Nguồn cung khan hiếm, giá nhà leo thang: Khi giấc mơ an cư ngày càng xa tầm với

Tình trạng khan hiếm nguồn cung nhà ở đang trở thành vấn đề nghiêm trọng, đẩy giá bất động sản lên cao và khiến giấc mơ an cư của nhiều người dân trở nên xa vời. Theo số liệu từ Bộ Xây dựng, số lượng dự án nhà ở được cấp phép mới trong hai năm qua đã giảm tới 60% so với giai đoạn 2017-2019. Đặc biệt, phân khúc nhà ở giá vừa túi tiền - vốn là mục tiêu hướng tới của đại đa số người thu nhập trung bình - chiếm tỷ trọng ngày càng nhỏ trong cơ cấu sản phẩm của thị trường.

Nguyên nhân của tình trạng này đến từ nhiều yếu tố phức tạp. Thứ nhất là vướng mắc về pháp lý khi quy trình thẩm định, phê duyệt dự án bất động sản trở nên phức tạp và mất nhiều thời gian hơn sau hàng loạt vụ việc liên quan đến đất đai và giấy phép xây dựng. Nhiều dự án phải mất 3-5 năm mới hoàn thiện thủ tục pháp lý, khiến nguồn cung bị thu hẹp đáng kể.

Thứ hai, chi phí đầu vào trong xây dựng tăng cao là một trong những nguyên nhân khiến giá nhà không ngừng leo thang. Giá vật liệu xây dựng trong những năm gần đây đã tăng 30-40%, tiền sử dụng đất tại các thành phố lớn tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba so với 5 năm trước. Chưa kể, chi phí lãi vay và các loại phí, lệ phí khác cũng tăng cao khiến các chủ đầu tư buộc phải đẩy giá bán lên để đảm bảo biên lợi nhuận.

Áp lực từ quy hoạch đô thị cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt nhà ở. Tại các thành phố lớn, diện tích đất dành cho phát triển nhà ở ngày càng hạn chế trong khi dân số đô thị không ngừng tăng lên do quá trình đô thị hóa. Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ đô thị hóa của Việt Nam sẽ đạt khoảng 45% vào năm 2030, nghĩa là sẽ có thêm hàng triệu người cần nơi ở tại các đô thị.

Chị Đỗ Thị Hương, chuyên gia phân tích thị trường bất động sản tại một công ty tư vấn hàng đầu, cho biết: "Chúng tôi đang chứng kiến tình trạng phân hóa sâu sắc trên thị trường nhà ở. Trong khi các dự án căn hộ hạng sang và biệt thự vẫn tiếp tục được phát triển với tốc độ ổn định thì phân khúc nhà ở giá rẻ và trung bình gần như biến mất khỏi thị trường, đặc biệt là tại các vị trí trung tâm."

Thực tế này đang tạo ra một khoảng cách ngày càng lớn giữa khả năng chi trả của người dân và giá nhà. Theo khảo sát gần đây, để mua được một căn hộ 70m2 tại khu vực nội thành Hà Nội hay TP.HCM, một hộ gia đình có thu nhập trung bình phải tiết kiệm toàn bộ thu nhập trong khoảng 20-25 năm, không chi tiêu bất kỳ khoản nào khác - một con số không tưởng trong thực tế.

Chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội dường như không theo kịp nhu cầu thực tế. Mặc dù Chính phủ đã triển khai nhiều gói hỗ trợ và dự án nhà ở xã hội, nhưng số lượng căn hộ được cung cấp còn quá khiêm tốn so với nhu cầu thực tế. Theo Bộ Xây dựng, cả nước hiện có khoảng 300 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành với khoảng 150.000 căn hộ, trong khi nhu cầu thực tế lên tới hàng triệu căn.

Áp lực "an cư" trong văn hóa Việt Nam càng khiến vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Nhiều cặp vợ chồng trẻ chịu áp lực phải có nhà riêng trước khi kết hôn hoặc sinh con, dẫn đến việc vay mượn quá sức hoặc phụ thuộc vào sự hỗ trợ từ gia đình. Theo một nghiên cứu gần đây, có tới 70% người trẻ ở độ tuổi 25-35 tại các thành phố lớn phải nhận sự hỗ trợ tài chính từ cha mẹ khi mua nhà lần đầu.

Phương án thuê nhà lâu dài - vốn phổ biến tại nhiều quốc gia phát triển - vẫn chưa thực sự là lựa chọn ưu tiên tại Việt Nam do nhiều yếu tố. Thị trường cho thuê chưa được quản lý chuyên nghiệp, thiếu vắng các quy định bảo vệ người thuê, và quan niệm "an cư lạc nghiệp" vẫn ăn sâu trong tâm thức người Việt.

Để giải quyết bài toán nguồn cung và giá nhà, các chuyên gia kinh tế cho rằng, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ nhiều phía. Trước hết, việc tháo gỡ các vướng mắc về pháp lý, đơn giản hóa thủ tục đầu tư và phê duyệt dự án bất động sản là vô cùng cấp thiết. Theo các chuyên gia, cần có một "làn đường xanh" cho các dự án nhà ở vừa túi tiền, tạo điều kiện để dòng sản phẩm này được phát triển nhanh chóng và đa dạng hơn.

Chính sách đất đai cũng cần được điều chỉnh để khuyến khích phát triển nhà ở xã hội và nhà ở giá rẻ. Việc dành quỹ đất phù hợp, giảm tiền sử dụng đất và các loại thuế, phí cho các dự án nhà ở bình dân sẽ góp phần làm giảm giá thành và tăng nguồn cung cho phân khúc này.

Bên cạnh đó, việc phát triển thị trường cho thuê nhà chuyên nghiệp cũng là một hướng đi cần được quan tâm. Nhiều quốc gia đã thành công trong việc xây dựng hệ thống nhà cho thuê chất lượng cao, giá hợp lý và đảm bảo quyền lợi của người thuê thông qua các quy định chặt chẽ và hệ thống quản lý chuyên nghiệp.

Không thể phủ nhận rằng, việc sở hữu nhà đang trở thành "cuộc đua" ngày càng khó khăn, đặc biệt với những người trẻ mới bước vào thị trường lao động. Nhưng như Thủ tướng đã từng nhấn mạnh trong một cuộc họp về nhà ở xã hội: "Không để người dân nào không có nhà ở" - một mục tiêu đòi hỏi nỗ lực và quyết tâm từ tất cả các bên liên quan.

Tiến Hoàng