Người ta thường nói sự nguy hiểm của ma túy, cocain, heroin là “cái chết trắng” chết một cách từ từ không dễ nhìn ra, nó đang làm ô nhiễm môi trường sống. Giờ đây, ma túy được núp dưới nhiều vỏ bọc tinh vi bởi công nghệ điều chế từ thủ công đến hiện đại, với cách gọi nhẹ nhàng - chất “gây nghiện”.
Ma túy nguyên chất, ma túy đá, ma túy dạng lỏng, dạng viên nén, ma túy tổng hợp, thuốc lắc; ma túy được điều chế liều lượng nhỏ rồi pha trộn vào thức uống (cà phê, nước ép trái cây, nước giải khát), tẩm vào sợi thuốc lá, thuốc hít...thậm chí chỉ cần lượng nhỏ để gây kích thích tò mò chứa trong kẹo, bánh, trong đồ ăn, thức uống đã từng hấp dẫn các bạn trẻ...Mưa lâu thấm dần, dạng thức tấn công thâm độc ấy rất nguy hiểm, khó phát hiện, khó ngăn ngừa phòng, tránh chính là cách công phá “mềm” làm mê hoặc con người, làm họ không tự chủ, bị “diễn biến”...bởi ma túy. Đã từng có dẫn chứng thực tế, một số lái xe đường dài, xe trọng tải lớn đi xuyên Việt thường xuyên dùng các loại nước, thuốc để cho tỉnh táo...mà rồi nghiện, nên đã mất tỉnh táo, gây tai nạn giao thông.
Cuộc chiến với tệ nạn ma túy đang diễn ra quyết liệt, thách thức không nhỏ đối với không ít quốc gia. Hoạt động vận chuyển, buôn bán, tàng trữ, sử dụng trái phép ma túy và hệ lụy của nó đối với đời sống xã hội diễn ra vô cùng phức tạp. Vì sao ma túy lại hoành hành ở nhiều nước? Vì nó mang lại lợi nhuận khổng lồ cho những kẻ kinh doanh buôn bán. Trồng, sản xuất cũng dễ mà Cung đôi khi không đáp ứng được Cầu. Châu Á, ngã ba Đông Dương luôn được xem là địa bàn kẻ buôn bán ma túy chọn, lợi dụng làm nơi trung chuyển, tàng trữ, phân phối đi các nước. Cái tên Tam giác vàng đã nổi tiếng từ lâu. Các châu lục khác, châu Phi hay châu Mỹ cũng nóng lên bởi nạn buôn bán ma túy. Những thông tin về các vụ án ma túy, bị lực lượng chức năng điều tra, phá án thành công liên tục được cập nhật hàng ngày.
Địa bàn hoạt động hoạt động ma túy chủ yếu là khu vực biên giới đất liền, giáp ranh các nước Đông Nam Á. Chúng vận chuyển ma túy qua nhiều đường: đường bộ, đường thủy, đường hàng không, che giấu bằng nhiều cách, rất tinh vi; liên tục thay đổi quy luật hoạt động, nếu không có nhiều kinh nghiệm, nghệ thuật phá án giỏi, lòng kiên trì, trí thông minh không dễ phát hiện, điều tra, ngăn chặn các vụ vận chuyển, buôn bán của chúng. Giờ thì chúng buôn bán ma túy công khai trên mạng xã hội. Sức hút của ma túy cùng tác hại của nó, ai cũng biết, dính vào (nghiện) sẽ vô cùng khó khăn khi muốn cai bỏ. Nó đã tấn công, làm tha hóa không ít người, không phân biệt giàu nghèo, địa vị xã hội; hủy hoại cuộc sống hạnh phúc bao gia đình; phá hoại cuộc đời vốn trong sáng, tương lai của bao người trẻ...Nhiều quốc gia coi cuộc chiến chống ma túy là nhiệm vụ chiến lược (như giặc nội xâm) chưa có hồi kết. Nó không chỉ hủy hoại một số người mà còn uy hiếp tương lai của cả thế hệ, lực lượng kế tục sự nghiệp xây dựng đất nước. Vì thế, việc tập trung triệt phá ổ nhóm, băng đảng có tổ chức hay riêng lẻ về ma túy để từng bước đẩy lui tệ nạn xã hội này có ý nghĩa rất quan trọng trong nhiệm vụ giữ gìn an ninh trật tự, an toàn xã hội...
Ở nước ta, đã có những thống kê về thực trạng nghiện hút ma túy; hoạt động tàng trữ, vận chuyển, buôn bán ma túy, heroin, cocain. Những vụ án được triệt phá thành công cho thấy các thủ đoạn tinh vi của những kẻ cầm đầu, tổ chức, chỉ huy nhằm qua mặt lực lượng chức năng. Không ít người làm nhiệm vụ phòng, chống ma túy đã hy sinh, bị thương và lại cũng có người bị viên đạn “bọc ma túy” hủy hoại, bắn gục. Làm thế nào để khắc chế tệ nạn xã hội này? Câu hỏi ấy đã và đang được nhiều quốc gia tương đồng về tình hình tệ nạn ma túy cho ta thêm kinh nghiệm để học và áp dụng sáng tạo. Về mặt truyền thông, có lẽ cũng cần nhiều hơn hơn thông tin để chỉ ra những tiềm ẩn nguy cơ của “cái chết trắng” khi chúng núp bóng trong khái niệm chất gây nghiện. Núp dưới các sản phẩm phục vụ cuộc sống hàng ngày mà cung cấp cho nhiều lứa tuổi, ma túy đã tìm đến cửa trường học, giảng đường, nơi công cộng vui chơi, giải trí, cả thành thị lẫn thôn quê...
