Trà đạo - điểm nhấn đặc biệt trong văn hoá ngoại giao 

Văn hóa trà đạo gắn liền với đời sống thường nhật

Nghệ thuật ẩm thủy từ lâu đã trở thành một nét đẹp truyền thống đã ăn sâu vào trong mỗi con người Việt Nam. Trà đạo tựa như một sợi dây kéo gần khoảng cách giữa người với người. Đối với người Việt, chén trà trở thành khởi đầu cho mỗi câu chuyện, họ thường dùng trà cùng trầu cau để mời khách quý đến chơi. Uống trà khiến cho con người được thư giãn, không khí giao tiếp cũng theo đó trở nên ấm cúng gần gũi hơn tạo nên sự phấn khởi, thích thú cùng nhau giao lưu những chuyện vui, buồn, cũ, mới trong cuộc sống. Đó cũng chính là nghệ thuật giao tiếp của người Việt, bất cứ trên mảnh đất nào, chỉ cần có tình làng nghĩa xóm cùng chén trà ấm gắn kết, liên kết con người Việt với nhau. Văn hóa trà đạo dường như đã ăn sâu vào trong tiềm thức của mỗi người con đất Việt.

Đến thời kỳ hiện đại, văn hóa trà Việt truyền thống vẫn tiếp tục được giữ gìn và phát triển, không chỉ trong cuộc sống giao tiếp đời thường hằng ngày mà còn gắn liền với giao tiếp ngoại giao giữa các quốc gia. Tại các buổi tiếp khách quốc tế, tiệc trà được sử dụng như một cách để giới thiệu nét tinh hoa văn hóa Việt Nam với bạn bè thế giới.

Với hương vị đặc trưng và các nghi thức thưởng trà đa dạng, văn hoá Trà đã phần nào thể hiện được chiều sâu văn hóa và tinh thần, một tách trà không chỉ dừng lại với ý nghĩa bản chất của nó mà còn cả một nghệ thuật, là sự kết tinh của lịch sử, văn hóa và tinh thần của một dân tộc.

Khi thưởng thức trà, chúng ta không chỉ cảm nhận được hương vị thơm ngon mà còn được đắm mình vào một không gian văn hóa đặc trưng. Từng động tác trong buổi thưởng trà, từ cách pha trà, mời trà đến cách thưởng thức, đều toát lên sự tôn trọng và cân nhắc kỹ lưỡng. Đối với người tham dự, không gian thưởng trà không chỉ là nơi để đàm đạo về các vấn đề chính trị hay kinh tế mà còn là dịp để thấu hiểu lẫn nhau thông qua những giá trị văn hóa sâu sắc. 

Trà còn là một món quà ngoại giao ý nghĩa. Một bộ trà được làm thủ công tinh xảo, một loại trà đặc sản địa phương, đều mang trong mình thông điệp về sự trân trọng và thiện chí. Những món quà này không chỉ thể hiện sự tinh tế trong ngoại giao mà còn góp phần quảng bá hình ảnh đất nước và con người.

Lịch sử đã chứng minh vai trò quan trọng của trà trong ngoại giao. Nhiều câu chuyện thú vị đã kể về cách mà trà đã kết nối các nền văn hóa, thúc đẩy hợp tác kinh tế và giải quyết các tranh chấp. Trà đã trở thành một biểu tượng của hòa bình, hữu nghị và sự tôn trọng lẫn nhau. Trong các sự kiện ngoại giao, trà Việt luôn được lựa chọn để tiếp đãi các vị khách quý, thể hiện sự hiếu khách và bản sắc văn hóa của dân tộc

Trà Việt không chỉ đơn thuần là một sản phẩm xuất khẩu, mà còn là một sứ giả văn hóa, giúp quảng bá hình ảnh đất nước đến bạn bè quốc tế. Qua việc thưởng thức trà Việt, người nước ngoài có cơ hội hiểu sâu hơn về văn hóa, con người và đất nước Việt Nam. Đồng thời, trà cũng góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa, xây dựng mối quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và các quốc gia trên thế giới.

Không dừng lại với vai trò như một cầu nối văn hóa mà trà còn mang giá trị kinh tế quan trọng. Các loại trà nổi tiếng như trà xanh hay trà Ô Long không chỉ phổ biến trong thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu rộng rãi ra thế giới, mang lại nguồn thu lớn cho các quốc gia. Hiện nay, sản lượng trà của Việt Nam xuất khẩu đứng thứ 5 trên thế giới; Pakistan, Đài Loan (Trung Quốc), Nga, Trung Quốc, Hoa Kỳ và EU là những thị trường trọng điểm, chiếm khoảng 70% về lượng và hơn 70% về trị giá xuất khẩu. Chứng minh được rằng tiềm lực kinh tế mà mặt hàng trà đem lại, dần dần phát triển thành một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. 

