Tín dụng xanh – Đòn bẩy cho nông nghiệp bền vững và doanh nghiệp Việt

Buổi lễ Tổng kết Đề án truyền thông “Tín dụng xanh cho doanh nghiệp và nhà nông năm 2025” có sự tham dự của nhiều lãnh đạo, chuyên gia và đối tác quan trọng. Về phía cơ quan quản lý và cố vấn, có ông Nguyễn Xuân Cường - Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Cố vấn Tổng hội; ông Hoàng Quang Phòng - Phó Chủ tịch VCCI; ông Trần Anh Quý - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Đại diện các ngân hàng đồng hành có ông Trần Hoài Phương - Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp HDBank, nhà tài trợ Kim cương của Đề án, và bà Phạm Thị Hồng Hạnh - Phó Giám đốc Chi nhánh Thủ đô Sacombank. 

Về phía Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, buổi lễ có sự tham gia của Chủ tịch Hồ Xuân Hùng, Phó Chủ tịch Thường trực Nguyễn Trí Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trần Hồng Lan, cùng các Ủy viên Ban Thường vụ, Ban Chấp hành, đại diện các ban chuyên môn, đơn vị trực thuộc, hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp và hợp tác xã là hội viên Tổng hội.

Sự tham dự đông đảo, đa tầng lớp từ các cơ quan quản lý, tổ chức tài chính và cộng đồng doanh nghiệp, nông dân đã tạo nên một hình ảnh ấn tượng về sự kết nối chặt chẽ giữa chính sách, nguồn vốn và thực tiễn sản xuất xanh, góp phần hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Xuân Cường, Nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đại biểu Quốc hội khóa XIV, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Tổng hội Nông nghiệp và PTNT Việt Nam, nhấn mạnh: tín dụng xanh là công cụ quan trọng để thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn và bền vững. Việc định hướng dòng vốn vào sản xuất nông nghiệp an toàn, thân thiện với môi trường sẽ không chỉ thúc đẩy tăng trưởng xanh mà còn nâng cao giá trị nông sản Việt Nam.

Ông Cường khẳng định Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam là “ngôi nhà chung” của các doanh nghiệp lớn, hợp tác xã, hiệp hội ngành hàng và hội viên, đồng thời đóng vai trò cầu nối giữa cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức tín dụng và cộng đồng nông nghiệp. Lễ tổng kết Đề án là dịp để Tổng hội cùng các đối tác tổng kết kết quả, chia sẻ kinh nghiệm và định hướng các hoạt động phối hợp trong thời gian tới, tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp, hợp tác xã và người nông dân trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng xanh, góp phần hiện thực hóa mục tiêu nông nghiệp và nông thôn hiện đại, bền vững.

Trong bối cảnh Việt Nam triển khai mạnh mẽ Chiến lược Tăng trưởng Xanh và cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, việc huy động các nguồn lực tín dụng xanh được xem là bước đi chiến lược để thúc đẩy chuyển đổi mô hình sản xuất nông nghiệp bền vững.

Đề án truyền thông “Tín dụng xanh cho doanh nghiệp và nhà nông năm 2025” đã tiếp cận hàng trăm doanh nghiệp và nông dân, nâng cao nhận thức về lợi ích của sản xuất xanh, sạch, tuần hoàn và hữu cơ, đồng thời phổ biến các chính sách tín dụng xanh của nhà nước và hệ thống ngân hàng. Qua đó, đề án không chỉ thúc đẩy phát triển nông nghiệp xanh mà còn góp phần lan tỏa thông điệp về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thích ứng biến đổi khí hậu.

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp nhấn mạnh, tín dụng xanh là hướng đi tất yếu để thúc đẩy tăng trưởng bền vững. Tuy nhiên, dư nợ tín dụng xanh hiện mới chiếm khoảng 4,5% tổng dư nợ tín dụng, tương đương ước 750 nghìn tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng bình quân hơn 21%/năm từ 2017 đến nay. Khoảng cách này vẫn chưa đáp ứng mục tiêu Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh đến 2030 và tầm nhìn 2050.

