Mặc dù trong cuộc sống hàng ngày, việc uống hay mời bạn bè một chén trà có lẽ không cần phải quá chú ý đến lễ tiết, nhưng ở những buổi tiệc trà, khi tiếp đãi những vị khách quý hay trong những trường hợp mang tính nghi lễ, một chút sơ sẩy trong lễ nghi rất có thể sẽ khiến bầu không khí trở nên thiếu đi sự vui vẻ, thậm chí là gây ra sự khó xử không đáng có cho cả chủ và khách. Có thể nói, những lễ nghi nho nhỏ khi mời trà tuy trông có vẻ đơn giản nhưng lại ẩn chứa một sự tu dưỡng và tinh tế rất lớn của người chủ nhà.
Tầm quan trọng của việc "đánh thức" trà cụ trước khi pha
Một trong những sai lầm phổ biến mà những người mới bắt đầu thưởng trà thường mắc phải chính là việc quên mất công đoạn tráng ấm và làm ấm chén trước khi tiến hành pha trà. Nhiều người có thể sẽ cảm thấy rằng hành động này có phần hơi thừa thãi, bởi bộ trà cụ rõ ràng là đã được rửa sạch sẽ từ trước rồi. Tuy nhiên, việc làm ấm trà cụ bằng nước sôi không chỉ đơn thuần là một hành động mang tính hình thức, mà mang lại những lợi ích vô cùng thiết thực, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và trải nghiệm của cả một buổi thưởng trà.
Lợi ích đầu tiên và cũng là lợi ích mang tính thực tế nhất chính là để đảm bảo vệ sinh và sự tinh khiết tuyệt đối. Việc sử dụng nước sôi ở nhiệt độ cao có tác dụng khử trùng các trà cụ một cách hiệu quả, giúp loại bỏ bất kỳ vi khuẩn hay bụi bẩn nào còn sót lại mà mắt thường không thể nhìn thấy. Đồng thời, nó cũng có thể giúp loại bỏ hoàn toàn "mùi nước thô", một mùi hương rất nhẹ của nước máy có thể còn sót lại sau khi vệ sinh bộ trà, đảm bảo rằng hương vị của ấm trà sẽ được thể hiện một cách nguyên bản nhất. Lợi ích thứ hai, mang đậm tính nghệ thuật hơn, chính là việc làm ấm trà cụ sẽ giúp chúng ta có thể dễ dàng cảm nhận được hương thơm tinh tế của lá trà khô trước khi pha. Khi bạn cho những lá trà khô vào trong một chiếc ấm hoặc một chiếc chén đã được làm ấm, hơi nóng còn lưu lại trên thành ấm sẽ giúp "đánh thức" các hợp chất tạo hương thơm có trong lá trà, khiến cho mùi thơm được kích thích và trở nên rõ rệt, đậm đà hơn rất nhiều. Bước này cho phép cả chủ và khách có thể cùng nhau thưởng thức và đánh giá hương thơm nguyên bản của trà, một phần quan trọng trong nghệ thuật thưởng trà.
"Trà vơi": Nghệ thuật của sự chừng mực và một sự quan tâm chu đáo đến khách mời
Sai lầm phổ biến thứ hai mà nhiều người thường mắc phải là việc rót trà quá đầy vào chén của khách. Trong nhiều nền văn hóa khác, việc rót đầy một ly nước có thể được xem là một hành động thể hiện sự hào phóng và nhiệt tình. Tuy nhiên, trong văn hóa thưởng trà Á Đông, điều này lại bị coi là thiếu lịch sự và tinh tế. Nguyên tắc "rượu đầy, trà vơi" đã được đúc kết từ ngàn xưa, mang trong mình những ý nghĩa sâu sắc.
