Trong tiến trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp Thủ đô theo hướng sinh thái, công nghệ cao và hội nhập quốc tế, Hadico đang nổi lên như doanh nghiệp nông nghiệp chủ lực, tiên phong áp dụng khoa học kỹ thuật và hợp tác chuyển giao công nghệ. Những nỗ lực này không chỉ nâng tầm chất lượng giống cây trồng, vật nuôi, mà còn góp phần xây dựng nền nông nghiệp Hà Nội hiện đại, bền vững và giàu sức cạnh tranh.
Liên kết sản xuất giống chất lượng cao - xu thế tất yếu
Chủ tịch Hội Giống cây trồng Việt Nam Trần Đình Long cho biết, cả nước hiện có hơn 1.000 giống cây trồng được công nhận, trong đó nhiều giống đạt năng suất cao, chất lượng tốt, khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng biến đổi khí hậu. Tuy vậy, hệ thống sản xuất giống vẫn còn phân tán, thủ công, thiếu quy mô; tỷ lệ sử dụng giống đạt chuẩn chưa cao. Đặc biệt, công tác nghiên cứu chưa thật sự gắn kết với nhu cầu thị trường, khiến việc phát triển giống còn thiếu đồng đều. Trong bối cảnh ngành Nông nghiệp đứng trước sức ép cạnh tranh quốc tế, biến đổi khí hậu và thị trường tiêu dùng ngày càng khắt khe, những hạn chế này càng bộc lộ rõ.
Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Đầu tư và Phát triển nông nghiệp Hà Nội (Hadico) Dương Thành Chung nhấn mạnh, doanh nghiệp có lợi thế về tài chính, hạ tầng sản xuất và năng lực dự báo thị trường, song vẫn cần cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước trong nghiên cứu, chọn tạo và thương mại hóa giống cây trồng. Những rào cản về nhân lực chuyên môn, chi phí nghiên cứu cao, thời gian kéo dài, rủi ro thị trường và quyền sở hữu trí tuệ vẫn là thách thức lớn đối với doanh nghiệp.
Thực tế, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp nông nghiệp tại Hà Nội đã chủ động ký kết, thiết lập quan hệ hợp tác chiến lược với các viện, trường, nhà khoa học uy tín. Các thỏa thuận này được triển khai bài bản, góp phần đưa tiến bộ khoa học – công nghệ vào sản xuất, đồng thời phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái và bền vững của Thủ đô.
Mới đây, HADICO đã ký kết thỏa thuận hợp tác với Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Khuyến nông (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), đánh dấu bước đi chiến lược trong việc xây dựng chuỗi liên kết khép kín “giống – vùng sản xuất – tiêu thụ”. Theo thỏa thuận, Trung tâm sẽ chuyển giao cho HADICO các giống cây trồng có bản quyền, ứng dụng công nghệ cao cùng quy trình kỹ thuật phù hợp với điều kiện sinh thái địa phương. Trên cơ sở đó, hai bên sẽ triển khai các mô hình khảo nghiệm, trình diễn sản xuất, tiến tới hình thành vùng chuyên canh tập trung với sản phẩm có truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Sự hợp tác này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giống và hiệu quả sản xuất, mà còn khẳng định vai trò tiên phong của HADICO trong việc kết nối doanh nghiệp – nhà khoa học – thị trường, tạo nền tảng quan trọng để nông nghiệp Thủ đô phát triển bền vững trong giai đoạn mới.
Tháo gỡ rào cản thể chế
Theo Chủ tịch Hội đồng thành viên HADICO Lê Văn Tuấn, để xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, có sức cạnh tranh cao, ngành công nghiệp giống cây trồng giữ vai trò nền tảng. Tuy nhiên, để phát huy tối đa tiềm năng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp. Ông đề xuất một số giải pháp trọng tâm như: ban hành chính sách ưu đãi tín dụng cho doanh nghiệp nghiên cứu giống; đầu tư hạ tầng phòng thí nghiệm và vùng khảo nghiệm tập trung; hỗ trợ đào tạo nhân lực chuyên sâu; đồng thời đẩy mạnh hợp tác công – tư và quốc tế hóa các chương trình chọn tạo giống. Việc thiết lập liên kết chiến lược với viện nghiên cứu, trường đại học, trung tâm chuyên ngành, theo ông Tuấn, là hướng đi tất yếu để doanh nghiệp rút ngắn khoảng cách công nghệ, nâng cao chất lượng giống cây trồng.
Ở góc nhìn của cơ quan nghiên cứu, Giám đốc Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Khuyến nông (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) Phạm Văn Dân cho rằng, hợp tác giữa trung tâm và doanh nghiệp không chỉ giúp nhân rộng sản xuất giống bản quyền, mà còn góp phần xây dựng mô hình sản xuất đồng bộ, với quy trình giám sát chặt chẽ theo từng vùng sinh thái. Đây chính là hướng tiếp cận phù hợp với xu thế nông nghiệp thông minh, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong và ngoài nước.
Ở góc độ doanh nghiệp sản xuất, chế biến và thương mại, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Nông sản Bảo Minh Bùi Thị Hạnh Hiếu nhấn mạnh: “Chúng tôi có thể làm tốt khâu tổ chức sản xuất, chế biến, xây dựng thương hiệu và hệ thống phân phối. Nhưng để tạo ra những giống lúa hội tụ đủ yếu tố như khả năng chống chịu sâu bệnh, chất lượng gạo thơm ngon đặc sản, thì nhất định phải có sự tham gia của các nhà khoa học. Mỗi người một vai, không ai có thể thay thế ai”. Từ thực tiễn này, Bảo Minh đang xây dựng mô hình liên kết đa chiều giữa Nhà nước – nhà khoa học – nhà sản xuất – nông dân – hợp tác xã và nhà phân phối, nhằm tạo nên chuỗi giá trị khép kín. Theo bà Hiếu, định hướng liên kết sản xuất giống không chỉ bó hẹp trong cây lúa, mà cần mở rộng sang các loại cây hoa màu, rau củ có giá trị kinh tế cao – những lĩnh vực mà Việt Nam có nhiều tiềm năng nhưng chưa khai thác hiệu quả.
Bá Thành