Cơ chế loại bỏ kim loại nặng của lá trà
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí ACS Food and Science Technology đã chỉ ra rằng quá trình pha trà giúp loại bỏ các ion kim loại nặng trong nước thông qua sự liên kết hóa học giữa các ion này với các hợp chất có trong trà. Khi pha trà, các kim loại nặng sẽ bám vào lá trà và bị giữ lại, giúp làm sạch nước một cách tự nhiên. Mặc dù các nhà khoa học không khuyến khích sử dụng lá trà như một bộ lọc nước chuyên dụng, nhưng nghiên cứu này đã làm nổi bật tiềm năng chưa được khai thác của việc uống trà trong việc giảm thiểu phơi nhiễm kim loại nặng ở quy mô toàn cầu.
Với hơn 5 tỷ tách trà được tiêu thụ mỗi ngày, trà là loại đồ uống phổ biến thứ hai trên thế giới, chỉ sau nước lọc. Từ lâu, các nhà khoa học đã quan tâm đến tác động của trà xanh và trà đen đối với sức khỏe con người. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống trà và giảm nguy cơ mắc các bệnh như ung thư, đột quỵ và tử vong do bệnh tim mạch.
Trước đây, người ta thường cho rằng những lợi ích này đến từ các hợp chất hóa học được giải phóng từ lá trà. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu mới đây đã đặt ra giả thuyết rằng chính quá trình pha trà cũng đóng một vai trò quan trọng không kém.
Để kiểm chứng giả thuyết này, các nhà khoa học đã tiến hành thử nghiệm với nhiều loại trà khác nhau, bao gồm trà đen, trà xanh, trà hoa cúc và trà ô long, từ các thương hiệu phổ biến. Họ pha trà theo cách thông thường mà người tiêu dùng vẫn làm, sau đó kiểm tra khả năng trung hòa ion kim loại nặng trong nước ở các nồng độ khác nhau, so sánh với nước không pha trà.
Kết quả cho thấy, một tách trà thông thường, với một túi trà được hãm trong khoảng 3-5 phút, có thể loại bỏ khoảng 15% lượng chì trong nước có nồng độ chì lên đến 10 phần triệu. Quá trình pha trà cũng giúp giảm nồng độ các kim loại nặng khác như crom và cadmium.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả loại bỏ kim loại nặng
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng loại túi trà có ảnh hưởng đáng kể đến khả năng loại bỏ kim loại nặng. Túi trà làm từ cotton và ni lông hầu như không có khả năng hấp phụ chất ô nhiễm, trong khi túi trà làm từ cellulose cho thấy hiệu quả cao nhất.
Loại trà và độ nghiền mịn của lá trà cũng đóng vai trò quan trọng. Lá trà đen nghiền mịn cho hiệu quả tốt nhất. Trà đen, trà xanh và trà trắng có khả năng giảm nồng độ chì cao hơn so với trà ô long, trà rooibos và trà hoa cúc.
Tuy nhiên, yếu tố quan trọng nhất quyết định hiệu quả loại bỏ kim loại nặng chính là thời gian hãm trà. Trà càng được hãm lâu, khả năng loại bỏ chất ô nhiễm càng cao. Tác giả chính của nghiên cứu, Benjamin Shindel, một nhà khoa học vật liệu tại Đại học Northwestern, giải thích: "Bất kỳ loại trà nào được hãm lâu hơn hoặc có diện tích bề mặt lớn hơn đều sẽ có hiệu quả hấp phụ kim loại nặng tốt hơn". Ông cho biết thêm: "Một số người chỉ hãm trà trong vài giây, khi đó hiệu quả hấp thụ sẽ rất thấp. Nhưng nếu hãm trà trong thời gian dài hơn hoặc thậm chí qua đêm thì có thể loại bỏ phần lớn hoặc gần như toàn bộ kim loại nặng trong nước".
Hạn chế và tiềm năng ứng dụng
Mặc dù kết quả nghiên cứu rất hứa hẹn, các nhà khoa học cũng lưu ý rằng vẫn còn những hạn chế nhất định. Ở những khu vực có hệ thống cấp nước tốt, nồng độ kim loại nặng thường không cao đến mức trà có thể mang lại lợi ích đáng kể. Trong trường hợp xảy ra khủng hoảng ô nhiễm nước, trà cũng không thể là giải pháp thay thế hoàn toàn cho các biện pháp xử lý nước chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, việc tăng cường uống trà vẫn là một thói quen tốt cho sức khỏe. Shindel nhận định: "Nếu mọi người uống thêm một tách trà mỗi ngày, có thể theo thời gian chúng ta sẽ thấy tỉ lệ mắc các bệnh liên quan đến phơi nhiễm kim loại nặng giảm xuống". Ông cũng gợi ý rằng điều này có thể giúp giải thích tại sao những cộng đồng có thói quen uống trà thường xuyên lại có tỉ lệ mắc bệnh tim và đột quỵ thấp hơn so với những cộng đồng ít uống trà hơn.
Nghiên cứu này đã mở ra một góc nhìn mới về lợi ích của việc uống trà, không chỉ dừng lại ở các hợp chất hóa học mà còn ở chính quá trình pha trà. Việc hãm trà đúng cách, đặc biệt là kéo dài thời gian hãm, có thể giúp loại bỏ một phần kim loại nặng độc hại trong nước uống, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng một cách đơn giản và tự nhiên. Mặc dù không thể thay thế hoàn toàn các biện pháp xử lý nước chuyên nghiệp, nhưng việc uống trà, đặc biệt là trà đen và trà xanh, có thể là một phần trong lối sống lành mạnh, giúp giảm thiểu nguy cơ phơi nhiễm kim loại nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Bảo An