Theo quy định của luật Đất đai 2013 hiện hành và luật Đất đai 2024 (có hiệu lực ngày 1.8 tới đây). Hiện có 3 nhóm đất gồm: đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, đất chưa sử dụng. Có thể hiểu đất nông nghiệp là đất sử dụng với mục đích nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy hải sản…
Như vậy, đất ruộng lúa là loại đất nông nghiệp, phải sử dụng đất đúng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và đúng mục đích sử dụng đất (khoản 1 điều 6 và luật Đất đai 2013).
Đất để xây dựng quán cà phê là đất thương mại, dịch vụ thuộc về nhóm đất phi nông nghiệp. Cho nên việc xây dựng quán cà phê trên đất nông nghiệp khi chưa thực hiện việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất là vi phạm pháp luật đất đai. Người nào vi phạm có thể bị xử phạt từ 3 triệu đồng đến 250 triệu đồng tùy theo diện tích vi phạm (khoản 3 điều 9 Nghị định 91 năm 2019). Nếu việc sai phạm tại khu vực đô thị thì hình thức và mức xử phạt bằng hai lần mức phạt nêu trên.
Theo quy định tại khoản 2 điều 59 luật Đất đai năm 2013, thì UBND cấp huyện quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân. Trường hợp cho hộ gia đình, cá nhân thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ với diện tích từ 0,5 ha trở lên thì phải có văn bản chấp thuận của UBND cấp tỉnh trước khi quyết định./.
Bùi Quốc Dũng