Thực trạng sản xuất chè bền vững trên địa bàn tỉnh Nghệ An

Cây chè đã được xác định là một trong mười cây chủ lực, mang lại giá trị kinh tế, là một trong những mặt hàng xuất khẩu đem lại ngoại tệ cho tỉnh Nghệ An. Sản phẩm chè Nghệ An đang dần khẳng định được thương hiệu và có vị trí vững chắc trong ngành chè cả nước cũng như chinh phục được một số thị trường trên thế giới như các nước Trung Đông, EU, ASEAN, Mỹ, Nga, Đài Loan…

Trong đó, về quy hoạch năm 2013, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 6290/QĐ-UBND ngày 24/12/2013 về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển vùng chè công nghiệp tỉnh Nghệ An giai đoạn 2013 - 2020 mục tiêu quy hoạch đến năm 2015, diện tích chè toàn tỉnh là 12.000ha, diện tích chè kinh doanh 7.592ha, năng suất 115 tạ/ha, sản phẩm búp tươi 87.308 tấn, tương đương 17.460 tấn búp khô.

Năm 2020, tổng diện tích chè 12.000ha, diện tích chè kinh doanh 12.000ha, năng suất 130 tạ/ha, sản lượng búp tươi 156.000 tấn, tương đương 31.200 tấn búp khô, tập trung chủ yếu tại 6 huyện Thanh Chương 5.770ha, Anh Sơn 3.200ha, Con Cuông 1.500ha, Kỳ Sơn 1.000ha, Qùy Hợp 230ha, Tương Dương 300ha.

Đối với việc điều chỉnh quy hoạch chế biến cây chè, tỉnh sẽ tập trung ra soát, sắp xếp lại 86 cơ sở chế biến chè quy mô nhỏ lẻ trên địa bàn huyện Thanh Chương, Anh Sơn, Con Cuông thay bằng đầu tư 3 dây chuyền chè đen có tổng công suất 46 tấn búp tươi/ngày, 10 dây chuyền chè xanh có tổng công suất 150 tấn chè búp tươi/ngày…

Đồi chè huyện Thanh Chương nổi tiếng với những đồi chè liền kề, trải dài với màu xanh ngút ngàn
Đồi chè huyện Thanh Chương nổi tiếng với những đồi chè liền kề, trải dài với màu xanh ngút ngàn

Đặc biệt, về kết quả trồng chè năm 2014, tổng diện tích chè toàn tỉnh là 10.786ha, trong đó chè búp đạt 7.056ha (diện tích cho sản phẩm là 5.610ha năng suất trên diện tích cho sản phẩm là 113,16 tạ/ha), chè hái lá đạt 3.730ha diện tích cho sản phẩm là 2.569ha, năng suất trên diện tích cho sản phẩm là 152,03 tạ/ha.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An vẫn phát triển các giống chè công nghiệp chính là giống LDP1, LDP2, PH1, Tuyết Shan. Trong đó, các giống chè mới LDP1, LDP2 có diện tích trên 6.200ha, chiếm 89% diện tích; còn lại các giống PH1 là 238,7ha, chè Shan (chè đặc sản) là 424 ha tập trung tại 1 huyện Kỳ Sơn và một số ít diện tích trồng chè giống khác (giống Trung du…).

Bên cạnh đó, về chế biến chè toàn tỉnh hiện có 86 cơ cở chế biến với tổng công suất thiết kế 527 tấn/ ngày, nhu cầu nguyên liệu chế biến là 120.000 tấn/năm (thời gian chế biến 230 ngày/năm). Trong đó, Công ty TNHH MTV Đầu tư và phát triển chè Nghệ An có công suất chế biến thiết kế là 243 tấn/ ngày, gồm 4 dây chuyền chè CTC với tổng công suất 96 tấn chè búp/ngày. Hệ thống dây chuyền có khả năng chế biến 55.000 - 60.000 tấn chè búp tươi/năm.

Về liên kết sản sản xuất và thị trường tiêu thụ hiện nay liên kết sản xuất sản phẩm chè Nghệ An đi qua 3 chuỗi đó là giữa hộ nông dân trồng chè với HTX trồng chè và doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Trong đó, doanh nghiệp chế biến là tác nhân đóng vai trò quan trọng nhất, chi phối phần lớn đến các hoạt động của chuỗi giá trị chè Nghệ An. Trong các chuỗi giá trị Nghệ An, chuỗi liên kết giữa hộ nông dân và doanh nghiệp tư nhân có hiệu quả nhất.

Cùng với đó, về thị trường tiêu thụ các doanh nghiệp Nghệ An đẩy mạnh công tác tìm kiếm thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước, đặc biệt thị trường xuất khẩu. Ngoài thị trường chủ yếu như Pakistan, Trung Quốc, Afganistan, Israel, Ba Lan, Nga, Iran, Anh… tiếp tục tìm kiếm mở rộng thị trường xuất khẩu ra các nước tiềm năng có giá trị cao như Tây Âu, Bắc Âu, Nhật Bản, Bắc Mỹ…

Về diện tích chè đặc sản, chè chất lượng cao hiện nay toàn tỉnh Nghệ An có gần 500ha chè Tuyết san, trồng độ cao trên 1.200m - 1.500m so với mực nước biển, nơi mây mù phủ quanh năm của vùng Huồi Tụ - Mường Lống, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An.

Đảo Chè Thanh An ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An ngày càng thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước...
Đảo Chè Thanh An ở huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An ngày càng thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước...

Nghệ An có diện tích, năng suất, sản lượng chè qua các năm cụ thể diện tích năm 2015 đạt 7.543ha đến năm 2019 đạt 8.500ha; diện tích cho thu hoạch năm 2015 đạt 5.721ha đến năm 2019 đạt 7.000ha; sản lượng năm 2015 đạt 62.666ha đến năm 2019 đạt 84.000ha… Diện tích chè áp dụng theo GAP và cơ sở được cấp VietGAP gồm HTX chế biến chè Thanh Đức; HTX chè Gay Cao; HTX Minh Sáng.

Chung Thủy - Nguyễn Hà