Tuy nhiên, bên cạnh niềm tin về lợi ích, không ít ý kiến cảnh báo rằng thói quen vừa ăn vừa uống trà có thể làm loãng dịch vị, cản trở quá trình tiêu hóa, thậm chí tăng nguy cơ béo phì. Trước những quan điểm trái chiều này, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu chuyên sâu, và kết quả khiến nhiều người phải bất ngờ: thói quen tưởng chừng vô hại này lại có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc kiểm soát đường huyết và lượng calo nạp vào cơ thể, đặt ra cảnh báo rõ ràng về sức khỏe cho những ai duy trì thường xuyên.
Tác động về mặt sinh lý: "Lối tắt" nguy hiểm có thể khiến cho đường huyết tăng vọt
Một nghiên cứu khoa học gần đây trên tạp chí Physiology & Behavior đã trực tiếp kiểm chứng tác động của thói quen “cơm kèm trà” đối với cơ thể. Thí nghiệm được thực hiện trên 12 tình nguyện viên nữ khỏe mạnh, mỗi người trải qua ba tình huống ăn uống khác nhau: chỉ ăn cơm trắng, ăn cơm kèm uống trà xanh, và ăn cơm chan trực tiếp nước trà. Kết quả từ nghiên cứu này giúp làm sáng tỏ những ảnh hưởng tiềm ẩn của thói quen phổ biến nhưng ít được chú ý, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh ăn uống hợp lý hơn.
Kết quả nghiên cứu đã chỉ ra sự khác biệt rõ rệt giữa các nhóm ăn: những người uống trà trong khi ăn có mức đường huyết sau bữa ăn cao hơn đáng kể so với nhóm chỉ ăn cơm trắng, trong đó nhóm ăn cơm chan trực tiếp trà ghi nhận tăng đường huyết nhanh và mạnh nhất. Đồng thời, tốc độ làm rỗng dạ dày ở những nhóm uống trà cũng nhanh hơn hẳn, nghĩa là cơm đi xuống ruột non sớm hơn, làm quá trình hấp thu tinh bột diễn ra nhanh hơn. Nghiên cứu còn phát hiện một mối quan hệ tỷ lệ thuận: dạ dày được làm rỗng càng nhanh, mức đường huyết tăng càng mạnh.
Các nhà khoa học giải thích, hạt cơm không hút nước nhiều, nên khi vào dạ dày, cơm và trà vẫn tách biệt, nước trà loãng đi qua dạ dày như một “lối tắt”, kéo theo một phần cơm xuống ruột non nhanh hơn bình thường. Kết quả là glucose từ tinh bột được hấp thu vào máu ồ ạt, gây tăng vọt đường huyết không mong muốn. Đáng chú ý, cảm giác no hay đói giữa các nhóm không khác biệt, nghĩa là uống trà khi ăn cơm có thể khiến đường huyết tăng nhanh nhưng không làm giảm cảm giác thèm ăn, từ đó dẫn đến nguy cơ ăn nhiều hơn ở các bữa tiếp theo.
Nghịch lý của cảm giác no: Khi việc vừa ăn vừa uống khiến chúng ta ăn nhiều hơn mà không hề hay biết
Các phát hiện về việc không cảm thấy no hơn dù đường huyết tăng cao đã dẫn các nhà khoa học đặt ra câu hỏi tiếp theo: liệu thói quen vừa ăn vừa uống có ảnh hưởng đến tổng lượng thức ăn tiêu thụ hay không. Một nghiên cứu khác, đăng trên tạp chí Appetite, được thực hiện với 44 người trưởng thành (cả nam và nữ, BMI từ bình thường đến thừa cân), trong bữa ăn gồm mì ống phô mai và nước lạnh. Các nhà nghiên cứu theo dõi tần suất chuyển đổi giữa hành động ăn và uống của người tham gia.
Kết quả rất đáng chú ý: những người ăn và uống xen kẽ nhiều lần có xu hướng tiêu thụ nhiều thức ăn hơn. Ví dụ, nhóm chuyển đổi 10 lần trong bữa ăn ăn nhiều hơn trung bình 30g so với nhóm chuyển đổi 5 lần, tương đương khoảng 40 calo. Nguyên nhân không phải do lượng nước uống, mà chính từ hành động thay đổi liên tục giữa ăn và uống. Việc này tạo ra những kích thích vị giác mới mẻ liên tục, kéo dài hứng thú ăn uống và trì hoãn tín hiệu báo no từ não, khiến người ăn không nhận ra đã nạp nhiều hơn nhu cầu thực tế.
"Hiệu ứng kép" tiêu cực: Khi hai cơ chế gây hại cùng lúc được kết hợp với nhau
Khi tổng hợp kết quả từ hai công trình nghiên cứu trên, chúng ta có thể thấy rằng thói quen vừa ăn cơm vừa uống trà có thể tạo ra một "hiệu ứng kép" tiêu cực đối với cơ thể. Thứ nhất, về mặt sinh lý, sự hiện diện của chất lỏng trong bữa ăn có thể đẩy nhanh tốc độ làm rỗng của dạ dày, khiến cho tinh bột được hấp thu một cách ồ ạt và gây ra một sự tăng vọt đường huyết không lành mạnh. Thứ hai, về mặt hành vi, chính hành động ăn và uống xen kẽ một cách liên tục lại có thể vô tình khiến chúng ta ăn nhiều hơn so với bình thường mà không hề cảm thấy no hơn. Sự kết hợp của cả hai cơ chế này có thể dẫn đến một tình trạng còn đáng lo ngại hơn: vừa nạp vào cơ thể một lượng calo lớn hơn, vừa phải đối mặt với một mức tăng đường huyết cao hơn và nhanh hơn.
Từ những bằng chứng khoa học kể trên, có thể rút ra một kết luận rằng, đối với những người đang cần phải kiểm soát chặt chẽ đường huyết, chẳng hạn như các bệnh nhân tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, hoặc những người đang trong quá trình kiểm soát cân nặng, việc duy trì thói quen ăn cơm kèm với trà hay liên tục uống nước trong bữa ăn là một điều cần được cân nhắc lại. Thói quen này, dù có vẻ như vô hại và mang lại một số sự tiện lợi nhất thời, lại có thể khiến cho quá trình tiêu hóa diễn ra nhanh hơn, đường huyết tăng mạnh hơn và đồng thời vô tình làm cho chúng ta ăn nhiều hơn mà không cảm thấy no. Để có thể kiểm soát tốt hơn sức khỏe của mình, bạn có thể xem xét việc uống một cốc nước trước bữa ăn khoảng 30 phút để tạo cảm giác no, và chỉ nên uống trà hoặc các loại nước khác sau bữa ăn ít nhất một giờ, khi quá trình tiêu hóa ban đầu tại dạ dày đã được hoàn tất một phần.
Bảo An