Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I nhìn từ trên cao (ảnh: Hương Giang).
Bước tiến vững chắc từ các dự án điện gió, điện mặt trời
Trong những năm gần đây, Quảng Trị đã tạo dấu ấn rõ nét trên bản đồ năng lượng tái tạo của cả nước. Điện gió phát triển nhanh với 12 dự án đã vận hành, đạt 181,5 MW. Việc đưa vào vận hành đồng loạt nhiều dự án trong thời gian ngắn cho thấy sự chuẩn bị bài bản của địa phương trong quy hoạch không gian gió, hạ tầng đấu nối và quỹ đất phục vụ từng dự án.
Cùng với điện gió, điện mặt trời cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh. Tổng công suất điện mặt trời tập trung đã đi vào vận hành đạt 200 MW, trong khi điện mặt trời mái nhà tiếp tục mở rộng với hơn 2.800 công trình, công suất 126,7 MW đã phát điện thương mại. Sự phát triển đồng bộ của hai nguồn năng lượng tái tạo chủ lực này không chỉ góp phần bổ sung nguồn điện cho hệ thống mà còn tạo động lực để Quảng Trị hình thành chuỗi giá trị công nghiệp năng lượng sạch trong tương lai.
Thực tế triển khai cho thấy các dự án vận hành an toàn, ổn định và từng bước tạo ra nguồn thu cho ngân sách, mở ra cơ hội mới cho dịch vụ kỹ thuật, đào tạo nhân lực và cơ khí phụ trợ. Đây là cơ sở quan trọng để tỉnh tiếp tục thu hút những nhà đầu tư lớn hơn trong giai đoạn tới.
Nhiều dự án khí- điện quy mô lớn đang tăng tốc
Song song với năng lượng tái tạo, Quảng Trị đang trở thành điểm đến của hàng loạt dự án khí - điện quan trọng, đóng vai trò then chốt trong cơ cấu nguồn điện quốc gia.
Theo Sở Công Thương Quảng Trị, Nhà máy Nhiệt điện Quảng Trạch I đang có tiến độ rất tích cực, đạt 89,38% tổng khối lượng, với kế hoạch phát điện thương mại Tổ máy 1 vào tháng 5/2026 và Tổ máy 2 vào tháng 10/2026. Khi hoàn thành, đây sẽ là một trong những nguồn điện chủ lực cung cấp cho khu vực Bắc Trung Bộ.
Tiếp đó, Nhà máy Nhiệt điện LNG Quảng Trạch II dự kiến hoàn thành đốt nhiên liệu lần đầu Tổ máy 1 trong quý IV/2028 và Tổ máy 2 trong quý I/2029; sau đó phát điện thương mại Tổ máy 1 vào quý I/2029, Tổ máy 2 trong quý II/2029, hoàn thành toàn dự án năm 2030.
Dự án Nhiệt điện LNG Quảng Trạch III đang hoàn thiện hồ sơ nghiên cứu tiền khả thi để trình UBND tỉnh xem xét chủ trương đầu tư. Đây là dự án có quy mô lớn, định hướng trở thành nguồn cung ổn định cho khu vực và tham gia vào lộ trình chuyển dịch năng lượng quốc gia.
Ngoài ra, Dự án LNG Hải Lăng giai đoạn 1 đang được đầu tư triển khai, dự kiến phát điện thương mại tổ máy số 1 trong quý II/2029 và tổ máy số 2 trong quý IV/2029.
Nhà máy điện gió ở xã Khe Sanh, tỉnh Quảng Trị (ảnh: Hương Giang).
Ở cấp cơ sở, nhiều địa phương đang khẩn trương giải phóng mặt bằng. Tại xã Phú Trạch, UBND xã đang phối hợp với các ngành liên quan triển khai kiểm kê, xác định nguồn gốc đất, bảo đảm bàn giao mặt bằng đúng tiến độ. Đây là điểm nghẽn thường gặp trong các dự án quy mô lớn, do đó tỉnh yêu cầu xử lý dứt điểm, tránh kéo dài.
Trong các cuộc họp chuyên đề, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị nhấn mạnh yêu cầu lựa chọn nhà đầu tư có năng lực cao, công nghệ hiện đại và kinh nghiệm quốc tế để bảo đảm tiến độ và chất lượng các dự án LNG, đồng thời khẳng định sẽ kiên quyết xử lý trường hợp chậm triển khai.
Dư địa phát triển lớn theo Quy hoạch Điện VIII
Giai đoạn 2025 - 2030, Quy hoạch Điện VIII và các quy hoạch liên kết mở ra dư địa rất lớn cho Quảng Trị. Theo định hướng, tổng công suất điện của tỉnh có khả năng đạt trên 8.000 MW, với tổng sản lượng điện sản xuất dự kiến khoảng 30 tỷ kWh. Đây là những con số thể hiện rõ tiềm năng để Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng quy mô lớn của miền Trung trong thập kỷ tới.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, tỉnh tập trung rà soát quy hoạch, mở rộng quỹ đất, phát triển hạ tầng truyền tải đồng bộ và xúc tiến các dự án điện gió ngoài khơi- lĩnh vực được đánh giá còn nhiều tiềm năng chưa khai thác. Lãnh đạo tỉnh yêu cầu phải đánh giá kỹ năng lực nhà đầu tư, tránh tình trạng đăng ký dự án lớn nhưng thiếu năng lực triển khai.
Bên cạnh đó, việc phát triển năng lượng phải đặt trong tổng thể phát triển bền vững, gắn với bảo vệ môi trường, an sinh - sinh kế của người dân và hiệu quả sử dụng đất. Tỉnh cũng ưu tiên cơ chế khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ mới, tỷ lệ nội địa hóa cao và tạo chuỗi cung ứng tại chỗ.
Sự kết hợp giữa các dự án tái tạo đã vận hành và các dự án khí - điện quy mô lớn đang triển khai sẽ tạo nên hệ sinh thái năng lượng đa dạng. Điều này không chỉ bổ sung nguồn điện cho hệ thống điện quốc gia mà còn tạo nền tảng để Quảng Trị bứt phá về công nghiệp phụ trợ, logistics, đào tạo nhân lực và dịch vụ kỹ thuật chuyên ngành./.