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Các chất béo không bão hòa đơn trong quả bơ đã được chứng minh là có khả năng làm giảm hiệu quả mức cholesterol LDL trong máu, đồng thời có thể giúp tăng nhẹ HDL-cholesterol (cholesterol "tốt"). Bằng cách cải thiện hồ sơ mỡ máu, sinh tố bơ góp phần làm giảm nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa động mạch, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ.
Sữa nghệ
Nghệ là một loại gia vị quen thuộc trong ẩm thực và y học cổ truyền, chứa hoạt chất curcumin nổi tiếng với đặc tính chống viêm mạnh mẽ. Tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể được xem là một trong những yếu tố nguy cơ góp phần vào sự phát triển của bệnh tim mạch và rối loạn mỡ máu. Việc kết hợp nghệ với sữa ấm để tạo thành thức uống sữa nghệ không chỉ mang lại hương vị độc đáo mà còn giúp cơ thể hấp thụ curcumin tốt hơn. Đặc tính chống viêm của nghệ được cho là có khả năng hỗ trợ quá trình giảm cholesterol trong máu. Nhiều người tin rằng việc uống một cốc sữa nghệ ấm trước khi đi ngủ vào ban đêm có thể giúp cải thiện sức khỏe tim mạch, làm dịu cơ thể và thúc đẩy một giấc ngủ ngon hơn.
Việc bổ sung các loại đồ uống kể trên vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể mang lại những lợi ích nhất định trong việc hỗ trợ kiểm soát cholesterol và đường huyết. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhấn mạnh là không nên xem chúng như một phương pháp thay thế hoàn toàn cho các biện pháp điều trị y tế truyền thống đối với các tình trạng cholesterol cao hay bệnh tiểu đường đã được chẩn đoán. Bất kỳ sự thay đổi nào trong chế độ dinh dưỡng hoặc việc áp dụng các biện pháp hỗ trợ mới đều cần được tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân. Một lối sống lành mạnh toàn diện, bao gồm chế độ ăn uống cân bằng, vận động thể chất đều đặn, kiểm soát căng thẳng và tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ, mới là nền tảng vững chắc nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch và duy trì đường huyết ổn định lâu dài.
Bảo An