Nhìn lại gần một thế kỷ qua, đội ngũ trí thức Việt Nam luôn là lực lượng tiên phong, đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển. Ngay từ những năm đầu kiến thiết đất nước sau Cách mạng Tháng Tám, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, khoa học đã trở thành nền tảng quan trọng giúp đất nước vượt qua chiến tranh, đói nghèo và tụt hậu. Bằng trí tuệ, tâm huyết và khát vọng cống hiến, giới trí thức đã góp phần mở lối cho sự tự chủ công nghệ, thúc đẩy hiện đại hóa sản xuất, đưa nền kinh tế Việt Nam hội nhập và vươn lên mạnh mẽ. Ngày nay, cùng với sự phát triển năng động của châu Á, khoa học – công nghệ tiếp tục khẳng định vai trò là động lực then chốt trong công cuộc xây dựng đất nước giàu mạnh, phồn vinh và bền vững.
Tiến sĩ khoa học - Chủ tịch Liên hiệp hội khoa học Việt Nam Phan Xuân Dũng
Phát biểu tại sự kiện, Tiến sĩ khoa học Phan Xuân Dũng – Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam nhấn mạnh: đội ngũ trí thức, nhà khoa học và người lao động ngành khoa học – công nghệ Việt Nam, với trí tuệ, tâm huyết, lòng yêu nước và bản lĩnh của con người Việt Nam, luôn kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của các thế hệ đi trước, sẵn sàng bước vào kỷ nguyên phát triển thịnh vượng, giàu mạnh của dân tộc. Được Đảng, Nhà nước và Nhân dân tin tưởng, tôn trọng, đội ngũ này sẽ tiếp tục hoàn thành sứ mệnh cao cả trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Buổi triển lãm được tổ chức theo hai mạch nội dung chính: “Bảo vệ Tổ quốc” và “Xây dựng & Phát triển đất nước”, phản ánh hai giai đoạn lịch sử đặc thù nhưng đều có điểm chung – khoa học là trụ cột. Trong những năm tháng đấu tranh giành độc lập, giới khoa học Việt Nam đã trực tiếp tạo ra các sản phẩm phục vụ quốc phòng, y tế chiến trường, góp phần tiết kiệm nguồn lực quốc gia trong bối cảnh bị bao vây, cấm vận. Bước vào thời kỳ hòa bình, đội ngũ trí thức lại chuyển hướng sang nghiên cứu ứng dụng phục vụ sản xuất, phát triển nông nghiệp, y tế dự phòng, bảo vệ môi trường và đổi mới công nghệ, nhằm không ngừng nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy đất nước đi lên hiện đại hóa.
Việc tổ chức trưng bày đúng dịp kỷ niệm Quốc khánh càng làm nổi bật thông điệp: xây dựng đất nước hôm nay không chỉ cần lòng yêu nước, mà còn phải dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và tư duy kinh tế. Với sứ mệnh sưu tầm, lưu giữ và lan tỏa những giá trị di sản khoa học, Bảo tàng Di sản các nhà khoa học Việt Nam không chỉ trở thành “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống, mà còn góp phần định hướng chính sách phát triển khoa học, thúc đẩy đầu tư cho nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, tạo nền tảng vững chắc cho tương lai đất nước.
Trưng bày cũng gợi nhắc rằng tri thức chính là nguồn vốn chiến lược, quan trọng không kém vốn tài chính hay tài nguyên thiên nhiên. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, đòi hỏi nâng cao năng suất lao động, ứng phó biến đổi khí hậu, thúc đẩy chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn, đội ngũ trí thức Việt Nam tiếp tục giữ vai trò lực lượng tiên phong kiến tạo các mô hình kinh tế mới. Phát triển khoa học không chỉ để theo kịp thế giới, mà còn để xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, giảm phụ thuộc vào công nghệ ngoại nhập, mở ra con đường phát triển bền vững và lâu dài cho đất nước.
20 năm sưu tầm của MEDDOM là hành trình trân trọng và ghi nhận những đóng góp lặng thầm nhưng bền bỉ của giới trí thức – lực lượng đã đặt nền móng cho kinh tế Việt Nam suốt gần một thế kỷ. Những trang ký ức được tái hiện trong trưng bày không chỉ để “ôn cố” mà còn để “tri tân”, truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ nuôi dưỡng khát vọng đổi mới sáng tạo, làm chủ công nghệ và nâng tầm thương hiệu Việt trên trường quốc tế.
Trưng bày “Đóng góp của các nhà khoa học Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” vì thế mang ý nghĩa đặc biệt trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh: vừa là sự tri ân quá khứ, vừa là lời nhắc nhở hướng tới tương lai. Nhìn lại để thấy rằng mọi bước tiến của nền kinh tế Việt Nam đều in dấu tri thức và khoa học; và đầu tư cho khoa học hôm nay chính là gieo nền móng cho một Việt Nam thịnh vượng, độc lập và bền vững mai sau.