Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2024 cả nước xuất khẩu 624.462 tấn phân bón các loại, tương đương 252,4 triệu USD, giá trung bình 404,2 USD/tấn, tăng 16,2% về khối lượng, tăng 8,7% về kim ngạch nhưng giảm 6,5% về giá so với 4 tháng đầu năm 2023.
Riêng tháng 4/2024 xuất khẩu 123.796 tấn phân bón các loại, đạt 44,08 triệu USD, giá 356 USD/tấn, giảm 16,8% về khối lượng, giảm 29,8% kim ngạch và giảm 15,6% về giá so với tháng 3/2024; So với tháng 4/2023 cũng giảm cả về lượng, kim ngạch và giá, với mức giảm tương ứng 6,2%, 9% và 3,1%.
4 tháng đầu năm 2024 xuất khẩu phân bón đạt 44,08 triệu USD.
Về thị trường phân bón thế giới, các cường quốc phân bón của thế giới đều đang gia hạn xuất khẩu mặt hàng này phải kể đến Nga và Trung Quốc. Kể từ khi Trung Quốc ban hành lệnh cấm xuất khẩu ure, các quốc gia châu Á đều đang đổ xô tìm nguồn cung thay thế, trong đó có Việt Nam.
Xét về thị trường, trong 4 tháng đầu năm, Campuchia giữ vị trí là khách hàng lớn nhất với sản lượng đạt 145.793 tấn, tương đương trị giá hơn 59 triệu USD, giảm nhẹ 3% về lượng và giảm 9% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá xuất khẩu đạt bình quân 406 USD/tấn, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước.
Ngoại trừ Campuchia, các thị trường khác đều tăng mạnh nhập khẩu phân bón từ Việt Nam. Cụ thể, Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của phân bón Việt Nam với 83.385 tấn, trị giá tương đương hơn 34 triệu USD, tăng mạnh 74% về lượng và tăng 96% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023. Giá xuất khẩu bình quân đạt 413 USD/tấn, tăng mạnh 13% so với cùng kỳ năm trước.
Đứng thứ 3 là thị trường Philippines với 38.633 tấn, tương đương trị giá hơn 18 triệu USD; giá xuất khẩu đạt bình quân 481 USD/tấn, mức giá đắt nhất trong số các thị trường.
Hiện nay, các doanh nghiệp sản xuất phân urê và phân lân đang triển khai nhiều giải pháp mở rộng thị trường xuất khẩu để tăng tiêu thụ, đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh. Trong năm 2024, các chuyên gia dự báo nguồn cung phân bón sẽ ngày càng thắt chặt do hai nhà cung cấp lớn của thế giới là Trung Quốc và Nga hạn chế xuất khẩu. Điều này có thể khiến giá phân bón trong năm nay tăng nhẹ so với các năm trước.
Các chuyên gia khuyến cáo 4 giải pháp giúp doanh nghiệp tận dụng cơ hội tăng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng phân bón trong thời gian tới.
Thứ nhất, phát triển nguồn nhân lực cho ngành phân bón thông qua việc nâng cao chất lượng và năng suất lao động, tạo môi trường làm việc thân thiện, chuyên nghiệp, mang bản sắc văn hóa doanh nghiệp. Đầu tư cho hoạt động đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo kế cận, xây dựng chính sách phúc lợi nhân sự, cơ chế thăng tiến theo năng lực, cân bằng lợi ích cho người lao động.
Thứ hai, doanh nghiệp phân bón cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0. Cuộc cách mạng này đã và đang đem lại nhiều nền tảng công nghệ cho doanh nghiệp trong sản xuất phân bón và nâng cao chất lượng sản phẩm đóng góp cho sự phát triển của ngành phân bón, tiến tới ứng dụng những công nghệ then chốt, tạo động lực phát triển cho ngành, đồng thời nâng cao trình độ khoa học kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu của công nghệ tiên tiến khi tiếp nhận đầu tư nước ngoài.
Thứ ba, doanh nghiệp cần tận dụng nguồn lực, tiềm lực và lợi thế cạnh tranh để tiếp tục mở rộng thị trường xuất khẩu phân bón. Với nguồn cung phân ure trong nước vượt xa nhu cầu, nhiều doanh nghiệp tiếp tục triển khai các giải pháp mở rộng thị trường xuất khẩu; trong đó đẩy mạnh xuất khẩu phân bón vào các thị trường khó tính nhưng có giá cao như Australia, New Zealand bên cạnh thị trường quan trọng như Campuchia và châu Mỹ - nơi nông nghiệp rất phát triển và đòi hỏi rất cao về chất lượng trong việc sử dụng phân bón.
Thứ tư, kiến nghị giảm thuế xuất khẩu. Theo Hiệp hội Phân bón Việt Nam, với thực tế nguồn cung phân bón trong nước đã vượt nhu cầu, việc có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu là cần thiết. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp phân bón trong nước vẫn bị áp thuế xuất khẩu 5% khiến phân bón Việt Nam khó cạnh tranh với các sản phẩm cùng chủng loại của nước ngoài.
Tiến Hoàng