“Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” – Dấu ấn 45 năm cầm bút của nhà báo Hồ Quang Lợi

Buổi lễ ra mắt sách diễn ra trong không khí trang trọng, ấm áp, thu hút sự quan tâm của đông đảo lãnh đạo, giới báo chí và bạn đọc yêu mến ngòi bút chân chính. Đến dự sự kiện có đồng chí Phạm Quang Nghị – nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội; đồng chí Lưu Đình Phúc - Cục trưởng Cục Báo chí; đồng chí Nguyễn Thế Kỷ – Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, cùng đại diện lãnh đạo và nguyên lãnh đạo một số ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo thành phố Hà Nội; đại diện các cơ quan báo chí, Hội Nhà báo các cấp; cùng đông đảo đồng nghiệp, bạn bè, độc giả và những người yêu mến tác giả Hồ Quang Lợi. 

Buổi lễ ra mắt không chỉ là dịp giới thiệu một tác phẩm đầy tâm huyết, mà còn là cuộc gặp gỡ ý nghĩa giữa những người làm báo, những người yêu văn chương và những ai quan tâm đến vai trò của báo chí trong đời sống xã hội hiện đại. Trong không khí trang nghiêm và ấm áp, sự kiện là lời tri ân sâu sắc tới những người làm báo đã, đang và sẽ tiếp tục gìn giữ ngọn lửa chính nghĩa, nhân văn suốt một thế kỷ qua.

“Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” – Dấu ấn 45 năm cầm bút của nhà báo Hồ Quang Lợi

Tác phẩm "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" của nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi là kết tinh trí tuệ và trải nghiệm của hơn bốn thập kỷ sống trọn với nghề báo. Cuốn sách gồm 66 bài viết và trả lời phỏng vấn, được chia thành 8 chương, mỗi chương như một lát cắt vừa riêng biệt vừa hòa quyện, mở ra một thế giới báo chí sinh động, sắc sảo và đầy chiều sâu. Chương 1: Mạch đập thời đại; Chương 2: Tâm thế cầm bút; Chương 3: Ánh sáng nhân văn; Chương 4: Đạo đức báo chí; Chương 5: Mạnh hơn bảo kiếm; Chương 6: Đồng hành cùng thắng; Chương 7: Mạng xã hội, AI và báo chí; Chương 8: Trái tim và Ngọn lửa.

Cuốn sách không chỉ là tập hợp những suy tư về nghề báo, mà còn là bức tranh toàn cảnh về dòng chảy thời cuộc. Với cái nhìn tỉnh táo và trải nghiệm sắc bén, tác giả phân tích sâu những biến động địa chính trị toàn cầu, từ cuộc cạnh tranh quyền lực giữa các cường quốc đến trật tự thế giới mới đang hình thành sau chiến sự Ukraine. Ở bình diện trong nước, tác phẩm không ngần ngại đi vào những vấn đề lớn như cải cách hệ thống chính trị, động lực tăng trưởng mới, và chiến lược phát triển quốc gia bền vững.

Tuy nhiên, giá trị sâu sắc nhất của Sự thật, lẽ phải và ngọn bút nằm ở những trang viết về chính nghề báo – nghề mà ông đã gắn bó suốt 45 năm với tất cả tình yêu, bản lĩnh và sự chiêm nghiệm. Từ đạo đức nghề nghiệp đến sức mạnh mềm của ngòi bút; từ mối quan hệ giữa báo chí và công nghệ đến vai trò của báo chí trong gìn giữ sự thật và lẽ phải – tất cả được viết bằng trái tim nồng nhiệt và trí tuệ minh triết.

Tác phẩm là lời nhắn gửi mạnh mẽ về vai trò không thể thay thế của báo chí trung thực trong một thế giới biến động. Và hơn thế, đó là lời tự sự của một người cầm bút luôn nỗ lực sống trọn với niềm tin rằng: Sự thật là nền móng, lẽ phải là kim chỉ nam, và ngòi bút – nếu đủ chính trực – sẽ mạnh hơn mọi thứ bảo kiếm.

Trong bài giới thiệu cuốn Sự thật, lẽ phải và ngọn bút, Thiếu tướng, nhà văn, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Thái – Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Công an nhân dân – đã dành nhiều lời tâm huyết để khái quát giá trị nổi bật của tác phẩm:

Ông nhận định, đây là một cuốn sách "nóng hổi tính thời cuộc", sắc bén trong kiến giải về văn hóa, chính trị, xã hội; đồng thời giàu chất văn, với lối viết "vừa cẩn trọng trong tư duy, vừa bay bổng trong câu chữ – như chính vẻ đẹp thăng hoa của văn chương chân chính."

Tác phẩm càng đọc càng lôi cuốn, không chỉ bởi sự thấu suốt về các vấn đề thời sự trong nước và quốc tế, mà còn bởi cách tác giả “thắp lửa” cho những chủ đề tưởng chừng đã quá quen thuộc – như nghề báo, văn hóa, đạo đức xã hội. Dưới ngòi bút của Hồ Quang Lợi, những câu chuyện tưởng chừng đã thành kinh điển hàng trăm, hàng nghìn năm nay bỗng trở nên sống động, mới mẻ và đầy hấp lực tư duy.

Đặc biệt, những nội dung về nghề báo trong tác phẩm không đơn thuần là hồi ức hay lý luận, mà có thể ví như những "công trình nghiên cứu mở", toàn diện và sâu sắc, nhưng vẫn giữ được chất đời, chất người – khiến người đọc không chỉ hiểu hơn, mà còn yêu hơn một nghề nghiệp đòi hỏi bản lĩnh, trí tuệ và sự chính trực.