Việc xây dựng thương hiệu trà đi kèm với những câu chuyện văn hóa đã giúp nâng cao giá trị sản phẩm, Bên cạnh đó, các lễ hội trà quốc tế, triển lãm hay hội thảo về trà đã tạo cơ hội lớn để quảng bá hình ảnh quốc gia và thúc đẩy hợp tác kinh tế, đặc biệt là trong ngành du lịch và xuất khẩu thực phẩm. Hiện nay, Việt Nam đã triển khai và mở ra rất nhiều ngành mới liên quan đến trà, tiêu biểu như du lịch trà hay các ngành thủ công sản xuất trà, đóng góp lớn cho GDP toàn ngành. 

Trong tương lai, trà Việt sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá hình ảnh đất nước. Bằng cách phát triển các sản phẩm trà chất lượng cao, đa dạng hóa các loại trà và xây dựng thương hiệu trà Việt trên thị trường quốc tế, chúng ta có thể đưa trà Việt trở thành một sản phẩm văn hóa đặc trưng của Việt Nam, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Văn hóa trà đạo Việt sánh ngang với những văn hóa trà đạo nổi trội trên thế giới

Nếu như nhắc đến văn hóa trà đạo thì thật thiếu sót nếu như không nhắc đến văn hóa trà đạo Nhật Bản. Văn hóa trà đạo Nhật Bản mang một màu sắc truyền thống cổ xưa, đối với người Nhật thưởng trà không chỉ là thưởng thức một loại thức uống mà còn là cảm nhận được cả hương vị của thiên nhiên, tu tâm dưỡng tính đạt đến cảnh giới ngộ đạo. “Hòa - Kính - Thanh - Tịch” được xem là những nguyên tắc cơ bản của trà đạo Nhật Bản. Để nâng cao nghệ thuật thưởng trà hơn nữa, những trà nhân đã kết hợp việc thưởng thức trà trên tinh thần Thiền Tịnh của Phật Giáo hãy còn gọi cách khác đơn giản hơn chính là Trà Đạo Chính những quy tắc khắt khe đó làm cho văn hóa trà đạo Nhật trở thành biểu tượng của sự nghiêm trang, giác ngộ và chuẩn mực. 

Kế tiếp đó chính là văn hóa trà đạo Trung Quốc, là nền văn hóa trà đạo chỉ đứng sau Nhật Bản. Có thể hình dung văn hóa trà đạo Trung Quốc qua ba từ “Tĩnh lặng, hài hòa và trung thực” mang đậm tinh thần Á - Đông. Quá trình pha trà và thưởng trà được diễn ra dưới nhiều quy tắc nghiêm ngặt từ không gian đến lễ nghi. Độc ẩm, đối ẩm và quần ẩm là các hình thức thưởng trà phổ biến nhất, người Trung thường tổ chức thưởng trà trong các dịp lễ quan trọng hoặc khách quý đến chơi,... Điều này vô hình chung khiến cho văn hóa trà đạo Trung Quốc chỉ phổ biến với người chơi trà, yêu trà hoặc giới trung - thượng lưu. 

Khác với Nhật Bản, Trung Quốc hay bất kỳ nên văn hóa trà đạo nào trên thế giới, trà đạo Việt mang một nét đẹp dung dị đến lạ thường. Không gian thưởng trà của người Việt rất đa dạng có thể một “trà thất” sang trọng nhưng cũng có thể là bên cây đa, giếng nước, sân đình, mọi người cùng nhau thưởng trà và trò chuyện về cuộc sống mang đến một sự mộc mạc, giản dị và thuần khiết tuyệt đối.

Nhưng không vì sự mộc mạc ấy mà trà đạo Việt mất đi những quy tắc cơ bản vốn có của nó. Từ dâng trà được ví như “tam long giá ngọc” thể hiện sự cung kính đến nhâm nhi tách trà và khám phá câu chuyện về từng loại trà. Khi uống trà, cần từ từ uống từng ngụm nhỏ để cảm nhận mùi thơm đặc trưng trà Việt trong khoang miệng. Vị chát nhẹ ngay đầu vị giác kéo theo là vị ngọt lắng đọng ở hậu vị. Nguyên tắc “Nhất thủy – Nhì trà – Tam bôi – Tứ bình – Ngũ quần anh” vẫn được lưu giữ cùng bản chất vốn có nhẹ nhàng, chân chất nhưng cũng không kém phần nghiêm trang.

Trà đạo Việt Nam, với sự giản dị, tinh tế và sâu lắng, không chỉ là một thức uống mà còn là một nét đẹp văn hóa đặc trưng của dân tộc, trở thành một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa Việt Nam. Qua từng tách trà, người Việt gửi gắm những giá trị tinh thần sâu sắc, trà Việt sẽ không dừng lại ở quốc ẩm mà còn là một niềm tự hào chung của dân tộc, một cầu nối ngoại giao đáng tin cậy không chỉ giữa người với người mà còn là giữa các quốc gia trong thời kỳ hội nhập. 

Dương Diệu