Nền tảng chung: Sức mạnh đến từ caffeine và các hợp chất chống oxy hóa quý giá
Theo Tiến sĩ Howard E. LeWine, nhiều công trình nghiên cứu khoa học uy tín đã chỉ ra rằng cả cà phê và trà đều mang lại rất nhiều lợi ích đáng kể cho sức khỏe của người uống, và cho đến nay, vẫn chưa có một nghiên cứu nào có thể khẳng định một cách chắc chắn rằng trà hay cà phê có tác dụng vượt trội hơn hẳn đối với sức khỏe thể chất hay tuổi thọ. Thay vào đó, việc tiêu thụ cả hai loại đồ uống này ở một mức độ vừa phải và trong một thời gian dài đều cho thấy những tác động tích cực đối với cơ thể.
Những lợi ích sức khỏe chung của cả cà phê và trà phần lớn có liên quan đến hai nhóm hợp chất chính: caffeine và các chất chống oxy hóa. Caffeine, một chất kích thích tự nhiên, là yếu tố chính giúp tăng cường sự tập trung và tỉnh táo, làm giảm cảm giác mệt mỏi, cải thiện hiệu suất hoạt động thể thao, cũng như có khả năng tăng tốc độ trao đổi chất và cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, hàm lượng caffeine trong hai loại đồ uống này có sự khác biệt rõ rệt. Cà phê thường chứa nhiều caffeine hơn, với một tách dung tích 220ml có thể chứa khoảng từ 80 đến 100 miligam caffeine. Trong khi đó, nồng độ caffeine cao nhất trong các loại trà thường chỉ dao động trong khoảng từ 40 đến 70 miligam cho mỗi tách, và nhiều loại trà thảo mộc thậm chí còn có rất ít hoặc không có caffeine.
Bên cạnh caffeine, cả hai loại đồ uống này đều rất giàu các chất chống oxy hóa, đặc biệt là một nhóm hợp chất có tên gọi là polyphenol. Các chất này có tác dụng giúp làm giảm tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể và trung hòa các gốc tự do gây hại cho tế bào. Trà xanh và trà đen thường là hai loại trà có hàm lượng polyphenol cao hơn các loại trà khác, và hàm lượng chất chống oxy hóa của chúng được đánh giá là cao gần bằng so với cà phê. Các chất chống oxy hóa này đã được chứng minh là có những đặc tính quý giá trong việc hỗ trợ phòng ngừa ung thư, chống lại bệnh tiểu đường loại 2 và chống tăng huyết áp. Một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Nội tiết Lâm sàng & Chuyển hóa vào năm 2024 đã cho thấy rằng, việc uống từ 200 đến 300ml trà hoặc cà phê mỗi ngày có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bệnh động mạch vành và cả đột quỵ.
Khả năng kéo dài tuổi thọ: Khi trà và cà phê cùng song hành
Nhiều nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng, việc uống cà phê hoặc trà một cách điều độ có thể giúp chúng ta sống lâu và khỏe mạnh hơn. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2023 thậm chí còn phát hiện ra rằng, việc kết hợp uống cả trà và cà phê có thể làm giảm tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân. Nghiên cứu này chỉ ra rằng những người có thói quen uống 2 tách trà cộng với 2 tách cà phê mỗi ngày có nguy cơ tử vong do ung thư thấp hơn đến 21%. Một nghiên cứu khác được thực hiện tại Nhật Bản trên những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 cũng cho thấy rằng, việc tiêu thụ nhiều cả trà xanh và cà phê có liên quan đến việc làm giảm nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân ở nhóm đối tượng này.
Những lợi ích riêng biệt: Khi nào thì bạn nên ưu tiên một tách cà phê?
