Giữa những biến động không ngừng của thị trường nông sản, cây chè Thái Nguyên vẫn giữ được vị thế vững chắc nhờ chất lượng vượt trội, giá trị thương hiệu lâu đời và định hướng sản xuất ngày càng chuyên nghiệp. Nửa đầu năm 2025, bức tranh phát triển ngành chè của tỉnh đang có những gam màu tươi sáng, phản ánh nỗ lực không ngừng của chính quyền và người dân trong việc cải tạo, mở rộng diện tích, áp dụng kỹ thuật thâm canh hiện đại, hướng tới mục tiêu đưa tổng sản lượng chè búp tươi đạt 275.000 tấn trong cả năm.
Thái Nguyên đẩy mạnh trồng mới, cải tạo giống và ứng dụng kỹ thuật hiện đại để hướng tới 275.000 tấn chè búp tươi năm 2025.
Diện tích mở rộng – Động lực đầu tiên
Theo báo cáo từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên, trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã trồng mới và trồng lại trên 110 ha chè. Trong đó, diện tích trồng mới là 48,9 ha và diện tích trồng lại là 62 ha. Con số tưởng chừng nhỏ so với hàng ngàn hecta chè toàn tỉnh, nhưng thực chất đây là phần diện tích quan trọng nhằm thay thế các vùng chè già cỗi, năng suất thấp, hoặc mở rộng vùng sản xuất ở những địa phương có tiềm năng.
Việc trồng mới không chỉ dừng lại ở số lượng, mà quan trọng hơn, đó là sự chuyển dịch cơ cấu giống theo hướng nâng cao giá trị. Các giống chè mới như TRI777, LDP1, Kim Tuyên… tiếp tục được khuyến khích đưa vào canh tác nhờ khả năng sinh trưởng tốt, kháng sâu bệnh cao và phù hợp với chế biến các sản phẩm chè chất lượng cao. Những giống chè này, nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật, có thể cho năng suất chè búp tươi trên 12-14 tấn/ha/năm gấp rưỡi so với giống chè truyền thống.
Người dân xã Phú Lạc thu hái chè chính vụ.
Sinh trưởng thuận lợi, sản lượng tăng mạnh
Tính đến thời điểm hiện tại, phần lớn diện tích chè trồng mới từ năm 2024 đang sinh trưởng tốt. Các địa phương trong tỉnh như Đại Từ, Định Hóa, Phú Lương... đã chủ động hướng dẫn người dân kỹ thuật chăm sóc, bón phân cân đối và phòng trừ sâu bệnh bằng biện pháp sinh học. Nhờ điều kiện thời tiết tương đối thuận lợi trong quý I và II, cây chè phát triển đều, mầm vươn khỏe, cho thấy triển vọng năng suất cao trong các vụ thu hái tiếp theo.
Trong khi đó, diện tích chè kinh doanh hiện hữu đã bước vào vụ chính thu hoạch, góp phần quan trọng giúp toàn tỉnh đạt 148.700 tấn chè búp tươi trong 6 tháng đầu năm tương đương 54,1% kế hoạch năm. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy sản xuất đang đi đúng hướng và mục tiêu 275.000 tấn cho cả năm 2025 hoàn toàn khả thi nếu các điều kiện tiếp tục được duy trì và cải thiện.
Thâm canh an toàn – Đáp ứng thị trường mới
Một trong những chiến lược trọng tâm được ngành nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên thúc đẩy mạnh mẽ là chuyển từ "lượng" sang "chất", từ canh tác truyền thống sang mô hình sản xuất an toàn, hữu cơ, có chứng nhận. Điều này không chỉ là xu thế bắt buộc để nâng cao giá trị xuất khẩu mà còn là đòi hỏi thực tế từ người tiêu dùng trong nước những người ngày càng ưu tiên chất lượng, an toàn và minh bạch nguồn gốc.
Trong năm 2025, nhiều mô hình canh tác chè theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalG.A.P và hữu cơ tiếp tục được mở rộng, đặc biệt ở các hợp tác xã sản xuất tập trung. Những mô hình này không chỉ giúp người nông dân tiếp cận kỹ thuật tiên tiến mà còn tạo điều kiện để chè Thái Nguyên bước chân vững vàng vào các thị trường khó tính như EU, Nhật Bản hay Hoa Kỳ nơi yêu cầu cao về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, quy trình sản xuất và truy xuất nguồn gốc.
Song song với đó, tỉnh cũng tăng cường hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật thâm canh chè bằng công nghệ tưới nhỏ giọt, che phủ gốc bằng vật liệu sinh học, sử dụng phân bón hữu cơ vi sinh, ứng dụng drone trong phun thuốc sinh học… Những biện pháp này không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí mà còn bảo vệ môi trường sinh thái yếu tố sống còn trong sản xuất nông nghiệp bền vững.
Giá trị gia tăng từ chế biến và liên kết chuỗi
Dù sản lượng tăng là mục tiêu cần thiết, nhưng điều quan trọng hơn là nâng cao giá trị gia tăng cho cây chè. Thái Nguyên hiện có khoảng 600 cơ sở chế biến, trong đó có hàng chục doanh nghiệp đầu tư dây chuyền hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế. Sự phát triển của các cơ sở chế biến sâu như chè matcha, chè túi lọc, chè lên men, chè hòa tan đang mở ra hướng đi mới cho ngành chè tỉnh nhà, thay vì phụ thuộc vào chè nguyên liệu.
Để giải bài toán đầu ra, Thái Nguyên cũng tích cực thúc đẩy liên kết giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp thông qua các chuỗi giá trị chè. Những mô hình này không chỉ giúp đảm bảo bao tiêu sản phẩm mà còn giúp người sản xuất tiếp cận thị trường, từ đó thay đổi nhận thức sản xuất manh mún sang tư duy nông nghiệp hàng hóa chuyên nghiệp.
Kỳ vọng và thách thức phía trước
Mục tiêu đạt 275.000 tấn chè búp tươi trong năm 2025 không chỉ là con số về sản lượng, mà còn là biểu tượng cho nỗ lực đổi mới toàn diện của ngành chè Thái Nguyên. Từ cải tạo giống, áp dụng kỹ thuật canh tác tiên tiến, đến liên kết thị trường và nâng tầm thương hiệu tất cả đều là những bước đi mang tính chiến lược nhằm khẳng định vị thế “thủ phủ chè” của cả nước.
Tuy nhiên, ngành chè vẫn còn đối mặt không ít thách thức: biến đổi khí hậu, giá vật tư tăng cao, yêu cầu tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe. Điều đó đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ cả chính quyền, doanh nghiệp và người nông dân để đảm bảo chè Thái Nguyên không chỉ nhiều mà còn phải tốt vừa bảo tồn di sản, vừa vươn tầm toàn cầu.
Từ những mầm non chè mới đang vươn lên trên những sườn đồi Thái Nguyên hôm nay, một tương lai xanh hơn, bền vững hơn đang được gieo trồng không chỉ bằng nắng, mưa và đất, mà bằng cả niềm tin, khoa học và khát vọng chinh phục thị trường thế giới.