Chuỗi hoạt động tôn vinh nghệ thuật trà đạo Việt Nam, do Văn phòng UNESCO tại Việt Nam phối hợp cùng Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội tổ chức, không chỉ là một sự kiện văn hóa đơn thuần, mà còn là một minh chứng sống động cho thấy cách một di sản phi vật thể có thể trở thành một "đại sứ", một công cụ hữu hiệu của ngoại giao văn hóa trong thời đại mới.
Tái hiện một không gian trà Việt: Cuộc "trở về" đầy ý nghĩa với cội nguồn văn hóa dân tộc
Diễn ra từ ngày 10 đến ngày 12 tháng 10 năm 2025, chuỗi hoạt động về văn hóa trà đã lựa chọn một bối cảnh không thể phù hợp hơn: khu di sản Hoàng thành Thăng Long. Việc tái hiện một không gian thưởng trà truyền thống ngay trong lòng một không gian linh thiêng, gắn liền với chiều sâu lịch sử và văn hóa hàng ngàn năm của dân tộc, đã tạo nên một sự cộng hưởng đầy ý nghĩa. Đây không chỉ là việc sắp đặt bàn trà và ấm chén, mà là cả một nỗ lực tái tạo lại cái hồn, cái cốt cách của văn hóa trà Việt.
Tại đây, du khách được đắm mình trong một không gian mang đậm tính thiền, nơi sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên được đề cao. Những nghệ nhân trà, với đôi bàn tay khéo léo và sự am hiểu sâu sắc, đã trình diễn những nghi thức pha trà, mời trà đầy trang trọng, thể hiện sự trân quý đối với từng búp trà, từng giọt nước. Hoạt động này đã giúp người xem hiểu rằng, đối với người Việt, việc uống trà không chỉ là để giải khát, mà còn là một cách để tĩnh tâm, để kết nối cộng đồng và để thể hiện lòng hiếu khách.
"Ngoại giao trà": Khi di sản không chỉ để gìn giữ mà còn là động lực cho sự đối thoại và phát triển bền vững
Phát biểu tại sự kiện, ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, đã chia sẻ một thông điệp vô cùng sâu sắc: "Di sản không chỉ là thứ để chúng ta gìn giữ, mà nó còn là một chất liệu quan trọng để có thể kiến tạo nên tương lai. Qua một chén trà, chúng ta có thể kể những câu chuyện về bản sắc, về con người và về sự kết nối. UNESCO rất vui mừng được đồng hành cùng Việt Nam trong hành trình biến những di sản quý báu này thành một động lực cho sự sáng tạo, sự đối thoại và sự phát triển bền vững".
Lời khẳng định của ông Jonathan Baker đã được hiện thực hóa một cách rõ nét thông qua ba phiên trà đặc biệt được tổ chức dành riêng cho các khách mời quốc tế. Đây không chỉ là những buổi thưởng trà thông thường, mà còn là những không gian đối thoại văn hóa thực sự. Tại đây, các khách mời đã được lắng nghe những câu chuyện hấp dẫn về lịch sử của cây chè Việt Nam, được trực tiếp trải nghiệm những nghi lễ pha trà và mời trà, được nếm thử những loại trà quý hiếm và đặc biệt là được tham gia vào các cuộc đối thoại sâu sắc. Các cuộc đối thoại này xoay quanh những chủ đề mang tính thời đại, như vai trò của trà trong hoạt động ngoại giao văn hóa, trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững và trong công tác bảo tồn di sản. Thông qua đó, chén trà Việt đã trở thành một cầu nối, một phương tiện để các nền văn hóa có thể xích lại gần nhau hơn, cùng nhau chia sẻ những giá trị chung và tìm kiếm những giải pháp cho tương lai.
Sự đồng hành bền bỉ của UNESCO: Một mối quan hệ đối tác tin cậy vì một tương lai sáng tạo
Chuỗi hoạt động tôn vinh văn hóa trà này cũng là một phần trong sự tham gia một cách toàn diện của tổ chức UNESCO tại Lễ hội Văn hóa Thế giới Hà Nội – một sự kiện lớn nhằm tôn vinh văn hóa như một trụ cột quan trọng của sự phát triển bền vững. Thông qua các không gian trưng bày, các hoạt động tương tác và các buổi đối thoại văn hóa, UNESCO đang giới thiệu đến công chúng những lĩnh vực hợp tác tiêu biểu của mình với Việt Nam, từ việc bảo tồn di sản, thúc đẩy các ngành công nghiệp sáng tạo, đến các hoạt động ngoại giao văn hóa. Điều này phản ánh một mối quan hệ đối tác đã được xây dựng và vun đắp trong một thời gian dài, dựa trên sự tin cậy và cùng nhau hướng tới một tương lai phát triển bền vững.
Sự kiện văn hóa trà cũng là một phần hoạt động trong một dự án lớn hơn mang tên "Nâng cao lợi ích của cộng đồng địa phương thông qua việc tăng cường quan hệ đối tác để có thể thúc đẩy việc bảo tồn di sản và các thực hành bền vững". Điều này cho thấy, đằng sau những hoạt động mang tính trình diễn văn hóa là những mục tiêu phát triển rất cụ thể, hướng đến việc mang lại những lợi ích thiết thực cho cộng đồng.
Sự kiện giới thiệu văn hóa trà Việt Nam tại Lễ hội Văn hóa Thế giới Hà Nội không chỉ là một hoạt động quảng bá du lịch đơn thuần. Nó là một sự khẳng định đầy tự tin về giá trị và sức sống của một di sản văn hóa phi vật thể quý báu. Bằng cách đặt một nghi thức văn hóa truyền thống vào trong một không gian di sản thế giới và giới thiệu nó trong một bối cảnh mang tầm vóc quốc tế, Việt Nam và UNESCO đang cùng nhau gửi đi một thông điệp mạnh mẽ. Đó là thông điệp về một nền văn hóa giàu bản sắc, luôn biết cách trân trọng những giá trị của quá khứ, nhưng đồng thời cũng rất năng động, sáng tạo và sẵn sàng hội nhập để có thể kiến tạo nên những giá trị mới cho tương lai. Mỗi một chén trà được dâng lên không chỉ mang theo hương vị của đất trời Việt Nam, mà còn mang theo cả một câu chuyện về lịch sử, về con người và về một khát vọng vươn lên mạnh mẽ.
Bảo An