Bất kỳ ai có thói quen pha trà bằng ấm hoặc bằng chén có nắp đậy kín đều sẽ nhận ra một điều quen thuộc: hương vị của nước trà ở lần pha đầu tiên thường sẽ khác biệt so với lần pha thứ hai hay thứ ba. Hiện tượng này đôi khi có thể gây ra một chút bối rối cho những người mới bắt đầu, nhưng đối với những người sành trà, đây lại là một điều hoàn toàn bình thường và là một trong những khía cạnh thú vị nhất của nghệ thuật thưởng trà. Sự thay đổi dần dần của hương vị qua các tuần nước không phải là một sự thiếu ổn định, mà chính là một câu chuyện đang được kể, một quá trình mà lá trà đang từ từ bung tỏa hết những phẩm chất tinh túy nhất của mình.
Tuần nước đầu tiên: Một màn chào hỏi nhẹ nhàng và sự "thức tỉnh" từ từ của những lá trà
Khi bạn thực hiện lần pha trà đầu tiên, đặc biệt là với các loại trà được vò viên hoặc cuộn chặt, hương vị của nước trà thường sẽ khá nhẹ nhàng và thanh thoát. Đây là giai đoạn mà những lá trà khô đang dần "thức tỉnh" sau khi được tiếp xúc với nước nóng. Chúng cần một khoảng thời gian để có thể từ từ ngấm nước và bắt đầu bung nở ra.
Ở tuần nước đầu tiên này, những hợp chất tạo hương thơm và vị ngon ở lớp ngoài cùng của lá trà sẽ được giải phóng trước tiên. Do đó, nước trà ở lần pha này thường mang một hương thơm trong trẻo, tinh khiết và một vị trà thanh nhẹ. Có thể xem đây như một màn chào hỏi, một lời giới thiệu ban đầu của lá trà, giúp người thưởng thức có thể cảm nhận được những nét đặc trưng cơ bản nhất của loại trà mình đang uống, nhưng nó vẫn chưa thể hiện hết được toàn bộ chiều sâu và sự phức hợp vốn có bên trong.
Giai đoạn đỉnh cao: Khi hương vị và màu sắc của trà bung tỏa một cách rực rỡ nhất
Chính ở lần pha thứ hai, và đôi khi là cả lần pha thứ ba, bạn mới thực sự cảm nhận được hết sự đậm đà và những tầng hương vị phong phú của ấm trà. Vào thời điểm này, những lá trà đã hoàn toàn ngấm đủ nước và bung nở ra một cách trọn vẹn, cho phép nước nóng có thể len lỏi vào sâu bên trong để chiết xuất ra được những hợp chất tinh túy nhất. Đây chính là giai đoạn mà hương vị và độ đậm của trà đạt đến đỉnh cao.
Nước trà ở những lần pha này thường có màu sắc đẹp hơn, đậm đà hơn và mang một hương vị tròn đầy, cân bằng và phức hợp hơn rất nhiều so với lần pha đầu tiên. Đây là lúc mà bạn có thể cảm nhận được rõ nét nhất sự hòa quyện giữa các vị chát, ngọt, bùi và hương thơm nồng nàn đặc trưng của từng loại trà. Việc nước trà ở lần pha thứ hai có vị đậm đà hơn và màu sắc đẹp hơn là một điều hoàn toàn tự nhiên và là một dấu hiệu tốt, cho thấy lá trà đang bung tỏa hết những phẩm chất tốt nhất của mình.
Dấu hiệu của một loại trà ngon: Sự bền bỉ và chiều sâu hương vị qua nhiều lần pha
Một trong những cách quan trọng nhất để có thể đánh giá chất lượng của một loại trà chính là xem xét sự bền bỉ của nó qua nhiều lần pha. Nếu bạn pha một ấm trà mà chỉ có hai lần pha đầu tiên là ngon, còn sau đó trà nhanh chóng trở nên nhạt nhẽo và không còn hương vị gì nữa, điều đó có thể cho thấy rằng đây không phải là một loại trà có chất lượng tốt. Tình trạng này cho thấy lá trà có thể không đủ chất lượng, có thể là do được làm từ những lá trà già, ít dưỡng chất, hoặc do quy trình chế biến không tốt, khiến các hợp chất hương vị bị giải phóng ra một cách quá nhanh và không bền vững. Một loại trà như vậy được cho là "không chịu được nhiều lần pha".
Ngược lại, một loại trà thực sự tốt và cao cấp sẽ có khả năng duy trì được hương vị thơm ngon và đặc trưng của mình qua rất nhiều lần pha. Mặc dù hương vị sẽ dần dần nhạt đi một cách tự nhiên khi các chất trong lá trà đã bị chiết xuất hết, nhưng sự thay đổi này diễn ra một cách từ từ, tinh tế và vẫn giữ lại được "cốt trà", cái hậu vị ngọt ngào và hương thơm thanh thoát cho đến những tuần nước cuối cùng. Khả năng "chịu được nhiều lần pha" này chính là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy lá trà có chất lượng cao, chứa đựng một hàm lượng lớn các hợp chất hòa tan và được chế biến một cách công phu, bài bản.
Như vậy, có thể thấy rằng việc hương vị của trà thay đổi qua từng lần pha không phải là một khiếm khuyết, mà chính là một đặc tính tự nhiên và thú vị, là một phần không thể thiếu của nghệ thuật thưởng trà. Nó biến việc uống trà trở thành một hành trình khám phá, nơi người thưởng trà có thể từ từ cảm nhận được sự "sống" của lá trà, từ lúc nó còn e ấp, ngái ngủ ở tuần nước đầu tiên, đến lúc nó bung tỏa hết vẻ đẹp rực rỡ của mình ở những tuần nước giữa, và cuối cùng là sự chia tay nhẹ nhàng, lưu luyến ở những tuần nước cuối cùng. Việc kiên nhẫn quan sát và cảm nhận sự thay đổi này sẽ giúp bạn có một cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về phẩm chất của một loại trà, đồng thời cũng giúp cho trải nghiệm thưởng trà của bạn trở nên phong phú và ý nghĩa hơn rất nhiều. Thay vì chỉ đánh giá một ấm trà qua một ngụm nước duy nhất, hãy dành thời gian để đi trọn vẹn hành trình hương vị mà nó mang lại.
Bảo An