Hai mũi nhọn dẫn dắt xuất khẩu
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và PTNT, 11 tháng năm 2023, xuất khẩu nông, lâm sản đạt 47,8 tỷ USD. Với kết quả này, ngành Nông nghiệp đã thực hiện được 89% mục tiêu năm 2023 xuất khẩu đạt 54 tỷ USD.
Đến nay, có 6 sản phẩm/nhóm sản phẩm đạt giá trị xuất khẩu trên 3 tỉ USD gồm cà phê (3,5 tỉ USD), gạo (4,41 tỉ USD), rau quả (5,3 tỉ USD, trong đó sầu riêng đóng góp hơn 2 tỉ USD), hạt điều (3,3 tỉ USD), tôm (3,4 tỉ USD), gỗ và sản phẩm gỗ (12 tỉ USD).
Gạo và rau quả tiếp tục là hai mũi nhọn dẫn dắt xuất khẩu nông sản Việt Nam. Trong 11 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu gạo đạt 7,75 triệu tấn, giá trị 4,41 tỷ USD, tăng 36,3% so với cùng kỳ năm 2022. Đây là mức xuất khẩu gạo cao nhất từ trước đến nay. Xuất khẩu rau quả đạt 5,3 tỷ USD, tăng 27,1%.
Để đạt được kết quả này, ngành Nông nghiệp đã nỗ lực đàm phán để tháo gỡ rào cản kỹ thuật, rào cản thương mại và mở cửa thị trường xuất khẩu chính ngạch thêm nhiều nông sản vào các thị trường lớn và tiềm năng.
Tình trạng vi phạm an toàn thực phẩm
Mặc dù đạt được nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên, thời gian qua, ngành Nông nghiệp Việt Nam vẫn nhận được những cảnh báo SPS (Hiệp định An toàn thực phẩm và An toàn bệnh dịch động, thực vật) từ các thị trường xuất khẩu.
Trong 10 tháng của năm 2023, EU đưa ra 3.865 cảnh báo về an toàn thực phẩm đối với hàng nông sản, thực phẩm nhập khẩu trên toàn thế giới. Trong đó, có 55 cảnh báo đối với nông sản, thực phẩm từ Việt Nam nhập khẩu vào EU, chiếm 1,4%.
Trong đó, dư lượng hóa chất là một trong những vi phạm chiếm tỷ lệ cao, rau quả là nhóm hàng bị cảnh báo nhiều nhất với 23 trường hợp, tiếp theo là sản phẩm thủy sản (19), bánh kẹo và các sản phẩm chế biến khác (13). Vi phạm do dư lượng hóa chất chiếm 58%, vi phạm do độc tố nấm mốc chiếm 9% và vi phạm khác chiếm 33%.
Giải pháp nâng cao chất lượng nông sản
Để chấm dứt những tồn tại trên, các cơ quan ban ngành cần giám sát, quản lý một cách đồng bộ tất cả các khâu của chuỗi giá trị nông sản. Trong đó, cần tập trung rà soát và bổ sung các quy định về sản xuất và vật tư nông nghiệp.
Còn đối với doanh nghiệp, các hợp tác xã cần nâng cao năng lực, nhận thức trong việc nắm bắt các quy định về kỹ thuật, yêu cầu về an toàn thực phẩm, đồng thời chuyển sản xuất từ số lượng sang chất lượng để đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng an toàn thực phẩm của thị trường.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Trần Thanh Nam chia sẻ, để đảm bảo an toàn thực phẩm nông, lâm sản, thủy sản và nâng cao chất lượng các sản phẩm nông, lâm sản, thủy sản, định hướng tới của ngành Nông nghiệp là sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế chính sách pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật tạo môi trường thuận lợi và động lực cho người dân, doanh nghiệp sản xuất, chế biến, kinh doanh nông lâm thủy sản chất lượng, an toàn, bền vững.
Cùng với đó, đổi mới công tác phổ biến, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức và hành động đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm trong sản xuất kinh doanh nông, lâm, thủy sản và truyền thông quảng bá sản phẩm nông, lâm, thủy sản chất lượng, an toàn, truy xuất được nguồn gốc xuất xứ.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Phùng Đức Tiến cho hay, năm 2023 là năm rất khó khăn trong xuất khẩu. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp vẫn bám đuổi mục tiêu 54 tỷ USD. Đến nay, giá trị xuất khẩu toàn ngành vẫn thấp hơn so với năm ngoái 2,7%. Với những lợi thế của rau quả, lúa gạo, hạt điều… và sự ổn định trở lại trong xuất khẩu lâm sản, thủy sản, ngành phấn đấu đạt mục tiêu 54 tỷ USD như đã đề ra.
Trong bối cảnh thị trường đang có dấu hiệu ấm dần và nguồn vốn 15.000 tỷ đồng được giải ngân, ngành thủy sản và lâm sản của Việt Nam có khả năng vươn lên mạnh mẽ trong thời gian còn lại của năm 2023, đóng góp quan trọng vào giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của đất nước.
Bảo Anh