Thực trạng xuất khẩu nông sản Việt Nam
Nông sản Việt Nam hiện diện tại nhiều quốc gia trên thế giới, ghi dấu ấn với sản lượng xuất khẩu cao cho các mặt hàng như gạo, cà phê, hạt điều, tôm. Tuy nhiên, điểm đáng lo ngại là nhận thức của người tiêu dùng quốc tế về thương hiệu nông sản Việt còn hạn chế. Hầu hết các mặt hàng xuất khẩu dưới dạng thô, chưa qua chế biến sâu và gắn liền với thương hiệu của nước nhập khẩu.
Tại các thị trường lớn như Singapore hay Pháp, sản phẩm Việt Nam tuy được ưa chuộng nhưng vẫn chưa có chỗ đứng vững chắc về thương hiệu. Dù Việt Nam là nhà xuất khẩu cá tra lớn nhất thế giới, tuy nhiên, các thương hiệu cá tra Việt Nam vẫn chưa được biết đến rộng rãi. Hay gạo Việt Nam đứng thứ 2 về xuất khẩu, nhưng giá trị xuất khẩu thấp hơn so với gạo của Thái Lan và Campuchia. Bên cạnh đó, mặc dù đạt kim ngạch xuất khẩu tỷ USD chỉ trong 7 tháng đầu năm 2023, sầu riêng Việt Nam vẫn đang cạnh tranh với sầu riêng của Thái Lan và Malaysia.
Nguyên nhân: OEM và những rào cản khác
80% nông sản xuất khẩu Việt Nam hiện đang ở dạng thô, không có thương hiệu riêng. Doanh nghiệp Việt Nam thường chọn phương án OEM, sản xuất theo đơn đặt hàng của các thương hiệu quốc tế. Điều này giúp tiết kiệm chi phí marketing ban đầu nhưng lâu dài sẽ kìm hãm sự phát triển, hạn chế lợi nhuận và khả năng cạnh tranh.
Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về quy trình sản xuất, kiểm soát chất lượng, và hệ thống logistics cũng là những rào cản lớn khiến nông sản Việt khó tạo dựng chỗ đứng vững chắc trên thị trường quốc tế.
Hành trình thay đổi: Nỗ lực xây dựng thương hiệu và nâng tầm giá trị
Để thoát khỏi "vòng kim cô" OEM, nông nghiệp Việt Nam cần hướng đến xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực. Nỗ lực này cần sự đồng lòng từ các doanh nghiệp, chính phủ và người nông dân.
Đơn cử, sầu riêng Việt Nam là một ví dụ điển hình cho hành trình thay đổi đầy ấn tượng. Nhờ áp dụng quy trình sản xuất chuẩn hóa, kiểm soát chất lượng chặt chẽ, đa dạng sản phẩm và đáp ứng nhu cầu thị trường, sầu riêng Việt Nam đã chinh phục hàng chục quốc gia và trở thành "át chủ bài" trong ngành nông nghiệp.
Giải pháp cho tương lai:
- Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của thương hiệu, đầu tư vào marketing và quảng bá hình ảnh nông sản Việt Nam ra thế giới.
- Hỗ trợ doanh nghiệp trong xây dựng thương hiệu riêng: Cung cấp các chương trình hỗ trợ tài chính, đào tạo, tư vấn,... để doanh nghiệp phát triển thương hiệu hiệu quả.
- Nâng cao chất lượng sản phẩm: Áp dụng khoa học kỹ thuật, quy trình sản xuất tiên tiến, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.
- Đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu: Phát triển các sản phẩm giá trị cao, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng quốc tế.
- Tăng cường hợp tác quốc tế: Tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế, kết nối với các nhà nhập khẩu và phân phối để mở rộng thị trường xuất khẩu.
Nâng tầm nông sản Việt từ xuất khẩu thô đến xây dựng thương hiệu là một quá trình lâu dài và cần sự nỗ lực của cả doanh nghiệp và Chính phủ. Với những giải pháp phù hợp, nông sản Việt Nam sẽ có thể khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và mang lại lợi ích thiết thực cho người nông dân.
Bảo An