Thành tựu nổi bật của chương trình OCOP sau 6 năm triển khai
Sau hơn 6 năm triển khai, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm (OCOP)” đã đạt được những kết quả ấn tượng, trở thành động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế nông thôn tại Việt Nam. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến tháng 9/2024, cả nước có hơn 14.085 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, với 72,1% sản phẩm 3 sao, 25,8% sản phẩm 4 sao, và 2,1% sản phẩm tiềm năng 5 sao. Đây là minh chứng cho sự thành công của chương trình khi mở rộng cơ hội tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm địa phương và thúc đẩy phát triển bền vững các ngành nghề nông thôn.
Chương trình OCOP, khởi đầu từ năm 2018 theo Quyết định số 490/QĐ-TTg, đã không chỉ khuyến khích các địa phương phát huy thế mạnh nông nghiệp mà còn mở rộng sang lĩnh vực du lịch nông thôn và phát triển làng nghề. Các địa phương như Bắc Giang, Quảng Ninh và Hà Tĩnh đã xây dựng những mô hình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm OCOP điển hình, giúp tăng thêm thu nhập cho người dân và tạo điều kiện phát triển bền vững. Thành công của OCOP không chỉ thể hiện qua số lượng sản phẩm mà còn thông qua mạng lưới các doanh nghiệp và hợp tác xã sản xuất. Đến nay, Việt Nam có hơn 7.846 chủ thể OCOP, bao gồm các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã và hộ gia đình. Mục tiêu trong giai đoạn 2021-2025 của chương trình là tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm và hỗ trợ các địa phương khó khăn phát triển kinh tế.
Lợi ích của chương trình OCOP
Mỗi vùng miền tại Việt Nam đều có các sản phẩm mang đặc trưng riêng, từ nông sản đến đồ thủ công mỹ nghệ. Chương trình OCOP đã giúp khai thác và phát huy những nét độc đáo này, biến các sản phẩm địa phương thành lợi thế cạnh tranh trên thị trường. Sản phẩm OCOP không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn bảo tồn và phát huy văn hóa bản địa, góp phần giữ gìn bản sắc dân tộc.
Các sản phẩm nón, túi.. làm từ cỏ bàng của vùng Long An được khách hàng quan tâm
Ngoài ra, OCOP tạo cơ hội việc làm ngay tại địa phương, giúp cải thiện thu nhập cho người dân nông thôn, giảm thiểu tình trạng di cư lên thành phố tìm việc. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền, các hộ gia đình và hợp tác xã có thêm động lực để đầu tư vào sản xuất, cải tiến sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng.
OCOP tạo cơ hội việc làm ngay tại địa phương, giúp cải thiện thu nhập cho người dân nông thôn, giảm thiểu tình trạng di cư lên thành phố tìm việc.
Mặc dù đạt được nhiều thành công, chương trình OCOP vẫn gặp phải những thách thức không nhỏ. Khả năng tiêu thụ và mở rộng thị trường của các sản phẩm OCOP còn hạn chế, đặc biệt là trong việc tiếp cận thị trường quốc tế. Nhiều sản phẩm địa phương vẫn chưa xây dựng được đầu ra ổn định và gặp khó khăn trong quảng bá thương hiệu. Điều này đòi hỏi các địa phương và cơ quan quản lý cần đầu tư hơn nữa vào các chiến lược quảng bá, đồng thời đẩy mạnh việc kết nối với các sàn thương mại điện tử và tổ chức hội chợ để sản phẩm OCOP có thể tiếp cận dễ dàng hơn đến người tiêu dùng cả trong và ngoài nước.
Một thách thức khác của chương trình là chất lượng sản phẩm không đồng đều giữa các vùng miền. Nhiều sản phẩm OCOP mặc dù đã đạt chuẩn nhưng sau đó không duy trì được chất lượng ổn định, điều này gây mất lòng tin của người tiêu dùng. Các địa phương khó khăn về kinh tế cũng gặp phải vấn đề trong việc thiếu nguồn lực đầu tư và kỹ thuật cần thiết để phát triển sản phẩm đạt chuẩn. Điều này đặc biệt thấy rõ ở các vùng sâu, vùng xa, nơi ngân sách và công nghệ còn hạn chế, làm giảm khả năng phát triển bền vững của sản phẩm OCOP.
Để OCOP phát triển bền vững và vượt qua các thách thức, cần có những giải pháp thiết thực và cụ thể từ các cấp chính quyền và cơ quan chức năng. Việc đẩy mạnh quảng bá, tổ chức hội chợ và triển lãm sản phẩm OCOP cần được ưu tiên, đồng thời đào tạo và nâng cao kỹ năng quản lý, xây dựng thương hiệu cho các chủ thể sản xuất OCOP. Bên cạnh đó, khuyến khích áp dụng công nghệ vào sản xuất cũng là cách để nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo duy trì chất lượng ổn định. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm OCOP mà còn khẳng định vị thế sản phẩm nông thôn Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Cần đẩy mạnh quảng bá, tổ chức hội chợ và triển lãm sản phẩm OCOP
Chương trình OCOP đã đạt được nhiều thành tựu đáng khích lệ sau sáu năm triển khai, khẳng định vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế nông thôn Việt Nam. Với hơn 14.000 sản phẩm đạt chuẩn, OCOP không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm địa phương mà còn tạo đà thúc đẩy sự phát triển bền vững của nông thôn. Để chương trình tiếp tục thành công, sự phối hợp giữa nhà nước, doanh nghiệp và người dân là vô cùng quan trọng. Chỉ khi đó, thương hiệu OCOP mới thực sự trở thành niềm tự hào và khẳng định vị thế của sản phẩm nông thôn Việt Nam trên thị trường quốc tế.