Thời xưa, vẻ đẹp chất Việt của người phụ nữ thường gắn liền với những quy chuẩn mang tính truyền thống. Một cô gái khi được họ hàng, làng xóm đánh giá là xinh đẹp, là “mối tốt” của các chàng trai phải là người hội tụ đủ công, dung, ngôn, hạnh. Và trong cái đẹp mực thước ấy, mỗi cô gái đều phải gìn giữ từng lời ăn tiếng nói, từng cử chỉ, hành động cho thật đoan trang, ra dáng.
Khi nói về chữ “Dung” trong chuẩn mực truyền thống của phụ nữ Việt thì cô gái nào vóc dáng nhỏ nhắn, cao vừa phải, nước da trắng hồng và mái tóc dài, đen nhánh là hoàn hảo, lý tưởng nhất. Thêm nữa, vẻ đẹp được các thiếu nữ Việt xưa hướng tới là sự nền nã, ăn mặc kín đáo, giản dị. Họ cũng rất ít trang điểm và nếu có thì chỉ trong các dịp lễ hội đặc biệt.
Các khái niệm về người phụ nữ xinh đẹp hay không được đưa ra một cách rõ ràng. Cũng vì thế mà sắc đẹp những người phụ nữ thời xưa sẽ nhận được những sự phân biệt rõ ràng trong xã hội. Nhưng đối với ngày nay những khái niệm đó đã dần dần thay đổi.
Với phụ nữ thời xưa, những thứ như son phấn, nước hoa là cái gì đó rất xa xỉ, chỉ những cô gái con nhà quyền quý, giàu có mới đủ điều kiện mua sắm những món đồ làm đẹp, trang điểm xa xỉ như thế. Còn đại đa số những người phụ nữ bình dân thường làm đẹp bằng những loại nguyên liệu tự nhiên từ cây cỏ, hoa trái. Tất nhiên, tiêu chuẩn về mái tóc đẹp của người phụ nữ thời ấy là mái tóc dài, đen óng ả, chỉ lúc gội mới buông xuống, còn bình thường được búi cao gọn gàng.
Khác biệt rõ nét nhất trong tiêu chuẩn gái đẹp xưa và nay là dáng hình khuôn mặt. Từ xa xưa cho đến tận vài thập niên trước, “khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang” cũng được xem là tiêu chí hàng đầu của một mỹ nhân.
Trải qua một thời gian dài, người phụ nữ thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa cần chỉnh trang lại nhan sắc, phẩm chất theo hướng mới cũng để góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và bắt kịp xu hướng của thời đại mới.
Không thể phủ nhận rằng, thời đại ngày nay, từ những chuẩn mực về cái đẹp cho đến thời trang, phong cách của phụ nữ đã thay đổi khá nhiều so với xưa kia. Nhưng, điều đó đôi khi cũng khiến phụ nữ bị “ngợp”. Họ thường xuyên phải thay đổi kiểu tóc, làm mới lại tủ quần áo, mua thêm mỹ phẩm, nước hoa… để theo cho kịp với xu thế làm đẹp liên tục thay đổi mỗi năm. Rồi lại đến việc phát triển của ngành phẫu thuật thẩm mỹ càng khiến việc làm đẹp của phụ nữ chưa bao giờ dễ dàng đến thế. Nâng mũi, gọt cằm, cắt mí, bơm môi… được coi là những tiểu phẫu đơn giản, hơn nữa cũng không quá tốn kém.
Có một điều chắc chắn rằng phụ nữ ở thời đại nào cũng thích làm đẹp. Tuy nhiên, do cuộc sống khó khăn, thiếu thốn nên nữ giới ngày xưa không có nhiều sự lựa chọn để cải thiện vẻ ngoài.
Thời đại ngày nay, phụ nữ như được giải phóng khỏi những chuẩn mực khắt khe của xã hội cũ. Những cô gái có thân hình cao ráo, mảnh khảnh từng bị coi là “dưới chuẩn”, thô kệch thì nay được gọi là chân dài, là “siêu mẫu”. Họ tự do lựa chọn cho mình trang phục phù hợp với tính cách, nghề nghiệp, sở thích. Nếu những phụ nữ thời xưa chỉ có độc 2, 3 bộ quần áo dùng thay nhau thì phụ nữ ngày nay có cả một tủ đồ, nào váy vóc, nào quần áo, phụ kiện, đồ trang sức đi kèm. Nhu cầu của họ không chỉ là mặc đẹp nữa mà còn phải mặc sao cho thật phong cách, thật “độc”. Đó cũng là lý do mà ngành công nghiệp thời trang, làm đẹp ngày nay phát triển đến vậy.
Việc chăm sóc vẻ đẹp từ các bí quyết dân gian, dưỡng da thiên nhiên là phương thức chính được chị em sử dụng. “Phẫu thuật thẩm mỹ” của thời ấy chỉ đơn giản là những “mẹo nhỏ” giúp cho gương mặt trở nên cân đối hài hòa hơn. Những bí quyết được lưu truyền ngày ấy đến tận bây giờ cũng chưa thể chứng minh là thực sự có tác dụng hay không. Đó là những phương pháp có phần “thô sơ” như vuốt nắn để có chiếc mũi cao thanh tú hay nằm nghiêng để má hóp trở nên bầu bĩnh...
Cho đến bây giờ, cụm từ “phẫu thuật thẩm mỹ” được nhắc đến ở Việt Nam nhiều như vài năm trở lại đây. Từ các ngôi sao ca nhạc, truyền hình đến những nữ nhân viên công sở bình thường đều không còn xa lạ với việc can thiệp dao kéo trên gương mặt.
Sự phát triển của y học đã giúp cho những người phụ nữ không hài lòng với khuyết điểm của gương mặt có thể dễ dàng sửa đôi nét. Nâng mũi, cắt mí, bơm môi... giờ đây được coi là những tiểu phẫu khá đơn giản và cũng không quá tốn kém. Tất nhiên, đa số mọi người đều ý thức khá rõ rủi ro của phẫu thuật thẩm mỹ nhưng để đẹp hơn, tự tin hơn, nhiều phụ nữ vẫn quyết định tìm đến phương thức làm đẹp mạo hiểm này.
Người phụ nữ ngày nay tự tin, thông minh và có lẽ mạnh mẽ hơn rất nhiều. Họ biết chủ động đến với cái đẹp, khao khát và biết cách đạt được ước mơ hoàn thiện, hoàn mỹ của mình. Điều đó là lẽ tự nhiên và công bằng, khi người phụ nữ đẹp, không những bản thân họ mà xã hội cũng như đẹp hơn. Và mặc dù vẻ đẹp hình thể chỉ là một phần trong cái đẹp nói chung, thì đó vẫn là điều không thể thiếu trong ước mơ của mỗi người, cả xưa và nay.