Bánh ngải
Bánh dầy lá ngải, hay còn gọi là bánh ngải, là một món ăn độc đáo của Bắc Kạn. Món bánh này có màu xanh thẫm, mang trong đó hương vị đậm đà của núi rừng và non nước Bắc Kạn. Hình dáng và cách làm của bánh ngải tương tự như bánh dày ở miền trung và miền nam.
Làm bánh ngải không khó nhưng đòi hỏi sự công phu, tỉ mỉ và khéo léo từ việc chọn gạo, đường và rau ngải cho đến quá trình nấu xôi và tạo hình bánh. Khi xôi nếp mới chín, phải nhanh chóng giã nóng cùng với lá ngải đã được chuẩn bị kỹ lưỡng để tạo ra bánh mềm, mịn và dẻo. Xôi sau khi giã nhuyễn sẽ được múc ra mâm, làm thành từng chiếc bánh với nhân và bọc kín lớp vỏ bánh.
Phần nhân bánh được chuẩn bị kỹ lưỡng để mang lại hương vị thơm ngon cho bánh. Đường phên được chọn có màu vàng, ngọt, không có cảm giác sạn, sau đó đun thành mật và trộn với vừng đen đã rang chín và giã nhỏ. Bánh ngải có vị ngọt nhẹ, mát mẻ và không gây ngấy. Nếu ai đã từng thưởng thức một lần, sẽ không thể quên được mùi vị đặc trưng của loại bánh dân dã này. Vị thơm của lá ngải hòa quyện với sự dẻo, ngọt của xôi, đường và miếng bánh mang hơi thở tươi mới của đồi nương và sự hoang dã của lá rừng, như một món quà gói trọn mùa xuân trong sự mát lành.
Bánh trứng kiến
Bánh trứng kiến - một trong những đặc sản độc đáo đình đám của Bắc Kạn, chắc chắn sẽ khiến bạn tò mò và thích thú. Mặc dù tên gọi có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng, nhưng khi bạn hòa mình vào trải nghiệm thưởng thức, món bánh này sẽ mang đến một trải nghiệm vô cùng bất ngờ và tuyệt vời.
Bánh trứng kiến được chế biến từ trứng của loài kiến đặc biệt, có mùi thơm đặc trưng và hương vị độc đáo. Quá trình làm bánh đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo, từ việc lựa chọn những quả trứng chất lượng cao cho đến quá trình chế biến tỉ mỉ. Những quả trứng kiến được rã đông và chế biến theo công thức truyền thống, kết hợp với các loại gia vị tự nhiên và bột mỳ tinh khiết. Sau đó, chúng được nướng chín tới mức hoàn hảo, tạo ra một chiếc bánh có vị giòn bên ngoài và nhân mềm mịn bên trong.
Bánh coóc mò
Bánh Coóc mò là một loại bánh đặc biệt mà bà con Bắc Kạn thường làm. Ban đầu, nhiều người có thể nhầm lẫn nó với bánh gio, vì hình dáng của bánh Coóc mò cũng giống như vậy. Bánh được gói trong lá chuối, tạo thành một hình dạng hình chóp.
Để tạo ra những chiếc bánh mềm mịn, thơm ngon và hấp dẫn, người ta phải lựa chọn những chiếc lá dong xanh mượt, không rách và không bị sâu. Lá được rửa sạch, phơi khô và để ráo nước. Công đoạn chẻ lạt, sử dụng lạt từ cây thân giang hoặc cây mỡ, cũng được thực hiện một cách tỉ mỉ để những lạt nhỏ đều, mềm và dai, tránh làm rách lá bánh khi gói.
Công đoạn gói bánh, mặc dù có vẻ đơn giản, nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo của các bà, chị em. Những chiếc lá dong được cuộn lại thành hình cái phễu, sau đó gạo và lạc đã trộn lẫn được đổ vào bên trong. Bàn tay nhẹ nhàng vỗ bên ngoài để gạo được phân bố đều hoặc sử dụng một chiếc đũa nhỏ để nén chặt gạo. Sau đó, mép lá được gấp lại và buộc chặt bằng lạt. Bánh Coóc mò có hương vị đậm đà và thơm ngon nhờ gạo nếp nương và nhân lạc nhân đỏ. Với độ dẻo và mùi vị hài hòa, bánh Coóc mò thích hợp cho bữa điểm tâm buổi sáng.