Thách thức lớn đối với ngân hàng là thiếu dữ liệu chuẩn về phát thải và năng lượng, chưa có cơ chế ưu đãi đủ mạnh để tạo động lực cho vay. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các SME, còn hạn chế về năng lực ESG, khó tiếp cận vốn xanh và tham gia thị trường trái phiếu xanh.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Trần Hoài Phương – Giám đốc Khối Khách hàng Doanh nghiệp, Ngân hàng TMCP Phát triển TP. Hồ Chí Minh (HDBank) cho biết, thời gian qua HDBank đã liên tục triển khai các gói tín dụng xanh và ưu đãi dành cho doanh nghiệp. Nhiều gói tín dụng quy mô hàng nghìn tỷ đồng đã được triển khai cho các lĩnh vực hạ tầng, công nghệ số, nông nghiệp, xuất nhập khẩu và kinh doanh mùa cao điểm, với lãi suất cạnh tranh, góp phần hỗ trợ tối ưu dòng tiền và chi phí cho doanh nghiệp phát triển bền vững, đồng thời thực hiện chủ trương của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước về kinh tế xanh. 

Mới đây, ngân hàng Sacombank cũng đã cho ra mắt Gói sản phẩm Tài chính xanh (Sacombank Eco) - giải pháp tài chính toàn diện giúp khách hàng vừa tối ưu lợi ích, vừa đồng hành cùng ngân hàng trong nỗ lực bảo vệ môi trường…

Theo ông Hồ Xuân Hùng, Chủ tịch Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam dù Quyết định 21/2025/QĐ-TTg đã bước đầu đưa ra một số tiêu chí phân loại dự án xanh, song hệ thống vẫn thiếu cơ sở dữ liệu chuẩn. Các ngân hàng gặp khó khăn trong việc đánh giá hiệu quả và rủi ro của dự án do chưa có cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải, năng lượng và mức độ minh bạch của dự án. Bên cạnh đó, các ưu đãi hiện nay chưa đủ mạnh, lãi suất cho vay xanh chưa tạo ra sự khác biệt rõ rệt so với tín dụng thông thường, khiến động lực cho vay của ngân hàng còn hạn chế, nhất là trong bối cảnh các quỹ bảo lãnh hoặc cơ chế bù đắp rủi ro môi trường chưa phát huy hiệu quả. Ngoài ra, sự khác biệt giữa tiêu chuẩn xanh trong nước và thông lệ quốc tế cũng gây khó khăn cho ngân hàng trong việc huy động vốn dài hạn từ các tổ chức quốc tế và phát hành trái phiếu xanh.

Đối với doanh nghiệp, ông Hồ Xuân Hùng cho rằng, điểm nghẽn lớn nằm ở năng lực ESG. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn thiếu kiến thức, nhân lực và nguồn lực tài chính để áp dụng và báo cáo theo các tiêu chuẩn ESG, từ đó gặp khó trong tiếp cận vốn xanh và tham gia thị trường tài chính xanh.

Tại hội thảo, các chuyên gia, đơn vị đã giới thiệu các chính sách tín dụng xanh và cơ chế ưu đãi, kết nối doanh nghiệp – ngân hàng – nhà nông; chia sẻ kinh nghiệm triển khai các mô hình sản xuất, kinh doanh xanh, giảm phát thải trong chuỗi giá trị nông sản. Đồng thời, kiến nghị Nhà nước sớm triển khai đồng bộ các giải pháp gồm: xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phát thải và năng lượng; ban hành các ưu đãi mạnh mẽ hơn ngoài cấp bù lãi suất; nâng cao năng lực ESG cho doanh nghiệp và hoàn thiện khung pháp lý cho trái phiếu xanh theo chuẩn quốc tế.

Hội thảo khẳng định vai trò quan trọng của tín dụng xanh trong việc hỗ trợ ngành nông nghiệp – trụ đỡ của nền kinh tế – chuyển đổi sang mô hình sản xuất hiệu quả, bền vững, thân thiện môi trường. Đồng thời, sự phối hợp giữa ngân hàng, doanh nghiệp và nhà nông sẽ tạo động lực mạnh mẽ để nền nông nghiệp Việt Nam phát triển xanh, đồng hành cùng mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Hải Phong - Trần Lưu