Trong lời nhận định đầy tâm huyết, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Thái khẳng định: “Ba mệnh đề lớn Sự thật – Lẽ phải – Ngọn bút hàm chứa những suy ngẫm đầy trí tuệ và trách nhiệm của một con người suốt đời gắn bó với nghề báo. Đây là một cống hiến đáng trân trọng của Hồ Quang Lợi cho nền báo chí nước nhà.” Không chỉ là tên sách, ba từ ấy như một tuyên ngôn nghề nghiệp, một la bàn định hướng cho ngòi bút chính trực và nhân văn mà tác giả đã kiên định theo đuổi suốt 45 năm.

Còn trong bài viết giàu cảm xúc có tên “Triều dâng ngọn bút”, nhà phê bình văn học Bùi Việt Thắng đã thể hiện sự ngưỡng mộ sâu sắc khi đọc Sự thật, lẽ phải và ngọn bút: “Qua từng trang viết, hiển hiện dưới thanh thiên bạch nhật một tác giả được ông Trời phú cho trí tuệ mẫn tiệp, tư duy mạch lạc, khúc chiết. Nhưng điều đáng quý hơn cả là nguồn cảm xúc dồi dào, mãnh liệt – thứ làm nên ‘bảng giá trị chữ nghĩa’ đậm chất văn chương. Chữ, khi nằm trong tay một người vừa thông tuệ, vừa chan chứa cảm xúc, trở thành một ‘lợi khí’ – một vũ khí sắc bén mà cũng đầy nhân bản.”

Từ góc nhìn lý luận đến cảm xúc thẩm mỹ, cả hai nhà nghiên cứu đều gặp nhau ở một điểm chung: Sự thật, lẽ phải và ngọn bút không chỉ là một tác phẩm báo chí, mà là một kết tinh tư tưởng – nơi ngôn từ trở thành hành động, và ngòi bút mang sứ mệnh của ánh sáng và lương tri.

Phát biểu tại lễ ra mắt cuốn sách Sự thật, lẽ phải và ngọn bút, nhà báo – nhà văn Hồ Quang Lợi bày tỏ những xúc cảm chân thành trong thời khắc đặc biệt, khi nền báo chí cách mạng Việt Nam tròn một thế kỷ. Ông nhấn mạnh: “Đây là thời điểm để mỗi người làm báo soi lại mình, để thấy rõ hơn sứ mệnh thiêng liêng mà chúng ta đang gánh vác – đó là làm sáng tỏ sự thật, bảo vệ công lý, lẽ phải trong mọi hoàn cảnh.”

Chia sẻ về lý do viết nên tác phẩm này, ông cho biết: “Tôi viết cuốn sách này từ một sự thôi thúc nội tâm – khi nhìn lại 45 năm làm báo, giữa bối cảnh xã hội và nghề nghiệp đang chuyển mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên số. Tôi muốn ghi lại những chiêm nghiệm, những lát cắt thực tiễn của nghề, những khoảnh khắc không thể quên trong hành trình cầm bút.”

Không đơn thuần là hồi ức nghề nghiệp, Sự thật, lẽ phải và ngọn bút còn là lời nhắn gửi đầy tâm huyết của một người đi trước: “Tôi mong cuốn sách có thể truyền cảm hứng, tiếp thêm nội lực cho các đồng nghiệp – những người đang và sẽ tiếp bước trên con đường làm báo – và cho cả những độc giả trân quý sự thật, yêu cái đẹp của ngôn từ và giá trị nhân văn.”

Nhà báo – nhà văn Hồ Quang Lợi: Hành trình ngòi bút gắn liền với lý tưởng, trí tuệ và khát vọng phụng sự sự thật

Sinh năm 1956 tại quê hương hiếu học Quỳnh Đôi (Quỳnh Lưu, Nghệ An), nhà báo – nhà văn Hồ Quang Lợi là một trong những cây bút tiêu biểu của nền báo chí cách mạng Việt Nam hiện đại. Ông tốt nghiệp Đại học Tổng hợp Bucharest (Rumani), thông thạo nhiều ngôn ngữ và am hiểu sâu rộng các lĩnh vực chính trị – xã hội – văn hóa.

Hiện ông là Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam – Rumani, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam. Trước đó, ông từng đảm nhiệm nhiều vị trí lãnh đạo quan trọng trong lĩnh vực báo chí và công tác tuyên giáo như: Đại tá, nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân; Nguyên Tổng Biên tập Báo Hà Nội Mới, nguyên Chủ tịch Hội Nhà báo Hà Nội; Nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội; Nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam; Nguyên Phó Bí thư Đảng đoàn, nguyên Tổng Thư ký Liên đoàn các Nhà báo ASEAN.

Với hơn 45 năm gắn bó với nghề báo, ông đã khẳng định tên tuổi qua những tác phẩm sắc sảo, nhân văn và đầy bản lĩnh. Ông là tác giả của 11 đầu sách, trong đó có nhiều tác phẩm gây tiếng vang. Ông cũng là một trong những nhà báo được vinh danh nhiều lần nhất tại các giải thưởng báo chí danh giá: 9 Giải Báo chí Quốc gia và Toàn quốc (trong đó có 5 Giải A); 2 Giải thưởng Văn học, Nghệ thuật, Báo chí về Chiến tranh Cách mạng và Lực lượng Vũ trang nhân dân; 2 Giải Nhất Giải Báo chí Ngô Tất Tố...

Từ ngòi bút người lính đến người làm công tác lý luận, tuyên giáo, rồi người dẫn đường cho truyền thông hiện đại, nhà báo Hồ Quang Lợi đã và đang để lại dấu ấn đậm nét không chỉ trong báo chí, mà còn trong đời sống văn hóa tư tưởng của đất nước.

PHI LONG