Trước hết, đó là sự quan tâm đến sự an toàn và thoải mái của khách mời. Trà thường được thưởng thức khi còn nóng, và việc rót một chén trà quá đầy không chỉ khiến cho khách bị nóng tay khi cầm chén, mà còn rất dễ làm cho nước trà nóng bị sánh ra ngoài, có thể gây bỏng và làm bẩn quần áo, khiến cho khách cảm thấy rất khó xử và mất tự nhiên. Ngoài ra, một chén trà đầy ắp sẽ khiến cho nhiệt độ của trà khó có thể hạ xuống một cách nhanh chóng, làm ảnh hưởng đến việc cảm thụ hương vị của trà. Việc chỉ rót trà khoảng hai phần ba chén, để lại một phần ba không gian trống, không chỉ giúp khách dễ dàng cầm chén hơn, mà khoảng không gian đó còn là nơi để cho hương thơm của trà có thể tụ lại, giúp cho người thưởng trà có thể cảm nhận được hương thơm một cách trọn vẹn hơn. Hành động rót trà vơi thể hiện một sự tinh tế, một sự chu đáo và một sự trân trọng sâu sắc của người chủ nhà đối với trải nghiệm của khách mời.
Sự tinh tế trong việc châm thêm trà và duy trì sự kết nối
Sai lầm thứ ba, một sai lầm cũng rất thường gặp, đặc biệt là khi câu chuyện giữa chủ và khách đang trở nên vui vẻ và sôi nổi, đó là việc người chủ nhà quên mất việc rót thêm trà khi chén của khách đã cạn. Đây là một sai lầm cần phải tránh, bởi nó có thể vô tình làm gián đoạn dòng chảy của buổi trà đàm. Một người chủ nhà tinh tế sẽ luôn chú ý đến chén trà của khách và nên chủ động rót thêm trà khi trong chén của khách vẫn còn khoảng một phần ba trà.
Hành động này mang nhiều ý nghĩa. Trước hết, nó thể hiện sự quan tâm và chu đáo của chủ nhà, đảm bảo rằng khách mời luôn có trà nóng để thưởng thức mà không cần phải lên tiếng yêu cầu. Nó giúp cho buổi trò chuyện có thể được diễn ra một cách liên tục, không bị ngắt quãng bởi những khoảnh khắc im lặng khó xử khi chén trà đã cạn. Hơn thế nữa, việc liên tục châm thêm trà còn mang một ý nghĩa sâu sắc hơn, đó là một lời mời không lời, thể hiện rằng người chủ nhà vẫn đang rất vui và mong muốn được tiếp tục cuộc trò chuyện, được kéo dài thêm khoảnh khắc quý báu bên cạnh những người bạn của mình. Sự chú ý đến những chi tiết nhỏ như vậy sẽ khiến cho khách mời cảm thấy mình được trân trọng và chào đón một cách nồng hậu.
Bên cạnh ba nguyên tắc trên, thái độ của cả chủ và khách trong suốt buổi thưởng trà cũng là một yếu tố vô cùng quan trọng. Người trà chủ khi mời khách phải luôn giữ một thái độ vui vẻ, cởi mở và ôn hòa để có thể tạo ra một bầu không khí thân tình, ấm cúng. Về phía người khách, khi nhận được chén trà từ trà chủ, một lời "cảm ơn" nhỏ, một cái gật đầu hay một nụ cười cũng đủ để thể hiện sự trân trọng của mình. Trong quá trình uống trà, cũng nên kiêng kỵ việc thể hiện những vẻ mặt bất nhã như nhíu mày hay nhăn mặt, bởi điều đó có thể khiến chủ nhà hiểu lầm rằng bạn không thích loại trà đó. Nếu cảm thấy không thoải mái, bạn có thể nhẹ nhàng đặt chén trà xuống bàn và không thưởng thức nữa, một người chủ nhà tinh tế sẽ tự động hiểu được ý của bạn.
Có thể thấy, những quy tắc nhỏ trong việc mời trà không phải là những lễ nghi rườm rà, cứng nhắc, mà chúng chính là những biểu hiện tinh tế của sự quan tâm, sự tôn trọng và lòng hiếu khách. Việc nắm vững và thực hành những quy tắc này sẽ giúp cho buổi thưởng trà của bạn trở nên trang trọng, ý nghĩa và đáng nhớ hơn, đồng thời mang lại cho cả bạn và những người bạn của mình một trải nghiệm uống trà thực sự trọn vẹn, nơi mỗi chén trà đều chứa đựng cả hương vị của thiên nhiên và tình cảm của con người.
Bảo An