Trong 6 tháng đầu năm 2023, hình thức lừa đảo qua mạng Internet được phát hiện là mạo danh các ngân hàng, tổ chức tài chính và quỹ đầu tư để lừa đảo người dùng. Bộ Công an đã cảnh báo về các đường dây tội phạm mạng, hoạt động có tổ chức và tinh vi. Các đối tượng tội phạm đã mạo danh những ngân hàng uy tín như Agribank, BIDV, Techcombank, VietinBank, TPBank và các công ty tài chính khác tại Việt Nam. Sau đó, chúng đã tạo ra các trang web giả mạo, ứng dụng và chạy quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội để quảng bá các gói vay tín chấp với lãi suất đặc biệt thấp.
Các tội phạm còn tạo hàng ngàn tài khoản Facebook với thông tin giả mạo để tham gia các hội nhóm, diễn đàn và đăng bài quảng cáo vay tín chấp với lãi suất thấp. Họ đã dụ người vay cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, ảnh chụp giấy tờ tùy thân để phục vụ cho việc làm hồ sơ. Sau khi đối tượng muốn vay chuyển tiền hỗ trợ xác minh và duyệt khoản vay, tội phạm nêu ra nhiều lý do để từ chối giải ngân, đồng thời yêu cầu người vay nộp thêm tiền để bảo đảm khoản vay hoặc khắc phục lỗi hệ thống, sau đó chiếm đoạt số tiền và cắt liên lạc. Bộ Công an cảnh báo các tổ chức và cá nhân cần cẩn trọng và tăng cường đề phòng để tránh bị lừa đảo.
Nhiều công ty tài chính như FE CREDIT, Mcredit, VietCredit đã bị lừa đảo qua việc ngụy tạo website, lập tổng đài điện thoại giả mạo danh nghĩa của công ty để chiếm đoạt tài sản của người sử dụng. Hình thức lừa đảo tài chính còn được thực hiện thông qua nhiều thủ đoạn khác như giả mạo phòng khách sạn, dịch vụ bảo hiểm xã hội, quỹ đầu tư mạo hiểm, đánh cắp thông tin cá nhân để đi vay tín dụng, giả mạo biên lai chuyển tiền và đầu tư chứng khoán quốc tế, tiền ảo, cũng như lừa đảo trúng xổ số. Theo Cục An toàn thông tin, trong 6 tháng đầu năm 2023, lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam tăng đến 64,78% so với cùng kỳ năm trước và tăng 37,82% so với 6 tháng cuối năm 2022. Các hình thức lừa đảo chính bao gồm giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác.
Theo các chuyên gia, dự báo trong 6 tháng cuối năm 2023, các hình thức lừa đảo trực tuyến, tấn công mạng, tấn công có chủ đích APT sẽ tiếp tục diễn ra. Tuy nhiên, sự vào cuộc của các cơ quan chức năng loại bỏ tài khoản ngân hàng rác và Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực sẽ cung cấp cơ sở để giải quyết tình trạng lừa đảo tài chính.
Nhận thức về sự nguy hiểm của tình trạng lừa đảo tài chính đang được nâng cao và người dân cũng mong muốn các biện pháp mạnh hơn từ các cơ quan quản lý, như khoá sim, số rác, khóa tài khoản ngân hàng rác để giải quyết vấn đề này. Theo chuyên gia bảo mật Ngô Minh Hiếu, các ngân hàng cũng nên siết chặt hơn trong việc xác thực thông tin và danh tính của người dùng, đặc biệt là áp dụng các biện pháp công nghệ. Khi phát hiện nguồn tiền bất thường hoặc các khoản tiền lớn được giao dịch, ngân hàng cần giữ lại để xác minh. Tuy nhiên, chuyên gia cũng cảnh báo rằng việc xác nhận thông tin danh tính đang trở nên dễ dàng và các đối tượng lừa đảo có thể lợi dụng công nghệ AI để lừa đảo. Chính vì vậy, người dùng nên cẩn trọng và không chia sẻ thông tin cá nhân với bất kỳ ai trừ khi đã xác minh đối tượng đó.
Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, ông Triệu Mạnh Tùng, khuyến cáo người dân nên kiểm tra thông tin qua các kênh liên lạc chính thống trước khi thực hiện giao dịch tài chính, để tránh trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo. Bộ Công an đã làm việc với Bộ Thông tin và Truyền thông và Ngân hàng Nhà nước để nâng cao chất lượng định danh tài khoản điện thoại và tài khoản ngân hàng, từ đó tiến tới việc làm “sạch” toàn bộ hệ thống cơ sở dữ liệu tài khoản ngân hàng và đảm bảo các tài khoản ngân hàng phải được mở tài khoản chính chủ.
Bộ Thông tin và Truyền thông đã chỉ đạo các doanh nghiệp và cơ quan liên quan ngăn chặn hơn 7.000 website vi phạm pháp luật, trong đó có hơn 2.000 website lừa đảo. Cục An toàn thông tin cho rằng để ngăn chặn và xử lý lừa đảo trực tuyến, việc quan trọng nhất là phải làm sao để người dân và doanh nghiệp không tiếp xúc với các nguồn thông tin độc hại, cùng với việc nâng cao ý thức phòng chống tội phạm mạng cho người dùng. Từ ngày 23/6-23/7/2023, Bộ Thông tin và Truyền thông phát động chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến”, với mục tiêu nâng cao nhận thức cho người dân thông qua các clip tình huống lừa đảo trực tuyến phổ biến, các hướng dẫn nhận diện 24 hình thức lừa đảo, và cung cấp bộ cẩm nang kiến thức phòng tránh để bảo vệ bản thân và gia đình trên không gian mạng.