Thái Nguyên có trên 1.000 di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh được đưa vào danh mục kiểm tra. Trong đó có 1 điểm được xếp hạng quốc gia đặc biệt với 13 điểm; 52 điểm xếp hạng quốc gia và 221 điểm xếp hạng tỉnh; 19 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Thái Nguyên còn là cái còng cách mạng với những “địa chỉ đỏ” như: Khu di tích quốc gia đặc khu An toàn khu Định Hóa; Khu di tích lịch sử quốc gia địa điểm lưu niệm các TNXP Đại đội 915, đội 91 Bắc Thái…
Là nơi sinh sống đan xen của 51/54 dân tộc anh em, trong đó đông nhất là 8 dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu, Sán Chay, Dao, Mông, Hoa. Đến với vùng đất này, du khách sẽ được khám phá, trải nghiệm các lễ hội, văn hóa dân gian, ẩm thực, nghề thủ công, trang phục... của cộng đồng các dân tộc nơi đây. Định kỳ hàng năm, tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức 189 lễ hội xuyên địa bàn.
Không chỉ thu hút khách du lịch bởi du lịch về các nguồn tìm hiểu về các di tích lịch sử văn hóa, di chỉ khảo cổ mà du lịch Thái Nguyên đang khởi động bởi sự phát triển mạnh mẽ của du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng nhiều danh thắng nổi tiếng như: Hồ Núi Cốc, Hang Phượng Hoàng - suối Mỏ Gà, Làng nhà sàn dân tộc sinh thái Thái Hải, Điểm du lịch sinh thái Dũng Tân, Điểm du lịch cộng đồng xã Tân Cương, Điểm du lịch cộng đồng xóm Mỏ Gà....
Điều khác biệt so với các địa phương khác là, tại tỉnh Thái Nguyên hầu hết các hoạt động du lịch cộng đồng, sinh thái đều gắn với văn hóa trà. Các điểm du lịch này đều chú trọng hoạt động trải nghiệm vùng trà và giới thiệu văn hóa trà kết hợp với tham quan, trải nghiệm. Nhiều hợp tác xã, cơ sở sản xuất chè đã chỉnh trang, chăm sóc những nương chè đẹp, xây dựng khu vực chế biến, khu vực trưng bày giới thiệu và bán các sản phẩm trà được chế biến tinh, sâu, chất lượng cao , mẫu mã đẹp. Nhiều không gian thưởng trà, các homestay được xây dựng rộng rãi, đảm bảo phục vụ các đoàn khách đông người, đáp ứng nhu cầu lưu trú, ăn uống của du khách.
Việc phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với văn hóa trà đã có và đang góp phần đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, đồng thời quảng bá thương hiệu trà Thái Nguyên đến đông đảo du khách trong và ngoài nước. Trà Thái Nguyên giờ đây không chỉ là sản phẩm nông nghiệp, mà đang từng bước trở thành sản phẩm du lịch, quà tặng du lịch có giá trị, đặc trưng riêng có của tỉnh Thái Nguyên. Sản phẩm trà Tân Cương được Hội kỷ lục gia Việt Nam bình chọn vào Top 100 đặc sản quà tặng Việt Nam, đây là lợi thế của Thái Nguyên để thu hút khách du lịch.
Trong những năm qua, tỉnh Thái Nguyên đã có những cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển hài hòa giữa bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa với tăng trưởng kinh tế. Các di sản trên địa bàn tỉnh được ghi danh vào danh mục quốc gia, quốc tế đã và đang trở thành yếu tố cốt lõi cốt lõi để phát triển sản phẩm du lịch văn hóa, tạo nên sức hấp dẫn riêng biệt. Năm 2022, lượng khách tham quan và lưu trú du lịch của Thái Nguyên đạt 2.160.200 lượt, doanh thu từ các doanh nghiệp du lịch đạt 1.800 Tỷ đồng. Tính riêng quý I năm 2023 số lượt khách du lịch đạt trên 1 triệu lượt khách.
Thái Nguyên đã xác định việc phát triển du lịch gắn với văn hóa trà là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Đề án phát triển du lịch tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó tập trung xây dựng phát triển 4 dòng sản phẩm sản phẩm du lịch thế mạnh bao gồm: du lịch văn hóa, tâm linh, lịch sử, về nguồn; du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng; du lịch cộng đồng, nông thôn; du lịch MICE (du lịch kết hợp hội nghị, hội thảo, triển lãm, tổ chức sự kiện), thể thao, khám phá hang động mạo hiểm.
Ông Lê Ngọc Linh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh cho biết, cùng với việc thúc đẩy mạnh truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, tăng cường quảng bá du lịch thông qua các liên kết hoạt động hợp tác phát triển du lịch với các tỉnh, thành phố; qua các đại hội, đại hội; tổ chức các gian hàng trưng bày quảng cáo tại hội chợ và sự kiện du lịch; tổ chức các đoàn famtrip khảo sát du lịch…
Thái Nguyên hiện đang rất chú ý đến việc thay đổi số lượng trong hoạt động du lịch. Cụ thể trong thời gian qua đã đưa vào vận hành chính thức Cổng thông tin du lịch tỉnh Thái Nguyên; thực hiện số hóa một số điểm di tích và danh hiệu; triển khai hiệu quả công trình Điểm quét mã QR - code của tuổi trẻ trong tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu các di tích lịch sử, văn hóa, điểm du lịch tại một số địa phương; lắp Wifi miễn phí tại các khu, điểm du lịch, bến xe, bệnh viện; đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá du lịch trên các trang thông tin điện tử (Website) và các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo,Youtube, Fanpage, Tiktok.
PHI LONG