Ma túy quyến rũ tấn công cả người nghèo, người giàu cũng khóc vì nó. Vì buồn, chán, quẫn bách, thất tình, nợ nần...mà người ta tìm đến ma túy. Vì làm ăn thua lỗ, vì trót lỡ một lần thử xem sao...trăm ngàn lí do để con người sập bẫy cái chết trắng. Từ năm 2019 đến 2024, lượng ma túy bị bộ đội biên phòng thu giữ qua chuyên án lên đến 15 tấn. Mỗi năm hơn 100 chuyên án được triệt phá, hơn 2, 3 tấn ma túy bị thu giữ, tiêu hủy. Năm 2024, lượng ma túy thu bởi bộ đội biên phòng là 2,1 tấn. Gần 40% số này thuộc các chuyên án của bộ đội biên phòng. Ở Hà Giang, từ tháng 1 đến tháng 4 năm 2024, phòng cảnh sát điều tra Thành phố về ma túy phát hiện bắt giữ 7 vụ, 8 đối tượng có hành vi tàng trữ , mua bán trái phép chất ma túy, số tang vật thu giữ 17 bánh heroin, 18.199 viên ma túy tổng hợp.. Thông tin ấy không khó giúp chúng ta nhận thấy thực trạng tình hình vận chuyển, tàng trữ buôn bán, sử dụng ma túy cả trong và ngoài nước; kết quả công tác phòng chống cùng những thách thức vô cùng lớn đối với các cơ quan chức năng cũng như xã hội, người dân. Làm thế nào để đẩy lùi được tệ nạn xã hội này? Không dễ trả lời vì kết quả cuộc đấu tranh phụ thuộc vào sự phối hợp nhịp nhàng của các quốc gia láng giềng, liên quan trong và ngoài khu vực.
Không để Việt Nam bị lợi dụng làm quốc gia trung chuyển ma túy. Đó là quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước ta. Công tác phòng chống ma túy ở Việt Nam đã và đang được triển khai quyết liệt, đồng bộ, không ngừng nghỉ. Thành tựu đạt được thể hiện qua việc thực hiện chuyên án ma túy; thu giữ được hàng trăm tấn ma túy cùng nhiều tang vật đi kèm; xử lý nghiêm các đối tượng liên quan. Hệ lụy từ ma túy vô cùng lớn, thủ đoạn buôn bán, tàng trữ, sử dụng gieo rắc “cái chết trắng” ngày một tinh vi, muốn chống, phá không dễ. Mất công, mất sức, có khi chết, bị thương, và cả sự mua chuộc luôn rình rập đối với lực lượng tham gia đánh án. Đó thực sự là cuộc chiến đấu với những kẻ thù vừa hữu hình, vừa vô hình. Nhiều quốc gia ngày càng tăng cầu về ma túy. Vì vậy luôn gây sức ép cho cung. Lợi nhuận cao, nếu thoát được pháp luật những vụ buôn bán trái phép ma túy kẻ buôn bán sẽ kiếm bội tiền. Đây có thể là “cám dỗ” vô cùng mạnh mẽ với những con thiêu thân mờ mắt vì tiền, tôn thờ câu “ được ăn cả ngã về không”, “đói thì cứ ăn vụng, túng thì cứ làm liều”. Đối tượng đã vướng vào ma túy thuộc nhiều lứa tuổi, thành phần xã hội. Bởi vô vàn lý do để họ sa chân vào tệ nạn này.
Công tác truyền thông tuyên truyền về tác hại và nhiệm vụ phòng chống ma túy đã được đẩy mạnh không ngừng nhưng dường như vẫn còn những điểm nghẽn và nhiều khó khăn: lực lượng chuyên trách mỏng, trang thiết bị chuyên dụng còn hạn chế, công tác phòng ngừa còn những bất cập, chưa đủ lực lượng chuyên sâu. Kinh nghiệm tổ chức quản lý lĩnh vực phòng chống ma túy, Việt Nam cần phải học tập các nước. Đây là hướng đi vô cùng cần thiết để vận dụng sáng tạo phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Ngăn chặn sự xâm nhập của ma túy vào trong nước là yêu cầu hàng đầu. Không có chỗ để tàng trữ, không có địa bàn để trung chuyển ma túy thì ma túy mới bị đẩy lui khỏi biên giới quốc gia. Những nỗ lực vượt mọi khó khăn, dấn thân, hy sinh của các lực lượng chuyên trách và phối hợp phòng chống ma túy đặc biệt là bộ đội biên phòng, công an, hải quan, cảnh sát biển.. cần được ghi nhận và tôn vinh, ngợi ca, khen thưởng, động viên kịp thời.
Kỷ niệm ngày thế giới phòng chống ma túy bằng những hoạt động thiết thực, trong đó có những thông tin cụ thể hơn, sâu sắc hơn để xã hội hiểu đầy đủ, sâu sắc, toàn diện về hoạt động phòng chống ma túy, những thành tựu và thách thức, những giải pháp khả thi để tăng niềm tin cho mỗi người, mỗi nhà, mỗi gia đình cùng toàn xã hội. Hơn thế nhiệm vụ đấu tranh phòng chống ma túy, tệ nạn liên quan đến ma túy là trách nhiệm không của riêng ai.
VĂN HÙNG