9 tháng năm 2022, xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt khoảng 40,8 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ; trong đó xuất khẩu nhóm nông sản chính trên 16,8 tỷ USD; lâm sản chính khoảng 13,3 tỷ USD; thủy sản trên 8, 5 tỷ USD.
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, thách thức của 3 tháng cuối năm đối với ngành nông nghiệp là không nhỏ. Tuy nhiên, nếu có sự thích ứng kịp thời về cơ cấu sản phẩm và thị trường, Việt Nam vẫn đạt kim ngạch 50 tỷ USD như Chính phủ giao.
Đến nay, có 7 sản phẩm, nhóm sản phẩm đạt giá trị xuất khẩu trên 2 tỷ USD, gồm cà phê, cao su, gạo, rau quả, điều, tôm, sản phẩm gỗ. Gỗ, tôm, cà phê, gạo và cá tra là 5 mặt hàng xuất siêu cao nhất 9 tháng. Cụ thể, mặt hàng gỗ và sản phẩm gỗ xuất siêu 10 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước; tôm đạt 3 tỷ USD, tăng hơn 24%; cà phê đạt 3 tỷ USD, tăng hơn 98%; gạo đạt hơn 2 tỷ USD, tăng 15%; Cá tra đạt hơn 1,8 tỷ USD, tăng 82%.
Về thị trường xuất khẩu nông lâm thủy sản 9 tháng: các thị trường thuộc khu vực châu Á chiếm 43,7% thị phần; châu Mỹ chiếm 28,3%; châu Âu chiếm 11,6%; châu Đại Dương chiếm 1,7% và châu Phi chiếm 1,7%.
Lạm phát làm giảm nhu cầu tiêu thụ sản phẩm thủy sản ở nhiều nước, nhưng xuất khẩu cá tra vẫn tăng mạnh do đây là mặt hàng có giá tương đối phải chăng. Trong khi đó, xuất khẩu tôm giảm một phần do thiếu nguyên liệu và lạm phát.
Nhìn chung, xuất khẩu thủy sản mặc dù có một số mặt hàng giảm kim ngạch nhưng được bù đắp bởi xuất khẩu cá ngừ, mực, bạch tuộc và cá biển. Tình trạng tương tự cũng diễn ra với ngành gỗ xuất khẩu.
3 tháng cuối năm 2022 sẽ là thời điểm các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đặt mục tiêu tăng trưởng vượt kế hoạch. Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản VASEP dự báo đến hết tháng 11, ngành thủy sản có thể hoàn thành mục tiêu 10 tỷ USD như dự kiến.
Bên cạnh đó, Liên minh châu Âu (EU) là một trong những thị trường xuất khẩu lớn của nông sản Việt Nam và kết quả xuất khẩu 9 tháng sang EU cũng được coi là một điểm sáng. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, hai năm sau khi EVFTA có hiệu lực, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt khoảng 83 tỷ USD, tăng gần 15%. Riêng xuất khẩu nông lâm thủy sản sang EU đạt 3,2 tỷ USD, tăng 11%.
Điều này cho thấy EVFTA đã mở ra một thị trường lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam. Không những vậy, Hiệp định này đã góp phần giúp các doanh nghiệp Việt Nam có những thay đổi lớn về chất.
Theo thống kê, các mặt hàng xuất khẩu sang EU có tốc độ tăng trưởng rất cao. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu không chỉ tăng về lượng mà đã có sự chuyển dịch cơ cấu hàng nông sản xuất khẩu sang một số nhóm hàng có giá trị gia tăng cao hơn.
Thị trường EU cũng đang có xu hướng chuyển mạnh sang tiêu dùng xanh, sạch, đáp ứng các tiêu chuẩn về lao động, môi trường ...
Những điều kiện phức tạp đó đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải thay đổi mô hình sản xuất để đáp ứng tốt nhất thị hiếu của thị trường EU, để có thể khai thác hiệu quả và lâu dài. và phát triển bền vững thị trường này.
Nhiều doanh nghiệp cho rằng, EVFTA là hiệp định có tỷ lệ tận dụng ưu đãi cao trong số nhiều hiệp định FTA mà Việt Nam đã tham gia, tuy nhiên, thách thức trong thời gian tới vẫn còn nhiều khi thị phần hàng Việt Nam vào EU còn khá khiêm tốn. Có thể thấy, Hiệp định EVFTA là một hướng đi mới cho nông sản Việt Nam. Không phải giá cả, không phải số lượng mà là chất lượng và giá trị gia tăng.
Khi muốn đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường châu Âu, các cơ quan chức năng khuyến cáo các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ về yêu cầu của thị trường này. Bởi khi các hiệp định thương mại được ký kết, hàng rào thuế quan sẽ được hạ xuống, nhưng tiêu chuẩn và hàng rào kỹ thuật sẽ được nâng lên.
Châu Âu luôn chú trọng và ưu tiên các doanh nghiệp sản xuất có quy trình công nghệ xanh hơn, giảm khí thải, nước thải và tiết kiệm năng lượng. Ngoài ra, có rất nhiều yêu cầu và lưu ý khi xuất khẩu vào thị trường khó tính này.
Sự chủ động và bài bản tuân thủ các quy định từ thị trường sẽ là chìa khóa để các doanh nghiệp trong nước chinh phục mọi thị trường một cách bền vững. Với EVFTA, Việt Nam không chỉ khai thác giá trị tuyệt đối của hàng hóa xuất khẩu sang EU, mà thông qua thị trường này để cấp tín dụng, chứng minh trình độ sản xuất nông nghiệp Việt Nam và chất lượng nông sản Việt Nam. bất kỳ thị trường nào trên thế giới.
Lợi thế của Hiệp định EVFTA không chỉ đến từ hoạt động thương mại xuất nhập khẩu, mà còn có cơ hội tiếp cận công nghệ của các nước EU để có được công nghệ chế biến sâu, tận dụng tối đa tài nguyên thiên nhiên. thu được từ tôm, cá hoặc nhiều phụ phẩm từ nông sản đã tạo ra ngành mới và nâng cao giá trị của các lĩnh vực hàng hóa, từ đó giúp phát triển bền vững hơn.
Bảo Anh