Nơi bắt đầu của những chén trà thơm
Hành trình của trà bắt đầu từ những đồi chè, nơi cây trà (Camellia sinensis) được trồng và chăm sóc. Các đồi chè xanh mướt, thường nằm ở những vùng núi hoặc khu vực có khí hậu ôn đới và cận nhiệt đới, tạo ra những điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của cây trà. Quá trình trồng trà bao gồm việc chọn giống tốt, chuẩn bị đất và chăm sóc cây để đảm bảo chất lượng của lá trà. Mỗi bước trong quá trình này đều yêu cầu sự tỉ mỉ và kinh nghiệm để đạt được kết quả tốt nhất.
Khi cây trà đã trưởng thành, việc thu hoạch sẽ diễn ra. Thường thì chỉ những búp non và lá non mới được chọn để đảm bảo chất lượng trà cao nhất. Thu hoạch trà thường được thực hiện bằng tay, yêu cầu sự khéo léo và cẩn thận để không làm hư hại cây. Đây là một công việc tinh tế, bởi chất lượng trà phụ thuộc rất nhiều vào cách thức thu hoạch và xử lý ban đầu.
Sau khi thu hoạch, lá trà sẽ được chế biến qua nhiều bước khác nhau để tạo ra các loại trà với hương vị đặc trưng. Mỗi loại trà, từ trà xanh, trà đen, trà oolong đến trà trắng, có quy trình chế biến riêng biệt, ảnh hưởng đến hương vị và chất lượng sản phẩm cuối cùng. Quy trình chế biến trà là một nghệ thuật tinh tế, kết hợp giữa khoa học và kỹ thuật để mang lại những sản phẩm trà đặc biệt.
Việt Nam là quốc gia có lợi thế lớn trong việc sản xuất chè. Việt Nam đứng thứ 5 trên thế giới về xuất khẩu chè, đứng thứ 7 về sản xuất chè toàn cầu, hàng năm cung cấp 1 triệu tấn búp chè xuất sang 74 quốc gia và vùng lãnh thổ... Những năm gần đây ngành chè Việt Nam không chỉ sản xuất trong nước mà còn vươn ra thế giới, đem lại một giá trị kinh tế khá lớn cho xã hội, tạo được cơ hội việc làm cùng thu nhập để cải thiện cuộc sống người dân.
Ông Hoàng Vĩnh Long, Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam chia sẻ: Vấn đề hiện nay mà mọi người đều quan tâm là hỗ trợ người dân và doanh nghiệp để sản xuất ra sản phẩm có chất lượng tốt hơn, có chứng nhận tốt nhằm đảm bảo chất lượng, giá trị sản phẩm tốt hơn. Bên cạnh đó, trong tương lai chúng ta sẽ từng bước xây dựng được thương hiệu chè Việt để bạn bè quốc tế biết đến nhiều hơn, yên tâm để sử dụng chè Việt. Không chỉ hướng xuất khẩu, ngành chè Việt đang từng bước xây dựng uy tín ở thị trường trong nước, để người Việt ưu tiên dùng hàng Việt, để sản phẩm trà Việt Nam phục vụ người tiêu dùng Việt.
Phát huy gia trị văn hóa trà
Trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của nhiều quốc gia ở Đông Á. Ở Trung Quốc, trà không chỉ là thức uống mà còn là một phần của nghi thức trà, với các quy trình pha chế và thưởng thức trà được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Trà không chỉ được dùng trong các bữa tiệc mà còn là phần quan trọng trong các nghi lễ truyền thống.
Tại Nhật Bản, trà đạo (sado) là một nghi lễ trang trọng và tinh tế, phản ánh sự hòa hợp, tôn trọng và thanh tịnh. Trà đạo không chỉ là việc thưởng thức trà mà còn là một cách để thể hiện lòng tôn kính và sự chân thành.
Ở Việt Nam, trà thường được thưởng thức trong các dịp lễ hội và các cuộc họp gia đình, tạo ra không gian giao tiếp và kết nối. Trà cũng đóng vai trò quan trọng trong các nghi lễ và phong tục tập quán địa phương.
Không phải ngẫu nhiên mà văn hóa trà ngày càng phát triển trong cuộc sống nhiều bộn bề và hối hả ngày nay. Giữa sự năng động, huyên náo, nhanh vội của đời sống công nghiệp, con người ta rất cần những giây phút lắng đọng, để não được nghỉ ngơi và tâm được an tĩnh.
Văn hoá trà hiện hữu trong tất cả các hoạt động đời sống của người Việt Nam, từ sinh hoạt thường nhật cho đến những ngày lễ tết trọng đại. Trong cuốn Chuyện trà – Lịch sử một thức uống lâu đời của người Việt, tác giả Trần Quang Đức đã viết “Không đâu như ở Việt Nam, trà có mặt ở rất nhiều cung bậc, từ đơn sơ, giản dị, hồn hậu đến cầu kỳ, tinh tế. Trà có thể “ngự” từ dinh thự công quyền đến hang cùng ngõ hẻm, đâu cũng có trà”.
Người Việt Nam vốn trọng tình, trọng nghĩa, chỉ mượn tuần rượu, tuần trà để hòa kết, giao tình. Chính vì vậy, không nặng tính nghi thức trong thưởng lãm trà. Đạo trà Việt chỉ thận trọng ở cách dâng mời đầy ngụ ý. Dù vui hay buồn, dù nắng hay mưa, khách cũng không thể từ chối một ly trà nóng khi thân chủ dâng mời bằng cả hai tay.
Không chỉ giới hạn trong biên giới mỗi quốc gia, trà được yêu thích và sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Điều này đã phần nào đưa thức uống này trở thành một phương tiện quan trọng giúp gắn kết các quốc gia, cũng như tạo cơ hội cho các nền văn hóa trên toàn thế giới giao lưu và học hỏi lẫn nhau.
Hành trình từ đồi chè đến văn hóa trà là một câu chuyện phong phú và đầy ý nghĩa, phản ánh sự kết hợp hoàn hảo giữa thiên nhiên, kỹ thuật và truyền thống. Từ những đồi chè xanh mướt đến những nghi lễ trà trang trọng và các món ăn sáng tạo, trà không chỉ là một thức uống mà còn là một phần quan trọng của văn hóa và cuộc sống. Khi bạn thưởng thức trà, bạn không chỉ đang thưởng thức một sản phẩm, mà còn đang kết nối với lịch sử, truyền thống và sự sáng tạo của một phần quan trọng trong nền văn hóa toàn cầu.