Thái Nguyên: Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ đến với người dân vùng chè

Bà Nguyễn Thị Ngà - Chủ tịch Hiệp hội Chè tỉnh: Chè Thái Nguyên đang được chế biến bằng 2 phương pháp là bán thủ công và công nghiệp. Hiện nay, sản lượng chè chế biến đạt khoảng 52 nghìn tấn/năm, trong đó chế biến công nghiệp tại các doanh nghiệp đạt 20%, chủ yếu là chè xanh, chè đen phục vụ xuất khẩu. Phần còn lại là chế biến chè xanh nguyên liệu, chè xanh đặc sản bằng phương pháp bán thủ công tại các hợp tác xã, làng nghề, nông hộ (chiếm 80% sản lượng). Một số đơn vị đã ứng dụng công nghệ, đầu tư thiết bị để chế biến bột trà xanh matcha, trà olong, hồng trà…

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của chúng tôi, trong quá trình chăm sóc, thâm canh chè, người sản xuất vẫn đang gặp nhiều khó khăn do thiếu các loại vật tư, thiết bị hỗ trợ, như phân bón hữu cơ sinh học dạng nano, màng sinh học che phủ giữ ẩm đất, công nghệ tưới chè tự động hóa, thiết bị bay phun nước/dưỡng chất cho chè, máy hái chè thông minh, máy xới cỏ, làm đất, bón phân cho chè... Đáng nói, mặc dù có vùng nguyên liệu khá lớn nhưng số lượng chè Thái Nguyên được chế biến tinh, sâu chưa nhiều.

Bà Đào Thanh Hảo - Giám đốc Hợp tác xã chè Hảo Đạt cho biết: Từ khi có hệ thống tưới tự động, người làm chè đã giảm được công lao động và đạt hiệu quả cao hơn, cây chè phát triển xanh tốt, nâng cao cả chất và lượng. Không chỉ Tân Cương, ở vùng chè Trại Cài, xã Minh Lập (Đồng Hỷ); Hoàng Nông, La Bằng (Đại Từ); Tức Tranh (Phú Lương) và nhiều địa phương khác ở các huyện Võ Nhai, Định Hóa…, người dân cũng đã mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới chè tự động. Đây chính là kết quả từ một trong những chính sách của tỉnh nhằm khuyến khích người dân ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) vào sản xuất, chế biến chè.

Ngoài chính sách này, tỉnh đã hỗ trợ người dân về đào tạo, tập huấn, tuyên truyền, hỗ trợ giống chè mới; sản xuất chứng nhận chè hữu cơ, chè VietGAP (riêng năm 2024 hỗ trợ cấp giấy chứng nhận cho 40ha chè hữu cơ, 670ha chè VietGAP). Bên cạnh đó, tỉnh còn hỗ trợ các vùng chè về cơ giới hóa, thiết bị chế biến, bao bì, nhãn mác, xây dựng thương hiệu, kết nối, quảng bá sản phẩm, xúc tiến thương mại tiêu thụ sản phẩm…

Bà Lê Thị Quỳnh Hương - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản tỉnh, cho biết: 5 năm qua, tỉnh đặc biệt quan tâm phát triển thương mại điện tử trong tiêu thụ nông sản. Theo đó, Chi cục đã hỗ trợ người dân 3,8 triệu tem dán nhận diện sản phẩm an toàn theo chuỗi cung ứng, gần 1,5 triệu tem dán nhận diện sử dụng mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm đối với các cơ sở xác nhận chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, sản phẩm đạt chứng nhận OCOP trên địa bàn tỉnh, lượng sản phẩm xuất bán hàng năm đạt 15.000 tấn (trong đó phần lớn là sản phẩm chè).

Cùng với các cơ chế, chính sách phù hợp, nhằm đưa KHCN đến với người dân, thời gian qua, tỉnh tập trung mở rộng diện tích chè, đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu giống chè theo hướng trồng mới, trồng thay thế, cải tạo lại những nương chè trung du, già cỗi, năng suất, chất lượng thấp bằng các giống chè mới có năng suất, chất lượng cao phục vụ chế biến chè xanh cao cấp, đặc sản. Việc trồng chè được các địa phương tập trung chỉ đạo, hướng dẫn người dân triển khai thực hiện, với diện tích trồng mới, trồng thay thế trong toàn tỉnh bình quân đạt trên 400ha/năm.

Các địa phương cũng chú trọng đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ KHCN trong sản xuất, chế biến chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ để nâng cao chất lượng sản phẩm và góp phần phát triển nông nghiệp bền vững.

Ông Nguyễn Tá - Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, cho biết: Diện tích chè áp dụng quy trình sản xuất an toàn trên địa bàn tỉnh tăng nhanh, nhiều tiến bộ KHCN đã được áp dụng như: Sử dụng phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, công nghệ tưới tiết kiệm nước trong thâm canh chè. Đồng thời, trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều vùng sản xuất chè tập trung ứng dụng tiến bộ kỹ thuật, công nghệ cao trong sản xuất và chế biến.

Với nhiều nỗ lực đưa KHCN vào sản xuất, chế biến chè, đến nay, diện tích chè giống mới của tỉnh đạt trên 82%. Hầu hết diện tích chè sản xuất tập trung trên địa bàn tỉnh được áp dụng theo tiêu chuẩn GAP, hữu cơ (với khoảng 17.800ha, trong đó diện tích được cấp chứng nhận VietGAP là trên 5.900ha; diện tích được cấp chứng nhận tiêu chuẩn hữu cơ 120ha; diện tích được cấp chứng nhận đủ điều kiện bảo đảm an toàn thực phẩm trên 4.000ha). Đáng chú ý, sản lượng chè an toàn đạt tiêu chuẩn chứng nhận hầu hết được các doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác đầu tư chế biến sâu, đa dạng về chủng loại, mẫu mã sản phẩm, cho giá trị sản xuất cao hơn so với sản xuất thông thường từ 15-25%.

PHI LONG - ĐỨC THỌ