Tọa đàm “Thái Nguyên – Hương sắc danh trà”: Hình thành nền tảng phát triển bền vững cho văn hóa trà Việt

Tham dự Tọa đàm có đồng chí Nguyễn Đăng Bình, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; ông Hoàng Vĩnh Long, Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam; đại diện các doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), cơ sở sản xuất, kinh doanh chè, các nghệ nhân, nông dân và đông đảo những người yêu trà, văn hóa trà.

Chương trình Tọa đàm được thiết kế theo ba chương, xuyên suốt hành trình phát triển của cây chè Thái Nguyên. Chương I đưa đại biểu trở về cội nguồn lịch sử, quá trình hình thành và phát triển của cây chè, sản phẩm trà. Chương II – “Trà Thái Nguyên – hành trình đương đại” – phản ánh bức tranh hiện tại của ngành chè với những thành tựu nổi bật, đồng thời chỉ ra các thời cơ, thách thức và yêu cầu đổi mới trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Chương III – “Dâng chén trà cho tương lai” – lan tỏa thông điệp cam kết, khơi dậy khát vọng và quyết tâm hành động vì sự phát triển bền vững, nâng tầm giá trị trà Thái Nguyên.

Trong không khí cởi mở, giàu cảm hứng, các nhà quản lý, chuyên gia ngành chè, nghệ nhân, nhà văn hóa và người sản xuất, kinh doanh chè đã chia sẻ nhiều góc nhìn sâu sắc về thực trạng và định hướng phát triển ngành chè Thái Nguyên trong tổng thể ngành trà Việt Nam.

Các ý kiến tập trung phân tích cơ hội, thách thức, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao năng lực sản xuất, chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu trà Thái Nguyên theo hướng chuyên nghiệp, bài bản, gắn phát triển kinh tế với chiều sâu văn hóa, bản sắc và ngoại giao trà.

Phát biểu tại Tọa đàm, Chủ tịch HĐND tỉnh Thái Nguyên Nguyễn Đăng Bình nhấn mạnh phát triển ngành chè là nhiệm vụ chiến lược, hướng tới nâng cao chất lượng, gia tăng giá trị và xây dựng thương hiệu chè Thái Nguyên gắn với văn hóa và con người. Mục tiêu đến năm 2030 là đạt tổng giá trị sản phẩm khoảng 25 nghìn tỷ đồng, sản lượng chè búp tươi trên 300 nghìn tấn, biến cây chè từ ‘cây xóa đói, giảm nghèo’ thành ‘cây làm giàu’ cho người dân.

Theo ông Hoàng Vĩnh Long, Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam, Thái Nguyên hiện giữ vị trí thủ phủ của ngành chè Việt Nam, dẫn đầu về diện tích, sản lượng và giá trị kinh tế. Với hơn 23.700 ha trong tổng số 128.000 ha chè của cả nước, sản lượng chè của Thái Nguyên hiện đứng đầu, tạo ra nguồn doanh thu khoảng 13.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương 500 triệu đô la Mỹ. Những con số này không chỉ khẳng định vị thế dẫn đầu của tỉnh trong ngành chè mà còn cho thấy ngành chè Thái Nguyên đã vượt ra khỏi hình ảnh là một nghề thu nhập thấp, trở thành ngành kinh tế giá trị lớn, góp phần nâng cao sinh kế cho người dân địa phương, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Trà xanh Thái Nguyên đã trở thành thương hiệu quen thuộc, gắn bó sâu sắc với thói quen thưởng trà của người Việt, tạo nên một dấu ấn văn hóa đặc trưng trên thị trường trong nước.

Nhìn từ góc độ văn hóa, nhà nghiên cứu Trịnh Quang Dũng cho rằng Thái Nguyên không chỉ nổi bật về sản lượng và giá trị kinh tế mà còn có chiều sâu lịch sử và di sản văn hóa. Vùng đất này nằm trong khu vực nguyên sản của cây trà, được xác nhận bởi các nghiên cứu khoa học quốc tế, và là nơi lưu giữ những cây chè cổ thụ, chè rừng, chè San tuyết đặc trưng. Những loại chè này không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là minh chứng sống cho lịch sử phát triển trà Việt, gắn liền với con người, cộng đồng và không gian sinh sống của vùng đất. Thông qua các di sản chè cổ, Thái Nguyên còn thể hiện tầm quan trọng của việc duy trì và phát triển văn hóa trà truyền thống, đồng thời mở ra cơ hội để quảng bá trà Việt ra thị trường quốc tế.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa của trà Thái Nguyên, việc xây dựng các không gian văn hóa, khu bảo tồn gắn với tổ nghề trà và những cây chè cổ thụ là rất cần thiết. Đây không chỉ là cách giữ gìn di sản mà còn góp phần nâng tầm thương hiệu chè Thái Nguyên trong bức tranh ngành chè Việt Nam. Khi kết hợp giữa phát triển kinh tế – thương hiệu và bảo tồn văn hóa – lịch sử, Thái Nguyên không chỉ khẳng định vị thế thủ phủ trà mà còn tạo ra một hình mẫu về sự kết hợp giữa sản xuất nông sản chất lượng cao và phát triển giá trị văn hóa, góp phần hình thành một ngành chè hiện đại, bền vững và giàu bản sắc.

Cũng trong khuôn khổ Tọa đàm đã diễn ra hoạt động đấu giá 100g trà búp và 100g trà đinh, thu hái từ cây chè cổ nhất Thái Nguyên trên đỉnh núi Tam Đảo, với tổng số tiền 418 triệu đồng. Toàn bộ số tiền được dành ủng hộ Quỹ Vì người nghèo tỉnh Thái Nguyên, góp phần chăm lo cho các hộ nghèo nhân dịp Tết Nguyên đán sắp tới.

Tọa đàm diễn ra trong bối cảnh Lễ hội Thái Nguyên – Hương sắc danh trà 2025 đang diễn ra sôi động với nhiều hoạt động trải nghiệm văn hóa, trưng bày nghệ thuật, thi nghề và hoạt động giao lưu quốc tế, tạo nên không gian giao thoa giữa truyền thống trà Việt và tinh thần hội nhập toàn cầu mở ra những cơ hội mới cho phát triển du lịch, kinh tế sáng tạo và hợp tác quốc tế.

Tú Anh