Những lưu ý khi hút chân không thực phẩm cứu trợ để tránh ngộ độc

Trong các tình huống khẩn cấp như thiên tai hay lũ lụt, việc cung cấp thực phẩm cứu trợ là vô cùng quan trọng để đảm bảo sức khỏe và duy trì sự sống cho người dân. Tuy nhiên, nếu quá trình bảo quản và vận chuyển thực phẩm không được thực hiện đúng cách, nguy cơ ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra, đặc biệt là do vi khuẩn Clostridium botulinum (C. botulinum). Đây là loại vi khuẩn nguy hiểm có thể phát triển trong môi trường kỵ khí, đặc biệt trong thực phẩm được bảo quản bằng cách hút chân không.

Cục An Toàn Thực Phẩm đã đưa ra nhiều khuyến cáo nhằm phòng tránh ngộ độc thực phẩm do độc tố botulinum - chất độc có thể gây tử vong nếu bị nhiễm. Theo đó, việc người dân đóng gói thực phẩm cứu trợ bằng túi hút chân không cũng cần lưu ý một số biện pháp phòng ngừa ngộ độc botulinum khi hút chân không thực phẩm cứu trợ để đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

1. Vi khuẩn Clostridium botulinum và nguy cơ ngộ độc botulinum

Clostridium botulinum là vi khuẩn kỵ khí, tức là chúng phát triển mạnh trong môi trường thiếu oxy. Đặc điểm nguy hiểm của C. botulinum là khả năng sinh nha bào – các cấu trúc bảo vệ giúp vi khuẩn tồn tại trong nhiều môi trường khác nhau như đất, nước biển, và ruột của hải sản. Khi ở trong môi trường kỵ khí như thực phẩm đóng hộp, ủ chua, hay thực phẩm hút chân không, C. botulinum có thể phát triển và sản sinh ra độc tố botulinum.

Việc hút chân không thực phẩm, bằng cách loại bỏ oxy khỏi bao bì, có thể tạo ra môi trường thuận lợi cho C. botulinum phát triển. Nếu thực phẩm không được xử lý đúng cách trước khi hút chân không, nguy cơ ngộ độc botulinum sẽ tăng cao, đặc biệt đối với các loại thực phẩm dễ bị nhiễm vi khuẩn từ môi trường bên ngoài.

2. Các biện pháp phòng ngừa ngộ độc botulinum khi hút chân không thực phẩm

Cục An Toàn Thực Phẩm đã đưa ra các biện pháp cần tuân thủ để giảm thiểu nguy cơ ngộ độc botulinum khi hút chân không thực phẩm cứu trợ, bao gồm:

a. Tiệt trùng và khử khuẩn thực phẩm trước khi hút chân không

Để đảm bảo an toàn, thực phẩm cần được tiệt trùng và khử khuẩn trước khi đóng gói hút chân không. Điều này giúp loại bỏ các vi khuẩn có khả năng gây hại, bao gồm C. botulinum. Quá trình tiệt trùng thường bao gồm xử lý nhiệt cao hoặc sử dụng các hóa chất kháng khuẩn theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

b. Sử dụng thực phẩm nấu chín trong thời gian ngắn

Các loại thực phẩm đã nấu chín như bánh mì, xôi, bánh bao sau khi được đóng gói hút chân không nên sử dụng trong thời gian ngắn, hoặc dùng ngay sau khi nhận được. Điều này nhằm hạn chế vi khuẩn phát triển trong môi trường không khí bị loại bỏ. Việc kéo dài thời gian bảo quản của các thực phẩm nấu chín này có thể làm tăng nguy cơ ngộ độc nếu không được bảo quản đúng cách.

c. Ưu tiên các loại thực phẩm đóng hộp công nghiệp

Trong các tình huống khẩn cấp, khi thực phẩm cần phải vận chuyển qua quãng đường dài và thời gian kéo dài, các loại thực phẩm đóng hộp công nghiệp là lựa chọn an toàn hơn. Thực phẩm đóng hộp thường được bổ sung chất bảo quản như nitric, giúp ức chế vi khuẩn C. botulinum và đảm bảo an toàn hơn cho người sử dụng.

3. Những điều cần tránh khi hút chân không thực phẩm cứu trợ

a. Không hút chân không quá mạnh

Nếu lực hút quá mạnh có thể làm hư hại hoặc làm biến dạng thực phẩm, đặc biệt là những loại thực phẩm nhạy cảm như bánh mì. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm mà còn có thể làm giảm thời gian bảo quản của chúng. Vì vậy, khi sử dụng máy hút chân không công nghiệp, nên điều chỉnh áp suất phù hợp để tránh làm hỏng thực phẩm.

b. Không bảo quản thực phẩm trong điều kiện không đảm bảo

Sau khi hút chân không, thực phẩm cần được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp, đặc biệt là trong điều kiện mát hoặc đông lạnh nếu cần. Việc để thực phẩm ở môi trường nhiệt độ cao hoặc tiếp xúc với không khí quá lâu có thể làm mất hiệu quả của việc hút chân không, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

4. Những loại thực phẩm cứu trợ nên ưu tiên

Trong quá trình cứu trợ, việc lựa chọn loại thực phẩm cũng rất quan trọng. Thực phẩm đóng hộp với hạn sử dụng dài nên được ưu tiên, vì chúng có thể giữ được chất lượng trong thời gian dài và an toàn hơn khi vận chuyển đến các vùng bị cô lập. Bên cạnh thực phẩm, các nhu yếu phẩm như thuyền, xuồng, áo phao, đèn pin, và thuốc men cũng là những vật phẩm cần thiết để hỗ trợ các khu vực ngập lụt.

Hút chân không là một phương pháp bảo quản thực phẩm hiệu quả, đặc biệt trong tình huống khẩn cấp, nhưng nếu không tuân thủ đúng quy trình, có thể dẫn đến nguy cơ ngộ độc botulinum do vi khuẩn Clostridium botulinum. Cục An Toàn Thực Phẩm đã đưa ra nhiều khuyến cáo về việc tiệt trùng, bảo quản đúng cách, và ưu tiên các loại thực phẩm đóng hộp để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. Những biện pháp này không chỉ bảo vệ sức khỏe của người dân mà còn giúp nâng cao hiệu quả của các hoạt động cứu trợ trong các tình huống khẩn cấp.