Tiềm năng và lợi ích của chuỗi giá trị nông sản tại Cao Bằng
Theo Quyết định số 194/QĐ-TTg ngày 9/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án Đổi mới phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu hình thành và phát triển chuỗi giá trị nông sản bền vững, ứng dụng thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc. Đối với tỉnh Cao Bằng, một địa phương miền núi có tiềm năng nông nghiệp lớn, việc xây dựng chuỗi giá trị nông sản không chỉ là giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất mà còn góp phần phát triển kinh tế địa phương và cải thiện đời sống người dân.
Cao Bằng được biết đến với nhiều sản phẩm nông sản đặc sản nổi tiếng như chè Shan Tuyết, thạch đen, măng rừng, thảo quả, và cà phê. Những sản phẩm này không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn chứa đựng giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương. Việc phát triển chuỗi giá trị nông sản tại Cao Bằng đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực.
Theo Báo cáo Tổng kết của Chi hội Nông dân tỉnh Cao Bằng (2022), mô hình trồng cây thạch đen tại xã Đức Thông, huyện Thạch An đã cho thấy hiệu quả kinh tế vượt trội. Với năng suất trung bình đạt 3,6 tấn/ha và giá bán từ 20.000 - 21.000 đồng/kg, mỗi hecta thạch đen có thể mang lại thu nhập từ 72 - 75,6 triệu đồng, cao hơn nhiều so với các loại cây trồng truyền thống như ngô hay lúa. Đặc biệt, sự hỗ trợ từ Hội Nông dân tỉnh về giống, phân bón và kỹ thuật canh tác đã giúp người dân nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Ngoài ra, các dự án quốc tế như Hỗ trợ kinh doanh cho nông hộ (CSSP) do Quỹ Phát triển nông nghiệp quốc tế (IFAD) tài trợ đã góp phần xây dựng cơ sở hạ tầng và kế hoạch hành động phát triển chuỗi giá trị tại địa phương. Dự án này không chỉ giúp nâng cao thu nhập cho người dân mà còn giảm thiểu rủi ro do biến đổi khí hậu, đặc biệt là đối với các hộ nghèo và cận nghèo.
Những thách thức trong phát triển chuỗi giá trị nông sản
Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, chuỗi giá trị nông sản tại Cao Bằng vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Sự phối hợp giữa nông dân, doanh nghiệp, hợp tác xã và các cơ quan quản lý nhà nước chưa thực sự chặt chẽ, dẫn đến tình trạng sản xuất manh mún, thiếu thông tin thị trường và khả năng cạnh tranh thấp. Nông dân chủ yếu áp dụng phương thức canh tác truyền thống, năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao, đồng thời phụ thuộc nhiều vào thương lái, dẫn đến giá bán thấp.
Hệ thống cơ sở hạ tầng như giao thông, kho bãi, chế biến và bảo quản còn nhiều hạn chế, gây khó khăn trong việc vận chuyển và nâng cao giá trị sản phẩm. Bên cạnh đó, kênh phân phối thiếu minh bạch và thị trường tiêu thụ nhỏ lẻ khiến sản phẩm nông sản của Cao Bằng khó tiếp cận các thị trường lớn hơn. Sản phẩm cũng chưa được đầu tư đúng mức về mẫu mã, bao bì và chất lượng, làm giảm tính cạnh tranh trên thị trường.
Để phát triển bền vững chuỗi giá trị nông sản tại Cao Bằng, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ nông dân, doanh nghiệp đến các cơ quan quản lý nhà nước. Việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất và chế biến, cải thiện cơ sở hạ tầng, và đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc sẽ giúp nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm.
Ngoài ra, tỉnh cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm nông sản đặc trưng của địa phương đến các thị trường trong và ngoài nước. Đồng thời, việc đào tạo và nâng cao năng lực cho nông dân về kỹ thuật canh tác, quản lý sản xuất và tiếp cận thị trường cũng là yếu tố then chốt để phát triển chuỗi giá trị nông sản một cách bền vững.
Phát triển chuỗi giá trị nông sản tại Cao Bằng không chỉ là cơ hội để nâng cao thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương. Tuy nhiên, để vượt qua những thách thức hiện tại, cần có sự đồng lòng và nỗ lực từ nhiều phía, từ chính quyền địa phương, doanh nghiệp đến người nông dân. Chỉ khi đó, chuỗi giá trị nông sản của Cao Bằng mới có thể phát triển bền vững, mang lại lợi ích lâu dài cho cả cộng đồng.