Từ việc tái cơ cấu sản phẩm, nâng cao chất lượng theo các tiêu chuẩn quốc tế, xây dựng thương hiệu thông qua chương trình OCOP, đến việc khéo léo kết hợp nông nghiệp với du lịch, Phú Thọ đang cho thấy một tầm nhìn dài hạn và một quyết tâm lớn trong việc nâng cao giá trị và sức cạnh tranh cho cây chè, một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh.
Quy mô và nền tảng sản xuất: "Xương sống" vững chắc của ngành chè trên vùng đất Tổ
Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Môi trường, trong giai đoạn 5 năm từ 2021 đến 2025, tỉnh Phú Thọ đã vươn lên đứng trong nhóm các địa phương dẫn đầu cả nước về cây chè. Tổng diện tích trồng chè trên toàn tỉnh đã đạt một con số ấn tượng, vào khoảng 14,5 nghìn héc ta, mang lại sản lượng chè búp tươi hàng năm lên đến 183 nghìn tấn. Sản lượng chè đã qua chế biến bình quân mỗi năm đạt từ 45 đến 50 nghìn tấn, chiếm khoảng 25% tổng sản lượng chè tươi.
Để có thể đảm bảo sự phát triển bền vững và hiệu quả, tỉnh đã quy hoạch các vùng sản xuất chè tập trung, nơi thực hiện việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, với tổng diện tích lên đến 5,8 nghìn héc ta. Hiện nay, trên toàn tỉnh có khoảng 60 cơ sở chế biến chè đang hoạt động, với tổng sản lượng chế biến có thể đạt khoảng 60.000 tấn mỗi năm, đủ sức đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của cả thị trường trong nước lẫn các đơn hàng xuất khẩu. Nền tảng vững chắc về quy mô sản xuất và năng lực chế biến này chính là "xương sống", là tiền đề quan trọng để tỉnh có thể tự tin triển khai những bước đi chiến lược tiếp theo.
Một sự chuyển dịch mang tính chiến lược: Tăng cường giá trị gia tăng và đa dạng hóa các dòng sản phẩm
Một trong những dấu hiệu rõ nét nhất cho thấy sự chuyển mình của ngành chè Phú Thọ chính là sự thay đổi trong cơ cấu sản phẩm chè đã qua chế biến. Thay vì chỉ tập trung vào các sản phẩm chè đen truyền thống, vốn thường được xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu thô với giá trị không cao, ngành chè của tỉnh đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng tăng tỷ lệ các sản phẩm chè xanh và các loại chè khác có giá trị gia tăng cao hơn, như chè Ô long, chè ướp hương, hay thậm chí là cả bột trà xanh Matcha. Sự chuyển dịch này không chỉ phản ánh sự nhạy bén của các doanh nghiệp trong việc nắm bắt xu hướng của thị trường, mà còn thể hiện một tư duy mới, tập trung vào việc nâng cao giá trị cho sản phẩm thay vì chỉ chạy theo số lượng.
Công tác quản lý chất lượng và xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho sản phẩm chè cũng ngày càng nhận được sự quan tâm và đầu tư đúng mức. Một minh chứng rõ ràng cho sự thành công trong lĩnh vực này chính là kết quả ấn tượng mà các sản phẩm chè của Phú Thọ đã đạt được trong chương trình OCOP. Tính đến nay, toàn tỉnh đã có 39 sản phẩm chè được chứng nhận đạt tiêu chuẩn OCOP từ 3 sao trở lên. Trong số đó, có đến 17 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao và đặc biệt là có 2 sản phẩm đã xuất sắc đạt được chứng nhận OCOP 5 sao, cấp độ cao nhất của chương trình và được công nhận trên toàn quốc.
Việc đạt được chứng nhận OCOP không chỉ là một sự công nhận về chất lượng sản phẩm, mà còn là một công cụ hữu hiệu giúp các sản phẩm chè của Phú Thọ có thể xây dựng được thương hiệu, tạo dựng niềm tin nơi người tiêu dùng và mở rộng các kênh phân phối, đặc biệt là tại các thị trường khó tính.
Hướng đi đột phá và đầy sáng tạo: Khi những nương chè xanh mướt trở thành điểm đến du lịch văn hóa
Một trong những hướng đi mang tính đột phá và sáng tạo nhất của ngành chè Phú Thọ trong những năm gần đây chính là việc khéo léo kết hợp giữa sản xuất nông nghiệp với việc phát triển du lịch. Nhiều vùng chè có cảnh quan đẹp tại Phú Thọ đã và đang được định hướng để gắn kết với các mô hình du lịch nông nghiệp, du lịch cộng đồng và du lịch trải nghiệm. Có thể kể đến những cái tên tiêu biểu như vùng chè Shan tuyết ở xã Pà Cò, hay các vùng chè đặc sản khác ở Võ Miếu, Long Cốc, Xuân Đài.
Việc phát triển theo hướng đi này không chỉ giúp tạo ra một nguồn thu nhập mới cho người dân địa phương từ các hoạt động dịch vụ du lịch, mà còn là một cách quảng bá vô cùng hiệu quả và tự nhiên cho sản phẩm chè. Du khách khi đến đây không chỉ được thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp của những đồi chè xanh mướt, mà còn được trực tiếp tham gia vào các hoạt động trải nghiệm như tự tay hái chè, tìm hiểu về quy trình sao sấy chè thủ công và thưởng thức những ấm trà tươi ngon nhất ngay tại nơi nó được sinh ra. Những trải nghiệm chân thực này giúp tạo ra một mối liên kết cảm xúc sâu sắc giữa du khách và sản phẩm, góp phần nâng cao uy tín, giá trị kinh tế và sức cạnh tranh cho các sản phẩm chè của tỉnh một cách bền vững.
Có thể thấy, ngành chè Phú Thọ đang có những bước đi vững chắc và đầy tự tin trên con đường phát triển của mình. Bằng việc kết hợp hài hòa giữa việc duy trì một nền tảng sản xuất quy mô lớn, thực hiện một cuộc chuyển dịch chiến lược sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, tập trung vào việc xây dựng thương hiệu thông qua chương trình OCOP và tiên phong trong việc phát triển mô hình du lịch nông nghiệp, tỉnh Phú Thọ đang không chỉ củng cố vị thế là một trong những "thủ phủ chè" hàng đầu của cả nước, mà còn đang xây dựng một mô hình phát triển nông nghiệp bền vững, toàn diện và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Những nỗ lực này hứa hẹn sẽ mang lại một tương lai ngày càng thịnh vượng hơn cho cây chè, "vàng xanh" của vùng đất Tổ, và cho cả những người nông dân đã gắn bó cả cuộc đời mình với chè.
Bảo An