Khâu nhục
Khâu nhục, một món đặc sản của Bắc Kạn, có nguồn gốc từ Trung Quốc, được biết đến với cái tên "khâu nhục" do phiên âm từ tiếng Hoa. Từ "khâu" có nghĩa là "hấp đến mềm rục", còn "nhục" có nghĩa là "thịt". Do đó, nếu dịch đúng, có thể hiểu là "thịt được hấp rục" hoặc "hấp đến chín nhừ".
Các nguyên liệu chính để làm món này bao gồm thịt lợn ba chỉ, khoai môn, nấm hương, mộc nhĩ, trứng, đỗ xanh, thịt băm hoặc thịt xay và các gia vị cần thiết. Thịt ba chỉ được luộc sơ qua, sau đó dùng tăm tre chọc bì thật kỹ và tẩm ướp gia vị. Sau đó, thịt được quay và quết mật ong để tạo ra một lớp bì vàng ươm. Khoai môn sử dụng phải là loại được trồng tại Bắc Kạn, được xắt và rán cho đến khi có màu vàng. Nhân của món này được làm từ thịt mỡ, nấm hương, mộc nhĩ, trứng, đỗ xanh... đã được xào chín. Sau đó, lần lượt đặt xen kẽ một miếng thịt và một miếng khoai vào tô lớn, sau đó đặt vào nồi hấp và hấp trong khoảng 4 - 5 tiếng. Sau khi hấp xong, món khâu nhục sẽ sẵn sàng để thưởng thức. Khi ăn, bạn có thể úp phần khâu nhục này ra đĩa, tạo thành hình ảnh giống như một mỏm đồi, một hình tượng quen thuộc của vùng phía Bắc.
Cá nướng Ba bể
Hồ Ba Bể ở Bắc Kạn không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp thiên nhiên mà còn là nơi bạn có thể thưởng thức những món ăn hấp dẫn. Trong số đó, món cá nướng là một món ăn đặc biệt, mang đến hương vị thơm ngon và hấp dẫn. Thịt cá sau khi được nướng trở nên ngọt ngào, cá ít có xương và không có mùi tanh.
Công đoạn chế biến cá nướng cầu kỳ và tỉ mỉ để mang đến món cá nướng thêm phần hấp dẫn. Đầu tiên, người ta chọn những con cá tươi có kích thước đồng đều. Cá được làm sạch, bỏ ruột và rửa sạch. Tiếp theo, người ta sử dụng nẹp tre để kẹp cá lại. Mỗi nẹp có thể kẹp được từ 4 đến 6 con cá. Sau đó, các nẹp cá được đặt ra ngoài để phơi khoảng 3-4 ngày dưới ánh nắng mặt trời. Quá trình này giúp thịt cá săn chắc hơn.
Sau khi quá trình phơi nắng hoàn thành, cá đã được chuẩn bị sẵn để nướng. Người ta thường sử dụng lửa than hoặc lửa củi để nướng cá. Cá được nướng từ từ trên lửa, đảo đều để cá chín đều và không bị cháy.
Khi cá đã chín và có màu vàng đẹp, người ta thường thêm gia vị như muối và tiêu để tăng thêm hương vị. Món cá nướng được trình bày trên đĩa, thường được kèm theo các loại rau sống như rau diếp cá, rau thơm, các loại gia vị và nước mắm pha chấm.
Tôm chua Ba Bể
Tôm chua Ba Bể là một món ăn đặc sản nổi tiếng và được yêu thích ở Bắc Kạn. Món ăn này không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn mang trong mình nét văn hóa và đặc trưng của vùng đất Ba Bể.