Mặc dù có nhiều điểm chung, cà phê vẫn sở hữu một số lợi ích nổi bật và riêng biệt. Trước hết, cà phê được biết đến với khả năng giúp tăng cường sức bền cho những người chơi thể thao, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và đốt cháy chất béo một cách hiệu quả hơn. Đặc biệt, cà phê còn cho thấy một tác dụng bảo vệ gan vô cùng mạnh mẽ. Một bài đánh giá tổng hợp các nghiên cứu đã cho thấy rằng, những người có thói quen uống cà phê có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thấp hơn đến 23% và có nguy cơ mắc bệnh xơ gan thấp hơn 32% so với những người không uống cà phê.
Thế mạnh riêng của trà: Sự thư thái, sức khỏe tim mạch và hệ xương khớp
Trong khi đó, trà lại có những thế mạnh riêng, đặc biệt là trong việc mang lại sự cân bằng cho tinh thần và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Một trong những "vũ khí bí mật" của trà chính là sự hiện diện của L-theanine, một loại axit amin có khả năng giúp làm giảm cảm giác lo âu và cải thiện tâm trạng. Một bài đánh giá các nghiên cứu tại Nhật Bản đã cho thấy rằng, việc thường xuyên uống trà xanh có thể làm giảm đến 34% nguy cơ mắc các triệu chứng của bệnh trầm cảm. Việc uống trà thường xuyên cũng đã được chứng minh là có tác dụng giúp ngăn ngừa các bệnh về tim mạch bằng cách làm giảm nồng độ cholesterol xấu trong máu.
Các loại trà thảo mộc như trà bạc hà hoặc trà gừng còn có tác dụng hỗ trợ hệ tiêu hóa và làm giảm các triệu chứng khó chịu ở dạ dày. Ngoài ra, các hợp chất catechin có nhiều trong trà xanh còn được cho là có khả năng giúp làm tăng mật độ của xương và làm giảm nguy cơ mắc bệnh loãng xương.
Vậy, nên chọn cà phê hay trà? Lời khuyên từ chuyên gia cho từng nhu cầu cụ thể
Cuối cùng, việc lựa chọn giữa cà phê và trà nên phụ thuộc vào sở thích cá nhân, nhu cầu cụ thể và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Cà phê sẽ là một lựa chọn phù hợp hơn với những người cần một nguồn năng lượng mạnh mẽ và nhanh chóng, những người muốn cải thiện hiệu suất hoạt động thể chất, hoặc những người đặc biệt quan tâm đến việc bảo vệ sức khỏe của lá gan. Trong khi đó, trà lại là một lựa chọn lý tưởng hơn cho những người có cơ địa nhạy cảm, thường gặp phải tình trạng lo lắng, bồn chồn, hay tim đập nhanh nếu uống quá nhiều caffeine. Trà cũng là một sự lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn giảm bớt căng thẳng, tìm kiếm sự thư thái trong tinh thần hoặc muốn cải thiện sức khỏe của hệ tim mạch và xương khớp.
Các chuyên gia cũng lưu ý rằng, dù bạn chọn trà hay cà phê, điều quan trọng nhất cần phải chú ý là kiểm soát tổng lượng caffeine nạp vào cơ thể mỗi ngày. Hầu hết các nghiên cứu xem xét mối liên hệ giữa việc tiêu thụ caffeine và các kết quả sức khỏe tốt hơn đều cho thấy rằng, mức khoảng 300 miligam caffeine mỗi ngày là một ngưỡng lý tưởng và an toàn cho hầu hết những người trưởng thành khỏe mạnh. Tóm lại, cả trà và cà phê đều là những thức uống lành mạnh khi được chúng ta tiêu thụ một cách điều độ. Sự lựa chọn "tốt nhất" không phải là một câu trả lời mang tính phổ quát, mà là một sự lựa chọn mang tính cá nhân, phụ thuộc vào mục tiêu sức khỏe, mức độ nhạy cảm với caffeine và lối sống của mỗi người. Việc lắng nghe cơ thể và đưa ra một lựa chọn phù hợp sẽ giúp bạn có thể tận hưởng trọn vẹn những lợi ích mà hai loại đồ uống tuyệt vời này mang lại.