Vừa qua, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tổ chức "Diễn đàn Thúc đẩy xuất khẩu sầu riêng, chanh leo, khoai lang, chuối và các sản phẩm nông sản - thực phẩm chủ lực sang thị trường Trung Quốc" trong bối cảnh Trung Quốc đã ký nghị định thư cho phép xuất khẩu chính ngạch nhiều mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam sang nước này.
Theo thống kê, xuất khẩu rau quả của Việt Nam tháng 11/2022 đạt 338 triệu USD, tăng 9,1% so với tháng trước và tăng 29,1% so với tháng cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 11 tháng, kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nước đạt gần 3,1 tỉ USD, giảm 5,1% so với cùng kỳ 2021. Riêng thị trường Trung Quốc, 10 tháng đầu năm nay, giá trị xuất khẩu nông sản của Việt Nam đạt hơn 1,2 tỉ USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái.
TS Phan Thị Thu Hiền, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II - Cục Bảo vệ thực vật, Bộ NN-PTNT, thông tin tính đến nay, Việt Nam có 5 sản phẩm nguồn gốc thực vật xuất khẩu sang Trung Quốc theo hình thức ký kết nghị định thư gồm: măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối và khoai lang. Đồng thời, có 7 mặt hàng trái cây xuất khẩu dạng truyền thống được cho phép là: xoài, thanh long, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm và mít. Ngoài ra, Việt Nam đang xuất khẩu tạm thời chanh leo và ớt tươi sang thị trường láng giềng. Bên cạnh đó, một số mặt hàng đang tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường như: bưởi, mãng cầu, dừa, mận, chanh...
Đại diện Hội Doanh nghiệp (DN) Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc nhận xét DN Việt Nam hiểu quá ít về thị trường Trung Quốc, vẫn bán những gì DN có mà chưa "nhập gia tùy tục". "Trung Quốc có yêu cầu rất cao về mẫu mã, có thể số lượng không cần nhiều nhưng hộp quà phải đẹp. Ngoài việc tập trung chú trọng cải tiến mẫu mã, DN Việt cần lưu ý số lượng sản phẩm trong mỗi hộp quà được người Trung Quốc ưa thích là 2, 6, 8. Với riêng sản phẩm yến sào, khách hàng thường là người giàu nên rất quan tâm đến thương hiệu" - vị đại diện hiệp hội này nêu kinh nghiệm.
Nhiều chuyên gia lưu ý DN không nên mang sản phẩm có sẵn đi hội chợ và bán trực tiếp tại đó vì rất dễ mất thương hiệu. Việc đầu tiên DN cần làm là đăng ký bảo hộ logo, nhãn hiệu; sau đó tìm nhà phân phối uy tín để đồng hành, phát triển thương hiệu thay vì chỉ buôn chuyến.
Mặt hàng sầu riêng là mặt hàng nông sản được đặc biệt quan tâm bởi đem lại giá trị cao khi xuất khẩu sang Trung Quốc.
Ông Nguyễn Đình Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Rau quả Việt Nam, dẫn số liệu cho thấy xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam sang Trung Quốc đạt 300 triệu USD chỉ trong 2 tháng sau khi mặt hàng này được Trung Quốc mở cửa. Như vậy, không khó để thu về 1-2 tỉ USD/năm từ xuất khẩu sầu riêng sang thị trường tiềm năng này. "Lợi thế của sầu riêng Việt Nam là trồng rải vụ, thu hoạch quanh năm trong khi sầu riêng Thái Lan chỉ có một mùa. Nhiều đoàn khách Thái Lan đã đến vùng trồng sầu riêng Việt Nam để tham quan, điều này rất dễ dẫn đến nguy cơ lộ thông tin về kỹ thuật trồng rải vụ. Cần sự phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước, DN và nông dân trong việc bảo vệ kỹ thuật, thương hiệu trái sầu riêng Việt Nam, tránh bài học mất thị trường xuất khẩu trái thanh long ruột trắng" - ông Tùng nói.
Ông Đinh Gia Nghĩa, Phó Tổng Giám đốc CTCP thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao cho rằng cần xúc tiến cả mặt hàng sầu riêng cấp đông sang Trung Quốc vì giá trị sản phẩm xuất khẩu rất cao. Lúc cao điểm, giá sầu riêng cấp đông sang thị trường Trung Quốc có thể đạt 13.000 - 15.000 USD/tấn sản phẩm.
Hoài Anh (t/h)