Tôm chua Ba Bể được chế biến từ những con tôm tươi ngon, thường là tôm sông Ba Bể, nuôi tự nhiên và mang hương vị đặc biệt. Tôm được ngâm trong nước chua tự nhiên, như nước chanh, nước me hoặc nước tỏi, và được ướp gia vị như muối, đường, ớt, tỏi, gừng và các loại thảo mộc.
Quá trình ướp tôm trong nước chua giúp tôm hấp thụ hương vị và trở nên thơm ngon, cùng lúc giữ được độ tươi ngon của tôm. Tôm chua Ba Bể có hương vị đặc trưng, chua nhẹ, cay nhẹ và mang hương thơm từ các gia vị.
Mứt mận
Mứt mận là một món đặc sản quan trọng và mang hương vị đặc trưng của Bắc Kạn. Trái mận tươi ngon được lựa chọn kỹ càng, sau đó lột hạt và thái lát mỏng. Tiếp theo, trái mận được ướp đường trong thời gian để hấp thụ hương vị ngọt ngào.
Mứt mận Bắc Kạn có màu sắc tự nhiên và hương vị đặc trưng của trái mận chín mọng. Nó có hương thơm dịu nhẹ và vị ngọt mềm mịn. Món mứt này thường được đóng gói đẹp mắt và trình làng như một món quà biếu tuyệt vời cho người thân và bạn bè.
Mứt mận Bắc Kạn không chỉ là một món ăn thơm ngon mà còn mang trong đó tình cảm và tự hào về quê hương. Người dân địa phương tự tin trình diễn mứt mận này để đón tiếp khách, đem đến trải nghiệm ẩm thực độc đáo và giúp du khách khám phá văn hóa ẩm thực đặc biệt của Bắc Kạn.
Quýt Quang Thuận
Quýt Quang Thuận là một đặc sản nổi tiếng và không thể bỏ qua khi đến Bắc Kạn. Quýt Quang Thuận là một loại quýt đặc biệt, có vỏ màu vàng tươi, thơm mùi tinh dầu đặc trưng và hương vị ngọt tự nhiên hấp dẫn.
Quýt Quang Thuận được trồng ở vùng đất Bắc Kạn, nơi có khí hậu và đất đai thích hợp cho sự phát triển của cây quýt. Quả quýt có hình dáng dẹt, vỏ mỏng và màu vàng rực. Khi chín, quýt có mùi thơm đặc trưng từ tinh dầu tự nhiên trong vỏ.
Múi quýt Quang Thuận bên trong mọng nước và có vị ngọt tự nhiên. Mỗi lần cắn vào quýt, bạn sẽ cảm nhận được sự tươi mát và ngọt ngào của nước quýt. Đặc biệt, quýt Quang Thuận không chỉ ngon mà còn giàu vitamin C và chất chống oxy hóa, có lợi cho sức khỏe.
Lạp sườn hun khói
Lạp sườn hun khói là một đặc sản vô cùng nổi tiếng ở Bắc Kạn. Để tạo nên hương vị đậm đà, thơm ngon cho lạp sườn người làm đã phải dùng thịt lớn bản mới mổ xong, vừa chắc vừa thơm. Từ đó, tạo nên hương vị vô cùng đặc trưng cho món ăn.
Miến dong Na Rì
Miến dong Na Rì là một đặc sản vô cùng nổi tiếng ở Bắc Kạn. Sợi miến được làm từ tinh bột của củ dong đem nghiền ra, tất cả những quy trình làm ra sợi miếng đều được bảo đảm an toàn và vệ sinh vô cùng chất lượng. Sợi miến đong Na Rì có màu trắng trong suốt, độ dai vừa phải và có hương vị đặc trưng. Khi nấu chín, sợi miến trở nên mềm mịn và có độ nhão, tạo nền tảng cho các món ăn truyền thống như canh, xôi hoặc mì xào. Với hương vị độc đáo và chất lượng tuyệt vời, miến đong Na Rì đã trở thành một biểu tượng ẩm thực đặc biệt của vùng đất Bắc Kạn.
