Cốm, thứ quà xanh mướt trong gánh hàng rong ngày thu, từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực của Hà Nội và vùng đồng bằng Bắc Bộ. Không cần cầu kỳ, chỉ với nắm cốm bọc trong lá sen và chút cốm xào, bánh cốm mộc mạc, người ta đã có thể cảm nhận được trọn vẹn cái hồn của mùa thu đất Bắc thanh nhã, dịu dàng và tinh khiết. Nhưng trong nhịp sống hiện đại, cốm không chỉ dừng lại ở vai trò món ăn truyền thống mà đang dần khẳng định mình trong một hình thái mới: nguyên liệu sáng tạo trong các dòng đồ uống như trà sữa, detox, smoothie… mở ra một hành trình mới đầy bất ngờ và thú vị.
Khi được đưa vào các công thức đồ uống, cốm không làm mất đi bản sắc truyền thống mà trái lại, còn trở thành điểm nhấn độc đáo.
Hương mùa thu trong ngụm trà hiện đại
Cốm được làm từ nếp non thứ lúa chưa kịp chín vàng đã được thu hoạch, rang thơm và giã tay bằng chày gỗ, sàng lọc cho ra đời những hạt dẹp mềm, dẻo và mang màu xanh mát. Không giống các loại ngũ cốc khác, cốm không chỉ giàu chất xơ, protein và khoáng chất như magiê, phốt pho mà còn mang hương thơm dịu nhẹ, vị ngọt thanh không gắt. Chính điều này khiến cốm trở thành một nguyên liệu lý tưởng cho đồ uống lành mạnh vừa giàu giá trị dinh dưỡng, vừa gợi lên cảm xúc hoài niệm.
Khi được “bắt tay” với trà sữa một trong những sản phẩm phổ biến nhất của văn hóa tiêu dùng giới trẻ, cốm không làm lu mờ đi hương vị chủ đạo mà ngược lại, góp phần định hình một tầng hương mới: bùi bùi, thanh mát và cân bằng. Cốm giúp làm dịu độ ngọt của sữa, tạo kết cấu mềm dẻo thú vị khi nhai và mang đến trải nghiệm vị giác gần gũi hơn với thiên nhiên. Với detox hoặc smoothie, cốm không đơn thuần là topping mà trở thành nguồn năng lượng bền vững nhờ hàm lượng carbohydrate phức hợp, hỗ trợ tiêu hóa và no lâu. Một sự kết hợp vừa thẩm mỹ, vừa khoa học.
Từ truyền thống đến đổi mới – Sự thức tỉnh của nguyên liệu bản địa
Không phải ngẫu nhiên mà cốm được lựa chọn trong làn sóng đổi mới của ngành pha chế. Trong bối cảnh người tiêu dùng, đặc biệt là Gen Z, ngày càng quan tâm đến sức khỏe, truy xuất nguồn gốc và câu chuyện đằng sau mỗi sản phẩm, cốm nổi lên như một biểu tượng lý tưởng. Một ly trà cốm không chỉ là thức uống, mà còn kể lại cả một câu chuyện về làng Vòng, về nếp cái hoa vàng, về những bàn tay cần mẫn đêm thu.
Xu hướng ẩm thực hiện đại không còn chỉ đề cao vị ngon mà còn tôn vinh cả giá trị văn hóa và bền vững. Cốm với lịch sử gắn liền với đồng ruộng và mùa vụ, là biểu tượng thuần nông đặc sắc đang được các thương hiệu lớn như Phúc Long, The Alley hay các chuỗi trà detox thủ công đưa vào menu như một nguyên liệu mang bản sắc. Điều này không chỉ giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm, mà còn góp phần bảo tồn văn hóa và tạo ra thị trường tiêu thụ mới cho nông sản địa phương.
Thách thức của sự sáng tạo và tôn trọng nguyên bản
Đưa cốm vào đồ uống tưởng đơn giản nhưng lại đòi hỏi sự tinh tế của người pha chế. Cốm rất dễ bị át hương nếu đi cùng các nguyên liệu quá mạnh như socola, cà phê hay syrup tổng hợp. Ngược lại, nếu kết hợp thiếu tinh chỉnh, hạt cốm có thể trở nên dai cứng, khô xác và mất đi bản sắc mềm dẻo vốn có.
Vì thế, hành trình đưa cốm vào ly trà không chỉ là công việc sáng tạo mà còn là sự “dịch chuyển” có ý thức giữa truyền thống và hiện đại. Người làm đồ uống cần hiểu đúng bản chất nguyên liệu để giữ được hồn cốt cốm khi đi cùng các kỹ thuật pha chế mới. Đây cũng chính là nơi bản lĩnh của ngành F&B Việt có cơ hội lên tiếng: dám đổi mới, nhưng vẫn giữ được hồn xưa trong từng chi tiết nhỏ nhất.
Cơ hội cho cốm và nông sản Việt trong thị trường toàn cầu hóa
Việc cốm bước ra khỏi gánh hàng rong để hiện diện trong menu các thương hiệu trà sữa, detox, smoothie cao cấp là một minh chứng cho tiềm năng chuyển hóa của nông sản truyền thống. Khi được “thiết kế lại” dưới góc nhìn hiện đại, cốm không còn là món quà mùa vụ đơn thuần mà trở thành một sản phẩm mang tính biểu tượng – có thể nhân rộng, xuất khẩu và kể được câu chuyện Việt với thế giới.
Hành trình mới của cốm không chỉ là một trào lưu nhất thời mà là biểu hiện rõ ràng của làn sóng tiêu dùng thông minh, gắn kết giữa sức khỏe cá nhân và bền vững xã hội. Trong đó, các nguyên liệu truyền thống như cốm hoàn toàn có cơ hội tái sinh không bằng cách phủ lớp hiện đại rập khuôn, mà bằng những sáng tạo đầy bản sắc.
Từ gánh hàng rong giữa mùa thu Hà Nội đến ly trà sữa trong tay giới trẻ hiện đại, cốm đã có một hành trình dài không chỉ về mặt hình thức mà còn trong cách chúng ta cảm nhận và tôn vinh những giá trị xưa cũ. Một nguyên liệu tưởng như đơn sơ lại đang mở ra cánh cửa mới cho ngành đồ uống, cho nông sản Việt và cho cả những câu chuyện bản địa được kể lại theo cách mới trẻ trung, gần gũi và đầy cảm hứng. Trong mỗi ngụm trà cốm, người ta không chỉ tìm thấy vị ngon, mà còn thấy cả một phần ký ức, một phần đất lành và một lời mời gọi: hãy uống để nhớ, để hiểu và để yêu những điều giản dị làm nên bản sắc.