Bánh trời
Bánh trời, còn được gọi là pẻng phạ (theo tiếng Tày), là một món bánh quý giá của người Tày ở Bắc Kạn. Trong các dịp lễ cúng đón năm mới và lễ mừng xuống đồng, bánh trời là một phần không thể thiếu, đầy tình cảm và tài nghệ của người Tày.
Để làm bánh trời, nguyên liệu chính bao gồm gạo nếp, rượu trắng, chè mạn và đường mía. Gạo nếp được xay thành bột mịn, trộn với nước chè mạn và rượu trắng. Bột nhào mịn, nặn thành viên nhỏ và chiên trong chảo mỡ sôi. Bánh được lật để có màu vàng đẹp, sau đó được ráo mỡ. Đường mía được nấu thành chất đường đặc, bánh được nhúng vào đường nóng và lăn qua bột áo. Lớp bột áo trắng không che kín lớp đường nâu bên ngoài, tạo nên vẻ ngoài tự nhiên. Hương vị tuyệt vời của bánh trời chỉ được cảm nhận khi thưởng thức.
Trám đen
Trám đen là một đặc sản độc đáo và thú vị ở Bắc Kạn. Hương vị của trám đen thường là hỗn hợp giữa hương thảo mộc, chua nhẹ và hơi ngọt. Nó mang đến một sự độc đáo và thú vị cho các món ăn được chế biến từ nó. Khi đến Bắc Kạn, bạn không nên bỏ qua cơ hội thưởng thức trám đen và các món ăn đặc sản liên quan.
Thịt treo gác bếp
Thịt heo gác bếp là một đặc sản đặc biệt và mang hương vị độc đáo của Bắc Kạn. Phương pháp chế biến truyền thống và đặc biệt của thịt heo gác bếp đã được truyền lại từ đời này sang đời khác trong vùng đất này.
Thịt heo gác bếp được chế biến bằng cách treo thịt heo lên trần nhà gần lò lửa trong một khoảng thời gian dài. Quá trình này giúp thịt heo được phơi khô tự nhiên và hấp thụ hương vị đặc trưng của lò lửa. Thịt heo sau khi qua quá trình này trở nên thơm ngon, mềm mịn và có một hương vị đặc biệt khó tả.
Chè Shan tuyết Bằng Phúc
Chè Shan tuyết Bằng Phúc có màu sắc vàng sánh đặc trưng và mang hương thơm tự nhiên của lá Shan tuyết. Khi chế biến, lá Shan tuyết được sấy khô và sau đó ủ để tạo ra một chất lượng lá tốt nhất. Lá Shan tuyết sau đó được sắc chế thành nước, tạo ra một màu nước vàng sánh đặc trưng.
Chè Shan tuyết Bằng Phúc có vị ngọt nhẹ, mượt mà và thường được thêm đường và thạch để tăng thêm hương vị. Nước chè và hương thơm của lá Shan tuyết lan tỏa trong miệng, tạo nên một trải nghiệm thưởng thức độc đáo và thú vị. Món chè này được coi là một biểu tượng ẩm thực của Bắc Kạn, và thường được phục vụ trong những dịp lễ hội, tiệc cưới hoặc làm quà biếu.
Rượu men lá Bằng Phúc
Rượu men lá Bằng Phúc được làm từ men lá, một loại men tự nhiên được lên men từ lá cây đặc trưng của vùng đất này. Rượu men lá Bằng Phúc có hương vị đặc trưng và khác biệt so với các loại rượu khác. Nó mang một hương vị ngọt mát, dịu nhẹ và tự nhiên. Cảm giác khi uống rượu men lá Bằng Phúc thường là sảng khoái và nhẹ nhàng, không gắt gỏng hay gây choáng một cách mạnh mẽ.
Một điều đặc biệt về rượu men lá Bằng Phúc là dù uống say đến đâu, người uống vẫn cảm thấy sảng khoái và nhẹ nhàng, không gây cảm giác mệt mỏi hay khó chịu sau khi uống.
Bảo An